بی‌پرده با کانون سردفتران و دفتریاران (۲) / سردفترانی که زیر خط فقر هستند!
رئیس کانون سردفتران و دفتریاران می‌گوید سال قبل درآمد ماهانه ۷۰ درصد دفاتر زیر ۲۵ میلیون تومان بود که تمام آن باید صرف هزینه‌های جاری و پرداخت حقوق کارمندان دفترخانه می‌شد؛ به این دلیل می‌گوییم: ما سردفتر زیر خط فقر داریم!
به گزارش خبرنگار قضایی خبرگزاری تسنیم ؛ علی خندانی، رئیس و محمد عظیمیان، نایب‌رئیس کانون سردفتران و دفتریاران به خبرگزاری تسنیم آمدند تا پاسخگوی سؤالاتی باشند که بسیاری از آنها در قالب نقد مطرح شدهاند.
انتقادهایی که در برخی منطق و در برخی دیگر ناآگاهی، ردپای آشکاری دارند و هر کدام نیازمند بررسی‌های دقیق هستند؛ خبرگزاری تسنیم در سلسله گزارش‌های متعدی که طی سال‌های اخیر روی خروجی خود قرار داده است، برخی نواقص و کاستی‌های عملکرد کانون سردفتران و دفتریاران را گوشزد و آنها را مورد نقد کارشناسی قرار داده است. با این حال پرسش‌هایی ایجاد شدهاند که نیازمند برگزاری نشست رو در رو با مسئولان کانون بود تا هم به پاسخ‌ها برسیم و هم اینکه آنها نیز مجال دفاع از خود را داشته باشند.
در بخش نخست این گفت‌وگو با عنوان چرا الزام به "ثبت سند خودرو" در دفترخانه را حذف نمیکنید؟!/ الزام قانون به استقرار دفاتر ثبت در مراکز تعویض پلاک! اقدامات کانون برای مراقبت از سلامتی و جان خانواده دفاتر ثبت اسناد رسمی در دوران شیوع کرونا همچنین موضوع پافشاری کانون برای تنظیم سند خودرو در این دفاتر، مطالب مفصلی بیان شد. بخش دوم این گفت‌وگو را به مطالبی مانند تخلفات دفاتر، درآمد و سقف درآمد دفاتر، نظارت و بازرسی و ... اختصاص داده‌ایم؛ چون هم مطالبه مردمی محسوب می‌شوند و هم اینکه برخی از سردفتران در قالب گلایه از شیوه مدیریتی و نظارتی کانون، بارها در تماس با تسنیم پیگیری آنها را مورد تأکید قرار داده‌اند. بخش دوم گفت‌وگوی تسنیم با رئیس و نایب‌رئیس کانون سردفتران و دفتریاران پیش روی شماست:
تسنیم: در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی موضوعی به نام نجومی‌بگیران و درآمد نجومی دفاتر مطرح است؛ این مسئله را قبول دارید؟
خندانی : نخیر! بحث نجومی در حوزه دفاتر اصلاً موضوعیت ندارد؛ نجومی‌بگیر یعنی کارمندان دولت به هر شکلی درآمد حقوق نجومی دریافت کنند که از بیت‌المال است؛ نجومی به درآمد برنمی‌گردد. خیلی از بازاریان درآمدهای بالا دارند اما نجومی‌بگیر نیستند؛ پس دفاتر در قالب نجومی‌بگیران قرار نمی‌گیرند و این لفظ اشتباه است.
تسنیم: دفاتر بازوی دستگاه حاکمیتی هستند؛ از طرفی شخصی که تنظیم سند انجام می‌دهد موظف به پرداخت حقوق به دفاتر است یعنی این بازوی حاکمیتی حقوق خود را نه از بودجه عمومی کشور که از مراجعین خود دریافت می‌کند.
خندانی: نه اصلاً بحث حقوق دریافتی نیست؛ این درآمد دفتر است.
تسنیم: منظور ما از حقوق، درآمد ماهیانه دفتر نیست، مبلغی است که باید برای انتقال سند پرداخت شود؛ درآمدی که شما می‌گویید برای تولید‌کننده یا واردکننده و در کل برای فعلان بازار است.
خندانی : اول باید نجومی‌بگیران را از منظر حقوقی آن تعریف کنیم و اینکه درآمد بالا چیست؛ نجومی‌بگیرها، حقوق‌بگیر هستند و مبالغ بابت حقوق و مزایای آنها به نسبت حقوق عرف دستگاه‌های دولتی و حاکمیتی بالاست. دفاتر نه حقوق‌بگیر دولت‌اند و نه حقوق‌بگیر مردم؛ دفاتر هویت مستقل دارند، مانند مشاغل دیگری که وجود دارند و فعالیت می‌کنند، مگر می‌شود به یک بازاری گفت "نجومی‌بگیر؟"
تسنیم: درآمد بالا چطور؟
خندانی: درآمد بالا را قبول دارم؛ بله! برخی از دفاتر ما درآمد بالا دارند. از طرفی، درآمد برخی هم متوسط است و البته برخی از دفاتر هم از درآمد ضعیف برخوردارند. این واقعیتی است که وجود دارد؛ما هم اذعان به این داریم؛ متأسفانه پراکندگی درآمد در دفاتر به این صورت است که برخی در پرداخت اجاره‌بهای دفتر هم به مشکل برمی‌خوردند.
الان شاهد این هستیم که برخی از همکاران ما از سر ناچاری به فکر استعفا هستند؛ به همین دلیل به دنبال راهکاری بودیم تا بتوانیم درآمد را به‌نوعی بین دفاتر تقسیم کنیم؛ بر اساس طرحی که داریم، سقف درآمد دفاتر تعیین شد تا دفاتر از یک سطح معین، درآمد بیشتری نداشته باشد و دفاتری که درآمد کمتری دارند بتوانند خود را به حد متوسط‌ها برسانند.
تسنیم: مبنای شما برای تعیین سقف درآمد چه بود و برای آن چه روندی را طی کردید؟
خندانی: سقف درآمد دفاتر، دو برابر میانگین سال قبل مراکز استان‌ها تعیین شده است. برای اجرای این طرح موافقت‌ها و مخالفت‌های زیادی شد؛ اما همکاران ما بدانند که حاصل کارشناسی‌های بسیار در طول چهار سال گذشته است که بحمدالله امسال با عنایت جناب آقای دکتر خداییان، رئیس سامزان ثبت اسناد و املاک کشور و تأیید حضرت آیت‌الله رئیسی، رئیس قوه قضائیه به سرانجام رسید. این سقف درآمد از تیرماه سال جاری ابلاغ شد و محاسبه آن از ابتدای سال انجام می‌شود. دفاتر تا آخر سال فرصت دارند تا سقف خود را تکمیل کنند. حالا شاید تعدادی از دفاتر به سقفی که ما اعلام کرده‌ایم و به آن عدالت درآمدی که مدنظر ماست نرسند اما جلوی درآمدهای آنچنانی تعدادی محدود دفتر گرفته خواهد شد بنابراین از این به بعد موضوع کسب درآمدهای زیاد در حوزه اسناد رسمی منتفی شده است.
تسنیم: آماری از درآمد دفاتر دارید؛ اینکه چند درصد از دفاتر درآمدهای نجومی و چند درصد درآمدهای پایین دارند؟
خندانی: آمار مشخص و جزئی که این تقسیم‌بندی را داشته باشد را نداریم اما طبق اسناد مالی که دریافت می‌کنیم، می‌دانیم بین 10 تا 15 درصد از دفاتر درآمد بیشتر از سقف اعلامی را داشته‌اند.
تسنیم: فکر می‌کنید چند درصد از دفاتر به سقف درآمدی برسند؟
خندانی: سال گذشته برای پیشنهاد تعیین سقف درآمد یک نظرسنجی از همکاران انجام دادیم که نتایج جالب توجهی داشت؛ درآمد ماهانه 75 درصد همکاران ما زیر 25 میلیون تومان بود. همان زمان به رئیس محترم قوه قضائیه و رییس سازمان ثبت این آمار را ارائه دادیم و اعلام کردیم که هزینه‌های جاری و پرداخت حقوق یک دفترخانه حداقل 25 میلیون تومان است. حالا به این موضوع توجه داشته باشید که ما 15 هزار حقوق‌دان مبرز در دفاتر اسناد رسمی داریم. تعداد زیادی از همکاران ما در مقطع دکترای حقوق فارغ‌التحصیل شدهاند و استاد دانشگاه هستند که برای جبران درآمد کم خود از محل تدریس در دانشگاه‌ها کسب درآمد دارند. درآمدها در دفاتر این وضعیت را دارد اما جور دیگری تبلیغ می‌شود. خاطرم هست در یکی از مصاحبه‌هایم گفتم "ما سردفتر زیر خط فقر داریم!"
تسنیم: مگر می‌شود این ادعا را باور کرد؛ سردفتر زیرخط فقر؟!
خندانی: بله!
تسنیم: شنیده‌های ما چیز دیگری می‌گویند.
خندانی: درصد کمی از همکاران ما که شاید دو یا سه درصد و در نهایت زیر پنج درصد سردفتران را شامل می‌شوند، سالیان سال درآمدشان خاص بود درآمدهای بالایی داشته‌اند اما تعداد زیادی از همکاران خرج و دخلشان یکی نیست. ما آمار درآمدها را به آیت‌الله رئیسی تقدیم کرده‌ایم؛ برای نمونه در خیابان مطهری تهران که از بهترین خیابان‌های پایتخت است، دفتری فعالیت می‌کند که درآمدش کمتر از 5 میلیون تومان در ماه است و باید این مبلغ را در قالب حقوق به اپراتوری بدهد تا اسناد ثبت شوند.
تسنیم: تعرفه‌های حق‌التحریر یا همان درآمد دفاتر بر چه اساسی تعیین می‌شوند؟
خندانی: ابتدا باید تأکید کنم که در خصوص تعرفه دفاتر، بی‌انصافی رخ داده است؛ زیرا تعرفه دفاتر هر چهار سال یک بار تغییر می‌کند که از چشم رسانه‌ها هم پنهان مانده است و در هیچ رسانه‌ای ندیده‌ام که به این موضوع بپردازد. الان همه صنوف سالانه و حتی برخی صنوف دو بار در سال تغییر تعرفه دارند. برخی مواقع هم این افزایش تعرفه که با توجه به فعل و انفعالات اقتصادی کشور لازم است، با تأخیر مواجه است .
امسال بعد از 5 سال با افزایش تعرفه دفاتر مواجه شدیم که نزدیک به 35 درصد اصلاح داشت؛ این رقم باید پنج سال گذشته و سه سال آینده را پوشش دهد! در حالیکه قیمت ملزومات و حقوق کارمندان و هزینه‌های جاری چند برابر 5 سال قبل است و به نظر تا سه سال بعد هم صعودی خواهد بود. هزینه‌های دفاتر اسناد هر روز رو به افزایش است.
تسنیم: این درآمد و تعرفه‌ای که درجا زده است، کمی نگران‌کننده است؛ از این باب که ممکن است دفتری بخواهد خدای ناکرده کسری درآمد خود را از راه‌های دیگری جبران کند! با توجه به اینکه نظارتها و بازرسی‌ها خیلی دقیق و پرتعداد نیست و در همین تهران دفاتری هستند که از 10 سال قبل تاکنون بازرسی و نظارت نشده‌اند!
عظیمیان : حوزه دفاتر اصلاً با حوزه‌های دیگر فرق دارد و شاید به شما بگویم یکی از حوزه‌هایی که بیشترین بازرسی و نظارت بر آنها انجام می‌شود، دفاتر ثبت اسناد رسمی هستند؛ سازمان ثبت اسناد و املاک، ادارات کل استانی این سازمان، سازمان بازرسی کل کشور و کانون سردفتران و دفتریاران به صورت منظم و دقیق این بازرسی و نظارتها را انجام می‌دهند و همین امر سبب شده تا میزان تخلفات دفاتر بسیار ناچیز باشد.
تسنیم: بازرسی‌های کانون مرتب و منظم است؟
خندانی : بله، ما بیش از بیست بازرس تمام‌وقت در کانون سردفتران استان تهران داریم؛ دیگر کانون‌های استانی هم بازرسان خود را دارند و مستقلاً کار بازرسی را انجام می‌دهند.
تسنیم: نظارتشان به چه صورت است؟
خندانی: بازرسان ما به سه صورت وارد بحث نظارت می‌شوند؛ یا شاکی می‌آید و شکایت می‌کند و پرونده‌ای نسبت به یک موضوع خاص باز و نتیجه بازرسی معلوم می‌شود که آیا تخلف انجام شده یا نشده است. یک حالت دیگر به این شکل است که از مرجع قضایی به کانون اعلام می‌شود پرونده‌ای مرتبط با یکی از دفاتر در مرجع قضایی در حال بررسی است و در آن درخواست کارشناسی می‌شود تا تخلف احتمالی کشف شود.
یک مورد دیگر هم است که خود ما به‌صورت بازرسی رندومی آن را انجام می‌دهیم؛ چند دفترخانه را نشان می‌کنیم و پرونده‌های اسناد آن در بازه‌های زمانی مشخص را بررسی می‌کنیم؛ در صورتیکه سردفتر بخواهد مرخصی خارج از کشور برود یا بخواهد استعفا بدهد یا بازنشسته شود، تمام اسناد این دفترخانه از روز اول تأسیس دفترخانه تا روز آخر از حیث مالیاتی و تمامی موارد دیگر بازرسی کامل می‌شود.
تسنیم: تجربه پلمب دفاتر به دلیل تعدد تخلفات را دارید؟
خندانی: ما چیزی به نام پلمپ دفترخانه نداریم و حتی مرجع قضایی هم حق پلمب دفترخانه را به آن معنی خاصش ندارد! اگر تخلف انجام شده باشد پرونده به دادگاه انتظامی می‌رود و در صورت محکومیت، سردفتر منفصل می‌شود و در مدت انفصال، یک دفترخانه دیگر به عنوان کفیل معرفی می‌شود و کارهای دفترخانه را در محل همان دفترخانه و با حضور کارمندان انجام می‌دهد.
تسنیم: به نظر تعداد بازرسان شما برای این حجم از کار کم است؛ اینطور نیست؟
خندانی: بالاخره کار بازرسی سخت و پیچیده است البته دفاتر همیشه از نخستین تا آخرین پرونده بازرسی نمی‌شوند؛ در طول دوره تصدی‌گری یک سردفتر، اگر ده سال اول بازرسی شده باشد، در بازرسی دوم دیگر سراغ آن پرونده‌ها نمی‌روند؛ چون بدهی‌ها و پرداختی‌ها و اقدامات لازم دیگر در قبال پرونده‌های 10 سال اول انجام و گزارش شده است.
عظیمیان : درباره نظارتها این را هم اضافه کنیم که؛ سامانه‌ای از سال 92 به بعد در دفتر اسناد فعال شده به نام " سامانه ثبت آنی " که سبب شده تا قسمتی از کار بازرسی تسریع شود. این سامانه خیلی از مواقع امکان تخلف‌هایی که الان در ذهن برخی‌ها وجود دارد را سلب می‌کند و از منشأ سدی در برابر تخلف محسوب می‌شود. مثلاً در بحث تنظیم سند خودرو تا مالیات و عوارض و بدهی‌ها پرداخت نشده باشد، سامانه اجازه دسترسی کامل به تنظیم سند را نمی‌دهد. کانون همچنین یک بانک اطلاعاتی اثرانگشت دارد که با الزامی شدن ثبت اثرانگشت الکترونیکی گردآوری شده و به زودی با سامانه ثبت احوال همگن خواهد شد که گامی بسیار مؤثر برای جلوگیری از تخلفات احتمالی است. بنابراین با فعالیت سامانه ثبت آنی، خیلی از موارد تخلفات و اشتباهات تقلیل پیدا کرده است.
تسنیم: از کیفیت و کمیت بازرسی‌ها راضی هستید؟
خندانی: بیشترین مرجعی که مورد بازرسی قرار می‌گیرد، دفتر ثبت اسناد رسمی است؛ ما الزام داریم هر دو سال یک بار قبل از اینکه مشمول مرور زمان شود، دفاتر اسناد را بازرسی کنیم. سازمان ثبت اسناد و املاک کشور هم این بازرسی‌های منظم را دارد. کورنومتر بازرسی دفاتر تقریباً دقیق است؛ حالا اگر برخی از تخلفات انجام می‌شود که ما هم اذعان داریم ممکن است تخلف وجود داشته باشد، دلیل بر این نیست که بازرسی کیفی نیست. ضمن اینکه سردفتر چون درخصوص تنظیم اسناد مسئولیت دارد، مسئولیت مدنی هم دارد؛ یعنی اگر یک سندی در اثر اشتباه سردفتر از اعتبار بیفتد، آن سردفتر مسئولیت مدنی جبران خسارت دارد و همین بازدارنگی شدیدی ایجاد می‌کند که نتیجه‌اش، مراقب سردفتر از اعمال و حرکاتش هست. به هر حال هیچ مرجعی نمی‌تواند بگوید که از بازرسی مجمع خودم راضی هستم.
تسنیم: اگر دفتری از بازرسی ممانعت کند چه واکنشی از سوی شما در پی دارد؟
عظمیان : حکم ممانعت سردفتر از انجام بازرسی، انفصال است؛ به همین دلیل است که تمامی سردفتران از انجام بازرسی تبعیت می‌کنند.
تسنیم: دفتر خود شما هم می‌آیند؟
خندانی : دفتر ما هم مانند دفتر همکارانمان مورد بازرسی قرار می‌گیرد و هیچ تبعیضی و تفاوتی در این میان وجود ندارد؛ دفتر من همین هفته گذشته دو بار بازرسی شد.
تسنیم: دفتر شما دو بزرگوار کجاست؟
خندانی : در خیابان هفده شهریور نزدیک به میدان خراسان.
تسنیم: پس مراجعه به دفتر شما برای تنظیم سند خودرو زیاد است؟
خندانی: اتفاقاً اینطور نیست.
عظیمیان : دفتر من در تقاطع خیابان دکتر شهید بهشتی و خیابان قائم‌مقام قرار دارد.
ادامه دارد ...
انتهای پیام/
