نگاهی به شکل‌گیری مساله تایوان؛ در دسترس‌ترین کارت آمریکا برای چانه‌زنی با چین

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم به نقل از رادیو بین المللی چین، وزارت خارجه آمریکا قراردادی 620 میلیون دلاری به منظور فروش تجهیزات و فناوری های لازم به منطقه تایوان برای به روزرسانی موشک های پاتریوت 3 متعلق به ارتش تایوان را به تصویب رسانده است.

جائو لی جیان سخنگوی وزارت خارجه چین نیز در پاسخ به این اقدام ضمن مخالفت با آن، اعلام کرد پکن تصمیم به اعمال تحریم علیه شرکت تسلیحاتی لاکهید مارتین پیمانکار اصلی این قرارداد گرفته است.

چرا چین نسبت به فروش تسلیحات آمریکا به تایوان چنین واکنش تندی از خود نشان داده است؟ لازم است ابتدا به منشاء مساله تایوان نگاهی بیاندازیم.

مساله تایوان از جمله عواقب جنگ داخلی چین است. جمهوری خلق چین در سال 1949 تاسیس شد. همزمان، رژیم حزب کومین تانگ که قبلا بر چین حاکمیت داشت و در جنگ داخلی شکست خورده بود نیز به سمت تایوان عقب نشینی کرد و حکومت خود را در آن بخش از سرزمین چین حفظ کرد. بدین ترتیب، این نکته که «کدام طرف دولت قانونی کشور چین است»، در درازمدت بحث برانگیز بوده است.

تا 25 اکتبر 1971، این بحث نتیجه آشکاری پیدا کرد. مجمع عمومی سازمان ملل با اکثریت قاطع، قطع نامه شماره 2758 را به منظور شناخت نماینده دولت جمهوری خلق چین به عنوان نماینده قانونی چین در سازمان و اخراج نماینده تایوان به تصویب رساند. این اقدام بدان معنی است که این نکته که «دولت جمهوری خلق چین تنها دولت قانونی چین است» توسط جامعه جهانی به رسمیت شناخته شد.

تا یکم ژانویه 1979، چین و ایالات متحده رسما روابط دیپلماتیک برقرار کردند و دلیلش نیز این بود که واشنگتن تعهد داد از سیاست  «چین واحد» پیروی کند.

پیش از برقراری روابط دیپلماتیک بین دو کشور، آن ها به ترتیب در سال های 1972 و 1978 دو اعلامیه مشترک ("اعلامیه مشترک شانگهای" و "اعلامیه مشترک برقراری روابط دیپلماتیک") را امضا کرده بودند که به ترتیب، نماد رسمی عادی شدن روابط و برقراری روابط دیپلماتیک بین آن ها بود. آمریکا در این دو اعلامیه مشترک این نکته را به رسمیت شناخت که حکومت جمهوری خلق، تنها حکومت قانونی چین است.

اعلامیه مشترک سومی نیز بین دو کشور که در 17 اوت 1982 (اعلامیه 17 اوت) امضا شد، مفاد روشنی در رابطه با موضوع فروش اسلحه به تایوان ارایه داده است. در این اعلامیه، علاوه بر تاکید دوباره بر اجرای سیاست «چین واحد»، آمریکا همچنین قول داده بود که سلاح های فروخته شده به تایوان از سال های حوالی زمان برقراری روابط دیپلماتیک پکن- واشنگتن بر عملکرد این روابط تاثیری نخواهد داشت و سال به سال سلاح های کمتری به تایوان فروخته خواهد شد. این تعهد روشن و رسمی واشنگتن در رابطه با فروش اسلحه به تایوان بود.

اما، آمریکا به تعهدش عمل نکرد. به جای کاهش و توقف فروش اسلحه به تایوان، این کشور طی سال های متعاقب مدام به فروش انواع سلاح و تجهیزات پیشرفته نظامی به تایوان ادامه داده است. قرارداد 620 میلیون دلاری فوق فقط جدید ترین مورد بوده است. تنها در دوره ترامپ، آمریکا هفت بار فروش تسلیحات به تایوان را تصویب کرده و از این تسلیحات حتی می توان به 66 فروند جنگندهF16Vو 108 دستگاه تانکM1A2Tاشاره کرد.

دولت چین متعهد به حل مسالمت آمیز مساله تایوان است. بنابراین، به طور خلاقانه سیاست «یک کشور با دو نظام» را در این راستا مطرح کرده است که در چارچوب آن، کشور متحد می شود اما تایوان نیز از خودمختاری سطح بالا برخوردار خواهد بود. اما آمریکا هرگز از دخالت در امور دو سوی تنگه تایوان دست برنداشته و نیروهای جدایی طلب در داخل تایوان نیز همکاری فعالانه با دخالت آمریکا دارند و با آن ها تبانی می کنند.

بدیهی است که این کار آمریکا به خاطر نفع رساندن به تایوان نیست. هدف نهایی حکومت فعلی منطقه تایوان جدایی تایوان از چین است اما آمریکا آشکارا نمی خواهد این خواست تایوان را برآورده کند و فقط می خواهد با زرنگی و از طریق اقداماتی مانند فروش اسلحه به تایوان و پیشنهاد و تصویب قوانین مربوط به تایوان، مدام امیدهای واهی به جدایی طلبان تایوان بدهد و مقامات تایوان را برای تشدید تنگناها با پکن و تحمیل فشار بر پکن، وسوسه کند.

می توان دریافت واشنگتن برای اعمال فشار بر چین احساس ضرورت می کند؛ تایوان دردسترس ترین کارت نزد آمریکا برای چانه زدن با چین خواهد بود. ارسال کشتی های جنگی به تنگه تایوان در طی روزهای اول اصطکاک تجاری چین و آمریکا نمونه خوبی از این مورد بود. آمریکا 6 ژوییه 2018 اخذ عوارض گمرکی 25 درصد بیشتر از کالاهای 34 میلیارد دلاری وارداتی چین را اعلام کرد. دقیقا یک روز پس از آن یعنی در 7 ژوییه، دو ناوشکن Aegis نیروی دریایی آمریکا از تنگه تایوان عبور کردند. آمریکا از جنگ تجاری با چین می خواست یک پیمان نابرابر تجاری را بر چین تحمیل کند و عبور کشتی های جنگی آمریکا از تنگه تایوان به منظور کسب یک ژتون بیشتر برای مذاکرات احتمالی آینده با چین تلقی می شد.

در دوره ترامپ فروش اسلحه آمریکا به تایوان به طور افسار گسیخته افزایش یافته است. هدف آمریکا از این کار به دست آوردن کارت های بیشتر برای چانه زنی با چین است. آمریکا در همین روز تصویب قرارداد 620 میلیون دلاری فروش اسلحه به تایوان، فروش 105 فروند جنگنده F-35 به ارزش کل 23 میلیارد دلار به ژاپن را نیز تصویب کرد. همان طور که لی های دونگ استاد دانشکده امور خارجه چین گفته است: این قراردادهای فروش تسلیحاتی که در زمان اوج‌گیری اپیدمی کرونا در آمریکا تصویب شد، نشان می دهد که ایالات متحده به محاصره و بازدارندگی چین سرعت بخشیده است.

انتهای پیام/