خوانشی جدید از اشعار حافظ

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، حافظ طی دهه‌های گذشته میان پژوهشگران و شارحان، جایگاه ویژه‌ای داشته است. آثار متنوع و متعددی درباره خواجه شیراز و آثارش منتشر شده که هریک تلاش داشته‌اند تا از وجهی به آثار و آرای او بپردازند، اما کیفیت کارهای ارائه شده همانند کمیت آنها، همواره مناسب نبوده است. شمار آثاری که مشابه هم بوده و گاه حرف جدیدی برای مخاطب نداشته‌اند، کم نبوده است. در این میان انتشار آثاری چون «گمشده لب دریا» دریچه جدیدی به روی مشتاقان ادبیات فارسی و علاقه‌مندان شعر حافظ گشوده است.

تقی پورنامداریان که می‌توان او را پژوهشگری بی قیل و قال نامید، در این اثر با رویکردی جدید، ویژگی‌های شعر حافظ را موشکافی کرده است؛ به گونه‌ای که مخاطب در این اثر، همانند دیگر آثار پورنامداریان، با مطالب دقیق، جدید و متنوع مواجه می‌شود.

معنی و زمینه‌های آن در جهان شعر حافظ، صورت و ظرایف هنری در شعر خواجه شیراز، ساختار و بررسی پیوند معنایی و تأویل، شعر کلاسیک و شعر حافظ و همچنین تفسیر و تأویل نخستین غزل از دیوان او از جمله موضوعاتی است که مؤلف در این کتاب به آن پرداخته است.

برخی از منتقدان بر این باورند که «گمشده لب دریا» را می‌توان شرحی فشرده بر گزیده‌ای از ابیات و غزل‌های دیوان حافظ دانست؛ زیرا نویسنده در جای جای کتاب و گاه به مناسبت بحث‌های مختلف به شرح و تأویل ابیات فراوانی پرداخته است. تعدادی از ابیات شرح شده از نوع ابیاتی است که به قولی «بحث‌برانگیز یا دیریاب» شناخته شده و تعدادی دیگر نمونه‌هایی از ابیاتی که نمودار ظرایف و لطایف شعر حافظ است و نویسنده کتاب سعی کرده آن ظرایف و لطایف را با رویکردی گاه متفاوت بازنمایی کند.

از مهمترین ویژگی‌های «گمشده لب دریا» این است که مؤلف ماهی‌گیری را به مخاطب مشتاق به اشعار حافظ می‌آموزد؛ او به جای اینکه به شرح تک‌تک ابیات و غزل‌های خواجه شیراز بپردازد، روشی را به مخاطب در تحلیل ابیات آموزش می‌دهد که خواننده پس از آن نیز با تکیه بر این روش‌ها می‌تواند به درک و دریافت درستی از آرا و ابیات دیوان حافظ دست یابد.

پورنامداریان در این کتاب بر سر موضوعاتی بحث می‌کند که اساس شناخت از شعر حافظ را شامل می‌شود. یکی از موضوعات جالب و خواندنی در این اثر، تأویل‌پذیری ابیات و به اصطلاح خوانش هرمنوتیکی آن و شباهت‌ها و تفاوت‌های ساختار ابیات غزل‌های شاعر با ساختار آیات قرآن کریم است که بیانگر تأثیرپذیری شاعر از آیات وحی است. در این بحث اخیر، پورنامداریان آرای محققان و پژوهشگران دیگر را رد می‌کند و نظر جدیدی را ارائه می‌دهد.  

مؤلف عنوان کتاب را زیرکانه از یکی از ابیات حافظ انتخاب کرده است:

گوهری کز صدف کون و مکان بیرون است
طلب از گمشدگان لب دریا می‌کرد...

انتشارات سخن به تازگی چاپ ششم از این اثر را به قیمت 88 هزار تومان در دسترس علاقه‌مندان به شعر خواجه شیراز قرار داده است.

انتهای پیام/