گزارش تسنیم از روند بررسی طرح شفافیت آرای نمایندگان در مجلس/ موافقان و مخالفان طرح چه می گویند؟

به گزارش خبرنگار پارلمانی خبرگزاری تسنیم، حجم تخلفات صورت گرفته از سوی برخی نمایندگان مجلس دهم که در نهایت  منجر به رد صلاحیت نزدیک به 90 نفر از آنها به دلایل عمدتاً اقتصادی شد، موجب شد تا کلیدواژه «شفافیت» به یکی از پربسامدترین عبارات بکار رفته از سوی داوطلبان شرکت در انتخابات مجلس یازدهم تبدیل شود.

در همین راستا بود که مجلس یازدهم از روزهای ابتدایی فعالیت خود، یکی از اولویت های اصلی خانه ملت را  ارائه و تصویب  طرح شفافیت آرای نمایندگان اعلام کرد و بر همین اساس در سیزدهم خردادماه و در شرایطی که تنها چند روز از آغاز بکار رسمی مجلس می گذشت، طرحی تحت همین عنوان با امضای 170 نفر از وکلای ملت تقدیم هیئت رئیسه مجلس شد.

طراحان طرح مذکور در بخش مقدمه آن با اشاره به دلایل ارائه این طرح تصریح کرده‌اند: «با توجه به مطالبه عمومی مردم و تعهد اکثر نمایندگان مجلس یازدهم به مردم برای پیگیری موضوع و به دلیل نقش مهم شفافیت در مبارزه با فساد و ویژه خواری و نظر به اینکه پیش از استفاده از سیستم الکترونیکی، آرای نمایندگان در جلسات علنی شفاف بوده است، طرح شفافیت آرای نمایندگان تقدیم هیئت رئیسه مجلس می‌شود».

همچنین این طرح علاوه بر شفافیت آراء نمایندگان، الزاماتی در مورد شفافیت عملکرد آنها نیز دارد و از این جهت، تصویب آن کمک قابل توجهی به ارتقای شفافیت خواهد کرد. از جمله اینکه  بر اساس بند دوم آن، گزارش عملکرد ماهانه کمیسیون ها شفاف شده و به اطلاع مردم خواهد رسید.

روح الله ایزدخواه نماینده تهران در مجلس که از نگارندگان طرح شفافیت آرای نمایندگان بشمار می رود، در گفت وگو با خبرنگار پارلمانی تسنیم به  تشریح روند طی شده برای این طرح  پرداخت.

به گفته وی، «از آنجا که طرح مذکور در شرایطی تقدیم هیئت رئیسه شده بود که هنوز کمیسیون های تخصصی مجلس شکل نگرفته بودند، به تبع در روند بررسی آن وقفه ای ایجاد شد. اما پس از تشکیل کمیسیون های تخصصی بلافاصله طرح شفافیت آرا به کمیسیون آیین نامه داخلی ارجاع شده و با توجه به اینکه طرح به شکل عادی در دستور کار این کمیسیون قرار گرفته، بررسی آن چند جلسه به طول انجامیده تا اینکه در جلسه امروز کمیسیون آیین نامه داخلی،  اعضا با تصویب کلیات طرح شفافیت آرای نمایندگان  موافقت کردند». 

البته با توجه به پیشنهاد حجت الاسلام بحرینی رئیس کمیسیون آیین نامه داخلی و رای مثبت اعضای این کمیسیون، طرح شفافیت آرا به مرکز پژوهش ها ارجاع شده تا نظر کارشناسی این مرکز نیز مورد توجه قرار گیرد و با توجه به اینکه مرکز پژوهش ها نهایتا دو هفته فرصت دارد تا نظر کارشناسی خود درباره طرح شفافیت آرا را اعلام کند، طبعاً پس از سپری شدن این زمان، این طرح بار دیگر برای تصویب نهایی در دستور کار  کمیسیون آیین نامه قرار خواهد گرفت که در صورت تصویب برای ارائه به صحن مجلس، تقدیم هئیت رئیسه می شود.

**شفافیت آرا به تثبیت قدرت مجلس می انجامد

البته  ایزدخواه در روزهای اخیر دیگری مطلبی را نیز در صفحه شخصی خود منتشر کرده بود مبنی بر اینکه برخی از نمایندگان ضمن بیان  توجیهاتی قصد سنگ اندازی و  مسکوت گذاشتن طرح شفافیت آرا را دارند.

وی در این باره نیز به تسنیم گفت: «عده ای از نمایندگان با این طرح مخالف هستند و معتقدند که طرح مذکور دست آنها را می بندد و در صورت ایجاد شفافیت، نماینده دیگر نمی تواند در قبال وزرا و دیگر مسئولان نظر خود را به صراحت بیان کند. همچنین معتقدند که با شفاف شدن آرا، نماینده در بسیاری از موارد تحت فشار حوزه انتخابیه متبوع خود قرار گرفته  و استقلال عملش را از دست خواهد داد».

مضاف بر این، موافقان طرح شفافیت آرا  معتقدند همین امروز  نیز میزانی از شفافیت در مجلس وجود دارد و زمانی که جلسه علنی مجلس به شکل زنده از رادیو پخش می شود و مردم به این واسطه از  نظر مخالف و موافق نمایندگان در ارتباط با یک طرح یا لایحه مطلع می شوند و فراتر از آن نمایندگان نظرات خود درباره طرح های مختلف را در مصاحبه با رسانه ها بیان می کنند، پس این مسئله  نشانگر این است که سطحی از شفافیت آرا در شرایط فعلی نیز وجود دارد.

از سوی دیگر موافقان این طرح بر این باورند که از زمانی که شفافیت آرای نمایندگان تبدیل به قانون شد، هر نماینده موظف است از موضع اش در قبال رای به طرح های مختلف دفاع کند که این مسئله قطعاً به تثبیت قدرت مجلس در افکار عمومی و رسانه ها کمک زیادی می‌کند؛ به همین خاطر نباید به این طرح صرفاً از دید سلبی نگاه شود.

**طرح فعلی شفافیت آرا جامعیت ندارد

اما در نقطه مقابل، مخالفان طرح شفافیت آرای نمایندگان می گویند از آنجا که در زمان ارائه طرح فعلی، سیستم های مجلس هنوز آنطور که باید و شاید فعال نشده بود، بسیاری از نمایندگانی که طرح را امضا کردند، نتوانستند مفاد آن را مطالعه کنند.

مهرداد ویس کرمی نماینده خرم آباد که از منتقدان طرح مذکور بشمار می رود، با اشاره به برخی ایرادات و ابهامات طرح فعلی به تسنیم گفت: «آنچه که بنده از پیش نویس طرح فعلیِ شفافیت آرا دیدم، این طرح صرفاً محدود به آرای نمایندگان می شود، در حالی که یک طرح جامع باید شامل کلیه حیطه های کار نمایندگی شود. به طور مثال در طرح مذکور هیچ اشاره ای به بررسی شفافیت اموال نمایندگان در دو برهه ی ابتدایی و انتهایی  چهار ساله مجلس نشده است. همچنین  هیچ اشاره ای به تعارض منافع و به عبارتی دیگر ممنوعیت هایی که باید در ارتباط با فعالیت های اقتصادی نمایندگان و بستگان درجه یک آنها در دوران نمایندگی اعمال شود، نشده است».

ویس کرمی همچنین معتقد است که «در طرح فعلی هیچ اشاره ای به ثبت هدایایی که نمایندگان به واسطه جایگاه حقوقی خود در این 4 سال دریافت می کنند، نشده است. بنابراین نظر ما این است که شفاف شدن آرای نمایندگان  نسبت به مواردی که بیان شد، از نظر جایگاه از اهمیت کمتری برخوردار است و معتقدیم که اگر قرار است طرحی تحت عنوان شفافیت آرای نمایندگان  به تصویب برسد، باید موارد دیگری که به آن اشاره شد نیز در مفاد طرح موجود باشد».

البته نماینده خرم آباد بر این باور است که علی رغم اینکه تعداد زیادی از نمایندگان مجلس نسبت به طرح فعلی انتقاداتی دارند ولی به دلیل جو سنگینی که علیه هرگونه مخالفت با این طرح در فضای رسانه ای و حتی در داخل مجلس به وجود آمده،  منتقدان ترجیح می دهند که مخالفت خود را به شکل علنی بیان نکنند.

 اگرچه تصویب شفافیت آرای نمایندگان بویژه با توجه به سرنوشت آن در مجلس گذشته، گامی روبه جلو برای تحقق مقوله شفافیت در مجلس خواهد بود اما محدود شدن  امر شفافیت  به آرای نمایندگان، به نوعی کاریکاتوری از شفافیت است نه نمود واقعی آن.

شفافیت واقعی در مجلس زمانی محقق می شود که  دسترسی مردم به تراکنش های مالیِ بیش از سقف مجاز یک نماینده  و نزدیکان درجه یک او به موجب انتشار در سامانه ای مرکزی  میسر شود. بنابراین صرف شفاف شدن آرای نمایندگان نمی تواند برآورده کننده انتظاراتی باشد که بسیاری از نمایندگان مجلس یازدهم با شعار تحقق  آنها توانستند اعتماد مردم را به خود جلب کنند.

انتهای پیام/