گزارش| ایران چگونه با هدایت امام خامنه‌ای تبدیل به کشوری "دانش‌بنیان" شد
اگر کلید واژه‌های مورد تأکید مقام معظم رهبری را در چند سال اخیر بررسی کنیم یکی از آنها اتکاء به‌نفس ملی است که این کلید واژه در مواضع ایشان با تمرکز بر توان داخلی و توجه به شرکتهای دانش‌بنیان همراه شده است.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم ؛ واژه اتکا به‌نفس ملی در ادبیات دینی و انقلابی جایگاه ویژه‌ای دارد از سالهای اول انقلاب مورد تأکید بوده است. امام خمینی (ره) در همان سالهای اول انقلاب بر اعتماد به‌نفس ملی تأکید می‌کردند.
ایشان در سخنرانی آذر ماه سال 1359 فرمودند: «مهم این است که ایرانیها بفهمند که خودشان می‌توانند کار بکنند. در این طول زمان این معنا را چنین کرده بودند که ایرانیها چیزی نیستند و باید همه، همه چیز را بروند از خارج بیاورند، از اروپا بیاورند، از آمریکا بیاورند. این شد که اسباب این شد که مغزهای ایرانی به کار نیفتد و نگذاشتند به کار بیفتد. ایران افرادش، مردمش، از سایر افراد کمتر نیستند بلکه از بسیاری بالاترند لکن نگذاشتند که این استعدادها به کار بیفتد، باید استعدادها را به کار بیندازند و دولت و ملت تأکید کنند از این کسانی که اختراع و ابداع می‌کنند تا ان شاء ا... ایران خودش همه چیز را بسازد و مستقل شود.»
حالا با گذشت 4 دهه از این بیانات، مقام معظم رهبری هم دقیقاً بر این مفاهیم پایبند هستند و اتکا به نفس ملی را با دانش و شرکتهای دانش بنیان به عنوان ابزار کاربردی کردن این دانش پیوند داده‌اند؛ مقام معظم رهبری هم معتقدند در دوران طاغوت چنین القا می شد که اسلام توان ایجاد عزت برای مردم ایران را ندارد و باید حتماً به الگوی لیبرالیسم غربی یا مارکسیسم شرقی معتقد بود تا بتوان به پیشرفت رسید! اما انقلاب اسلامی اتکا به‌نفس را به ملت ایران بازگرداند.
ملت ایران با گذشت 4 دهه از انقلاب اسلامی به مصادیق این اتکا به‌نفس ملی در سایه علم و فناوری دست پیدا کرده و دستاوردهای شرکتهای دانش بنیان، توان داخلی را برای مردم ایران آشکار کرده است؛ مفاهیمی چون پارکهای علم و فناوری، مراکز رشد و نوآوری و ... بیش از 80 سال در جهان قدمت دارند و در راستای شکوفایی اقتصادی کشورهای پیشرفته فعالیت کرده‌اند اما این موضوعات قبل از انقلاب در ایران حتی مطرح هم نشده بود و همین رویکرد باعث عقب افتادگی کشور در آن سالها شده بود.
گسترش مراکز علمی و تخصصی در ایران از سالهای بعد از انقلاب آغاز شد؛ تا جایی که یک کشور متکی به واردات، با تکیه بر توان شرکتهای دانش بنیان توانسته طی سالهای اخیر به یک صادرکننده تبدیل شود؛ به طور رسمی در حال حاضر 800 شرکت دانش بنیان ایرانی به شرکتهای صادرکننده محصول تبدیل شده‌اند، از حدود 5000 شرکت دانش بنیان دارای صلاحیت حدود 400 شرکت رکورددار صادرات محصول هستند و رقم دلاری این صادرات تنها در یک سال گذشته بالغ بر 400 میلیون دلار بوده است.
اتکا به صادرات نفتی در نقطه مقابل صادرات محصولات دانش بنیان
اتکا به صادرات نفتی درست در نقطه مقابل صادرات محصولات دانش بنیان قرار می گیرد و تا زمانی که این اتکا به حداقل ممکن نرسد لزوم توجه به صادرات محصولات دانش بنیان مشخص نمی‌شود؛ حالا با کاهش فروش نفت، خود به خود امکان تمرکز بر محصولات صادراتی شرکتهای دانش بنیان بیش از پیش فراهم می‌شود و تأکید مقام معظم رهبری به دولت و مجلس هم قطع وابستگی اقتصاد از نفت خام است.
روح این نگاه در بندهای متفاوت سیاستهای ابلاغی اقتصاد مقاومتی از سوی مقام معظم رهبری درباره اقتصاد دانش بنیان مستتر است و بر پیشتازی اقتصاد دانش بنیان، پیاده‌سازی و اجرای نقشه جامع علمی کشور و ساماندهی نظام ملی نوآوری به منظور ارتقاء جایگاه جهانی کشور و افزایش سهم تولید و صادرات محصولات و خدمات دانش‌بنیان و دستیابی به رتبه اول اقتصاد دانش‌بنیان در منطقه تاکید دارد.
این سیاستها از رشد و توسعه شرکتهای دانش بنیان حمایت می‌کرد و با این حمایتها، هم‌اکنون به طور دقیق 5236 شرکت دانش‌بنیان در کشورمان فعالیت می‌کنند که از این تعداد شرکت، 2774 شرکت دانش‌بنیان تولیدی نوع دو، 1212 شرکت دانش‌بنیان نوپا نوع دو، 595 شرکت دانش‌بنیان تولیدی نوع یک و 655 شرکت دانش‌بنیان نوپا نوع یک هستند.
وقتی تعاریف برای ثبت شرکتهای دانش بنیان مشخص شود هر شرکتی تکلیف خود را برای حضور در این دسته از شرکتها مشخص می‌کند و اگر شامل این تعاریف نمی‌شود تلاش می‌کند تا با بهره‌گیری از توان علمی و دانشگاهی در این دسته‌بندی‌ها حاضر شود و در واقع یکی از راههای پیوند صنعت و دانشگاه همین موضوع بود؛ شرکتهای تولیدی نیاز به فناوری و علم دانشگاهی داشتند تا به پیشرفت و توسعه برسند.
پیدایش این چرخه علمی و تولیدی امروز منجر به شکل‌گیری اتکا به‌نفس ملی شده است همواره توجه به شرکتهای دانش بنیان در کلام رهبری با مفاهیمی همچون اتکاء به نفس ملی همراه است؛ پیدایش تفکر اتکا به توان داخلی راه نجات کشور در شرایط تحریمی بوده است.
شرایطی که با سیاستهای اعمال نفوذ جهانی آمریکا برای ایران ایجاد شده بود مانع از واردات کالاها ضروری به کشور می‌شد و همین محدودیتها تبدیل به فرصت تولید در داخل شد؛ چرا که پیش از این، تفکر غالب مدیریتی در کشور مبتنی بر واردات بود و درست خلاف نگاه اتکا به نفس ملی عمل می‌کرد؛ در بسیاری از مواقع وارد‌کنندگانی که با درآمدهای میلیاردی از واردات کالا برای تأمین نیازهای اولیه سود می‌بردند مانع از رشد تولید داخلی می‌شدند و اگر اجباری به توقف واردات نبود، شرکتهای تولیدی در کشور به سمت نابودی کشیده می‌شدند.
اگر تذکرات رهبری مبنی بر جلوگیری از واردات نبود و رشد و توسعه شرکتهای دانش‌بنیان ایرانی در پناه حمایتهای همه‌جانبه رهبری نبود، واردات‌چی‌ها، سکان اقتصادی کشور را در دست می‌گرفتند و فرصتی برای توسعه توان داخلی در راستای تولید محصول ایجاد نمی شد.
این تفکر غلط چنین وانمود می‌کرد که وقتی کشور درآمد دارد چرا باید تمام محصولات را خود تولید کند و واردات یک دیپلماسی بین المللی است اما پایه‌های سست این تفکر در زمان بحران تحریم‌ها و به ویژه در اوج شیوع کرونا، فرو ریخت چرا که در بحرانهای جهانی اولویت هر کشور تأمین نیازهای خودش است و به صادرات محصولات فکر نمی‌کند؛ اگر ما در زمان کرونا امکان تولید دارو، دستگاه های پزشکی مانند ونتیلاتور و ... را نداشتیم از کجا می‌توانستیم اقلام مورد نیاز کشور را آن هم در شرایط سخت تحریمی تأمین کنیم.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای یکی دیگر از آثار دوران تحریم را تمرین جداسازی اقتصاد کشور از نفت برشمردند و گفتند: به علت آنکه نفت کشور کمتر فروش میرود، جداسازی اقتصاد از نفت خام به‌طور طبیعی در حال روی دادن است که این موضوع باید با پیگیری دولت و مجلس به سرانجام برسد.
انتهای پیام/
