گزارش| مواضع علمای شیعه در "یوم‌النکبه"؛ از تحریم کالاهای یهودی تا پیشنهاد آیتالله کاشانی به اروپاییان
غصب زمین‌های فلسطینیان توسط صهیونیست‌ها در سال ۱۳۲۷ مورد واکنش مردم و علما و مراجع تقلید ایران قرار گرفت و ایران به کانون مبارزات ضد انگلیسی پس از جنگ جهانی دوم تبدیل شد.
گروه تاریخ انقلاب خبرگزاری تسنیم- صهیونیست‌ها در 14 مه 1948 با حمایت همه‌جانبه انگلیس و تایید آمریکا٬ پس از آواره کردن چند صد هزار فلسطینی و غصب زمین‌هایشان٬ برپایی حاکمیت یهود را اعلام کردند.
غصب سرزمین‌های اسلامی از سوی صهیونیست‌ها موجب شد تا در ایران نیز واکنش‌های بسیاری صورت بگیرد. در این میان آیتالله ابوالقاسم کاشانی که پیش از این تاریخ پرچمدار مبارزه با استعمار بریتانیا در عراق بود و چندسالی را نیز در تبعید به سر برده بود، میدان‌دار مخالفت با اقدام یهودی‌ها شد.
آیتالله کاشانی که توانسته بود توده‌های مسلمان را جذب کند، مردم را به حمایت از فلسطین فراخواند و اجتماعات عظیمی به این مناسبت تشکیل شد.
** اعلامیه آیتالله کاشانی: دولت یهودی کانون مفاسد بزرگ برای مسلمین خواهد بود
آیتالله کاشانی در اعلامیه‌ای که در روز 11 دی 1326 منتشر کرد، اظهار داشت: «بسم الله الرحمن الرحیم؛ پس از جنگ جهانسوز دوم گمان می‌رفت دول بزرگ عالم از آن همه فجایع و آن همه اتلاف نفوس و اموال و خرابی‌ها و بیچارگی‌های بشری که سال‌های دراز جبران‌‌پذیر نیست پند و عبرت گرفته و به جبران وقایع گذشته برای ایجاد عدل و داد و کندن ریشه ظلم و فساد و جلوگیری از جنگ جهانی دیگر تشکیل سازمان ملل متفق داده که از حقوق و آزادی ملل و دول ضعیف حمایت و پشتیبانی نمایند چنانکه در انتهای جنگ به انواع و اقسام مختلف به این تبلیغات عموم ملل را امیدوار می‌نمودند.
ولی متاسفانه از رفتار برخلاف انصاف و مروت سازمان ملل درباره اندونزی، مصر و فلسطین خلاف آن ظاهر شد و امید ملل ضعیف مبدل به یاس گردیده است. معلوم نیست وطن بودن فلسطین برای مهاجرین یهودی آلمانی و روسی و آمریکایی و غیره مطابق کدام منطق و قانون است که رای به تقسیم آنها می‌دهند؟ اگر می‌خواهند یهود را از خود راضی کنند و استفاده‌هایی که منظور است از آنها بنمایند در مملکت خود به آنها جا بدهند و آنها را مستقل کنند.
در هر صورت تشکیل دولت یهودی در آتیه کانون مفاسد بزرگ برای مسلمین خاورمیانه و بلکه تمام دنیا خواهد بود و زیان آنها تنها متوجه اعراب فلسطین نمی‌گردد. و علی ای حال بر تمام مسلمین عالم است که از هر طریق که می‌شود از این ظلم فاحش جلوگیری نموده و رفع این مزاحمت را از مسلمین فلسطین بنمایند. (خادم الاسلام والمسلمین سیدابوالقاسم کاشانی)
آیتالله کاشانی یوم النکبه را توطئه انگلیسی‌ها علیه مسلمانان می‌دانست
** بیانیه فدائیان اسلام: پنج هزار نفر عازم کمک به برادران مسلمان فلسطین هستند
در یکی از اجتماعات پس از سخنرانی آیتالله کاشانی هزاران نفر مهیای عزیمت به فلسطین برای جنگ با صهیونیست‌ها شدند.
فدائیان اسلام در همان روز بیانیه‌ای با امضای نواب صفوی منتشر کرد که در آن آمده بود: «هوالعزیز نصر من الله و فتح قریب؛ خون‌های پاک فدائیان رشید اسلام در حمایت از برادران مسلمان فلسطین می‌جوشد، پنج هزار نفر از فدائیان رشید اسلام عازم کمک به برادران مسلمان فلسطین هستند و با کمال شتاب از دولت ایران اجازه حرکت سریع به سوی فلسطین را دارند و منتظر پاسخ سریع دولت می‌باشند.»
دولت هژیر با این اقدام مخالفت کرد و این موضوع و نزدیکی او با انگلیس باعث شد تا آیتالله کاشانی حملات خود را به دولت تشدید کند.
** تجمع مردم در مسجد بازار با سخنرانی آیتالله کاشانی
همچنین در خرداد ماه سال 27 اجتماعی در مسجد شاه بازار برگزار شد که در آن اجتماع آیتالله کاشانی علیه توطئه انگلیسی‌ها سخنرانی کرد.
به گزارش روزنامه اطلاعات مورخه 3 خرداد 1327، این خطابه از طرف آیتالله حاج سید ابوالقاسم کاشانی بمناسبت وقایع فلسطین تهیه و در روز جمعه ساعت چهار و نیم بعد از ظهر در مسجد سلطانی قرائت شد:
«بسم الله الرحمن الرحیم و الصلوه و السلام علی خیر خلقه و اشرف انبیائه محمد و آله الطاهرین السلام علیکم و رحمت الله و برکاته.
اعوذ بالله من الشیطان الرجیم یا ایها الذین آمنوا استجیبو الله و للرسول اذا دعاکم لما یحییکم. بمضمون آیه شریفه و بجهت اداء وظیفه حتمیه از جانب حضرت ولی عصر عجل الله فرجه شمه‌ای از آنچه راجع به حیات و عظمت و سعادت و کامیابی دنیا و آخرت است به عرض برادران ایمانی خود می‌رسانم. دین مقدس اسلام که ضامن سعادت دنیا و آخرت بشر است به ما تکلیف فرموده که با یکدیگر به رافت و مهربانی و سلوک رفتار نموده و برای حفظ شئون اجتماعی و سیاسی کشورهای اسلامی برادرانه پشتیبانی از هم بنماییم و به مبانی دین و آیین خدای یگانه و قرآن و پیامبر عظیم‌الشأن و پیشوایان دین سلام الله علیهم اجمعین و معاد ایمان کامل داشته باشیم.
چنانچه در این آیه شریفه می‌فرماید "یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ حَقَّ تُقاتِهِ وَ لا تَمُوتُنَّ إِلاَّ وَ أَنْتُمْ مُسْلِمُونَ و اعتصموا بحبل‌الله جمیعا و لاتفرقوا" همین ایمان به خدا و قرآن همین ایمان به رسول و مبانی دین و تعالیم عالیه و دستورات اخلاقی و اجتماعی اسلام بود که در صدر اسلام روح یگانگی و برادری و برابری و شهامت را در مسلمین به حدی دمیده و تقویت نمود که از صحرای خشک عربستان بیرق لا اله الا الله و محمد رسول الله را بر دوش بی‌آلایش خویش کشیده و بر قلب ملل عالم کوبیدند. از یک طرف تمام آسیا را در مدت کمی تسخیر نموده و از عراق عرب و ایران و هندوستان گذشته خود را به چین و به‌جزایر پراکنده و اقیانوسیه رسانیدند و از طرف دیگر به قلب اروپا و اسپانیا نفوذ نموده و از طرفی شام، مصر و مراکش و الجزایر و سراسر آفریقای شمالی را مسخر نموده تا آنکه به نزدیک پاریس یعنی قلب کشور فرانسه تاختند همه را تحت سیطره خود در آورده و مطیع خود ساختند و در نتیجه همین ایمان به خدا و رسول و در سایه همان برادری و اتحاد و یگانگی و اتفاق بوده که پشت بزرگترین امپراتوری‌های جهان را به لرزه در آورده و در سراسر دنیای متمدن آن زمان تسلط یافته و تاج از سر آنها برداشته و باج گرفتند.
متاسفانه در نتیجه تحولات و پیدایش سیاست‌های بوقلمونی جهان و به خصوص بر روی کار آمدن حکومت‌های جبار و تبهکار و نفوذ سیاست و مداخلات خائنانه استقلال شکنانه دول استعماری، زنجیر اتحاد و یگانگی و آن معنویت و برادری و برابری را که اسلام به دور خود کشیده و با نیروی ایمان دانه‌های محکم آن را به هم متصل و پیوست نموده بود از یکدیگر گسیخته و خاک ذلت بر سر مسلمین عموماً ریختند.
اسلام حدود و ثغوری برای مسلمین تعیین نکرده و نقطه‌ها و سرزمین معینی را برای آنها وطن قرار نداده است و همه مناطق و ممالک اسلامی وطن مسلمین است و بر مسلمانان لازم نموده است اگر چنانچه برای برادران مسلمان زحمت و مشقتی پیش آید بکوشند به کمک یکدیگر رفع نگرانی از خود بنمایند.
اسلام با تمام قوا بر آن بوده که مسلمین اختلافات را کنار بگذارند و متحدین و متفقین در یاری و استعانت یکدیگر جدیت نمایند و به مضمون آیه مبارکه "و اعتصموا بحبل الله جمیعا ولا تفرقوا" کمر همت ببندند این مصیبتی که اخیراً برای برادران فلسطینی پیش آمده و ایرانیان را برای همدردی و اظهار تاثر در این مکان گرد هم جمع آورده منشاء آن حس برادری و عواطف دینی و اسلامی است که هم متحدا تاثر و تالم خود را با قلبی آزرده و خاطر پشیمان به سمع عموم مسلمین دنیا می‌رسانیم: چو عضوی به درد آورد روزگار، دگر عضوها را نماند قرار.
اکنون نکاتی چند درباره اوضاع فلسطین که باعث تهییج احساسات مردم ایران به اجتماع عمومی شده است به سمع آقایان محترم می‌رساند. آنچه در اخبار روزانه مشاهده کرده‌اید بعضی دول بدون مجوز قانونی فلسطین را که از مراکز مقدسه اسلام و محل مسجد الاقصی که قبله اول مسلمین می‌باشد و سالیان دراز وطن و مسکن مسلمانان به شمار می‌رفت و بر آن حکومت می‌کردند و در طی صدها سال جنگ‌های خونین صلیبی و دادن میلیون‌ها کشته نتوانستند این سرزمین مقدس را از چنگال مسلمین به درآورند وطن یهودیانی که از نقاط مختلف عالم به آنجا مهاجرت کرده شناخته‌اند در صورتی که حکومت اسلام از قدیم الایام بر فلسطین حقی ثابت است و مسلمین دنیا به خصوص ملت ایران اجازه این را نمی‌دهند که متجاسرین یهود ذلیل‌ترین ملل عالم‌اند به این حق ثابت دست تعدی دراز نموده و با چنگال‌های آلوده به فساد ظالمانه خود خانمان برادران مسلمان ما را در هم ریخته و خون آن را بی‌رحمانه بریزند.
در این مورد است که پیامبر اکرم اشاره به این موضوع می‌فرمایند که "من اصبح و لم یهتم بامور مسلمین فلیس منی" یعنی کسانی که صبح کنند و در اهتمام برادران مسلمان خود نباشند از اسلام بهره ندارند. برادران مسلمان ایرانی باید بکوشید در این هنگام که سخت‌ترین مسائل بر برادران مسلمان شما رخ داده از آنها حمایت نمایید و با تمام قوا در کمک و استعانت آنها قیام کنید تمام مردم ممالک اسلامی هر یک به نوبه خود از کمک مالی و جانی نسبت به مردم بی‌پناه فلسطین از همدردی دریغ ننموده و فداکاری کردند. تمام ملاک ممالک اسلامی دنیا وطن ماست و ما نیز با تمام قوا جاناً و مالاً نسبت به سهم خود باید از آنها حمایت کنیم به حفظ منافع و مصالح عالیه مسلمین کوتاهی ننماییم.
ما برای شهدای مسلمین فلسطین به خصوص سید عبدالقادر الحسینی شهید راه اسلام درود فرستاده و به احترام ارواح پاک آنان یک فاتحه می‌خوانیم. البته خاطر محترم آقایان مستحضر است یهودیانی که در فلسطین باعث این همه ظلم و جنایت شدند یهودیانی هستند که از نقاط مختلف عالم به آنجا مهاجرت کردند و با یهودیانی که در ذمه اسلام یعنی تحت حمایت اسلام بوده جدا می‌باشند و یهودیانی که در ممالک اسلامی در تحت حمایت دولت‌های اسلامی زندگی می‌کنند از حیث جان و مال در امان می‌باشد. در خاتمه از مسلمانان ایران تقاضای همه‌گونه کمک مادی و معنوی برادران ستمدیده فلسطین می‌شود و برای این منظور حسابی در بانک ملی ایران مرکز و شعبه بازار به نام اعانه فلسطین باز شده است. انتظار می‌رود برادران دینی از هرگونه مساعدت و همراهی مالی درباره مسلمانان فلسطینی کوتاهی و مضایقه ننمایند.»
دفاع آیتالله کاشانی از مسلمانان فلسطین در آن تاریخ گسترش بسیاری در خارج از ایران و در بین مسلمانان کشورهای مختلف داشت و این در حالی بود که بعد از جنگ جهانی دوم هنوز بسیاری از کشورهای کوچک به استقلال نرسیده بودند و ایران اولین کشوری بود که پایه‌هایی از مبارزه ضداستعماری را می‌گذاشت.
نامه آیتالله بهبهانی به پاپ رهبر کاتولیک‌های جهان که در روزنامه اطلاعات به چاپ رسید. او در این نامه از سکوت روحانیون مسیحی در قبال همکاری دولت‌های مسیحی با یهودیان انتقاد کرد.
** نامه آیتالله بهبهانی به پاپ: چه شده که محافل روحانی مسیحیت بسکوت فرورفته است؟
آیتالله سید محمد بهبهانی از علمای وقت تهران نیز در نامه‌ای خطاب به پاپ رهبر کاتولیک‌های جهان در تاریخ 1 خرداد 1327 نسبت به مسئله فلسطین واکنش نشان داد.
در این نامه آمده است: «جناب قدسی خطاب پاپ اعظم واتیکان
بسم‌الله الرحمن الرحیم
"لَتَجِدَنَّ أَشَدَّ النَّاسِ عَدَاوَةً لِّلَّذِینَ آمَنُوا الْیَهُودَ وَالَّذِینَ أَشْرَكُوا ۖ وَلَتَجِدَنَّ أَقْرَبَهُم مَّوَدَّةً لِّلَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ قَالُوا إِنَّا نَصَارَىٰ ۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّ مِنْهُمْ قِسِّیسِینَ وَرُهْبَانًا وَأَنَّهُمْ لَا یَسْتَكْبِرُونَ"
خبرهای اسف‌انگیز فلسطین در محافل روحانی و ملی کشور ایران تاثیرات عمیقی کرده و نظر مراکز حساس و روحانیت را بخود جلب نموده است. فتنه‌انگیزی و ماجراجوئی جمعیت لجوج و حریص یهود چندان موجب تعجب نیست زیرا سوابق سو آنها روی تاریخ بشریت را سیا کرده است و بحکم قضاوت تاریخ باید این جمعیت را دشمن نوع بشر دانست.
تنها چیزی که مایه تعجب و تحیر بسیار است پشتیبانی پاره‌ای ملل مسیحی از آنها و برسمیت شناختن دولت پوشالی اسرائیلی است. همان مردمی که قلب عیسی مسیح را در آسمان رفعت جریحه‌دار کردند همان جمعیتی که مریم صدیقه را بناسزا و بی‌ادبی یاد کردند، همان افرادی که امروز هم در محافل مذهبی آنها مریم پاک را بخلاف عفت یاد می‌کنند.
این ضربت‌های جگرخراش معنوی است که از این یک مشت جهود عنود به مذهب عیسوی وارد شد، در مقابل تنها کسی که بمخالفت آنها برخاست پیغمبر بزرگ اسلام بود که کتاب آسمانی خود را در دست گرفت و بجهانیان اعلان عظمت مسیح و عصمت مریم صدیقه را نمود.
آری اسلام در مقابل جمعیت یهود قیام کرد و دامن عفت مادر مسیح را از لوث ناسزاهای آنها تنزیه نمود و سوره در شان مریم و عظمت او برای جهانیان و به رسوایی یهود از منبع وحی دریافت نمود. اکنون ملت نصارا جبران خوبی‌های اسلام را بدین نحوه می‌نماید و با دشمنان عیسی مسیح دست برادری می‌دهد و برعلیه مسلمین و اسلام قیام و اقدام می‌کند. اینست پاداش ملت نصاری در مقابل خدمت اسلام بمسیح و مریم صدیقه؟
باز اینقدرها تعجب و تاثر ندارد که بعضی رجال سیاسی دست دوستی و برادری بدشمن عیسی و مادر معصومه‌اش بدهند. لیکن در محافل مذهبی و ملی مسلمین یک نکته با کمال تعجب تلقی می‌شود و آن نکته این است که چه شده است که محافل روحانی مسیحیت بجای آنکه دولت‌هایی را که با دشمنان مسیح دست دوستی داده و با آغوش باز آنها را پذیرفته‌اند بخطای خود آگاه کند و ملل دین‌دار عیسوی را از خواب غفلت بیدار کند، بسکوت فرورفته و وظیفه روحانی خود را انجام نمی‌دهد؟
اینک این‌جانب از طرف عموم ملت اسلام مخصوصاً پیران و روحانیون مذهب مقدس شیعه ایران تنفر خود را از جمعیت متعدی یهود و کسانیکه با آنها همراهی می‌نمایند بتمام ممالک عالم و مخصوصا بمقامات بزرگ روحانیت ملت مسیح اعلام می‌کنم و از خداوند متعال نصرت مسلمین و خذلان متجاسرین را خواهانم.
در خاتمه از مقام پاپ تقاضا دارم که بملل مسیحی تذکر دهند که از این جمعیت یهود که دست تعدی بجان و مال مسلمین مظلوم دراز کرده‌اند پشتیبانی ننموده و عواطف چند صد میلیونی مسلمین را برای خاطر یک مشت یهود فتنه‌جو جریحه‌دار ننمایند و البته این معنی در خور مقام روحانیت پاپ که همیشه رهبر و هادی ملت هستند می‌باشند. محمد الموسوی البهبهانی»
** بیانیه آیتالله بروجردی
این موضوع مورد واکنش آیتالله بروجردی نیز قرار گرفت. او در بیانیه‌ای عنوان کرد: «بسم الله الرحمن الرحیم خداوند متعال را در نهان و عیان و در هر حال سپاس میگوییم، و از آنچه برادران مسلمان ما در این زمان، در پاکستان از مشرکان، و در فلسطین از یهود می‌بینند، به او شکایت می‌کنیم. صدق گفتار خداوند را درباره شدت عداوت یهود نسبت به مسلمانان، در کتاب کریمش می‌بینیم که فرموده است: «لَتَجِدَنَّ أَشَدَّ النَّاسِ عَدَاوَةً لِّلَّذِینَ آمَنُوا الْیَهُودَ وَالَّذِینَ أَشْرَکُوا ۖ. وَلَتَجِدَنَّ أَقْرَبَهُم مَّوَدَّةً لِّلَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ قَالُوا إِنَّا نَصَارَىٰ ۚ. ذَٰلِکَ بِأَنَّ مِنْهُمْ قِسِّیسِینَ وَرُهْبَانًا وَأَنَّهُمْ لَا یَسْتَکْبِرُونَ» (مائده 82)
(مسلماً یهودیان و کسانى را که شرک ورزیده‌اند، دشمن‌ترین مردم نسبت به مؤمنان خواهى یافت؛ و قطعاً کسانى را که گفتند: «ما نصرانى هستیم»، نزدیکترین مردم در دوستى با مؤمنان خواهى یافت، زیرا برخى از آنان دانشمندان و رهبانانى‌اند که تکبّر نمى‌ورزند.)
ولی تعجب و تأسف کلی از کار یهود است، زیرا آنها بعد از این که نزدیک چهارده قرن تحت حمایت اسلام و مسلمین بوده‌اند و جان و ناموس و اموال و شعائر دینی‌شان محفوظ بوده است، می‌خواهند در این زمان انتقام آن همه نیکی‌ها را که در آن مدت طولانی از مسلمانان دیده‌اند، از آنها بگیرند. مردان شایسته را تحت تعقیب و ارعاب قرار داده و به قتل می‌رسانند، اطفال آنها را کشته، و اعراض آنها را مورد هتک قرار داده و معابد و خانه‌هایشان را تخریب نموده، و از هیچ شرارت و جنایتی نسبت به آنها ابا ندارند، و از هیچ‌گونه تجاوز و تعدی دست بردار نیستند.
از خداوند متعال مسئلت داریم که مسلمانان را پیروز گرداند و از جانب خود آنها را یاری کند، و این قوم که حقوق مسلمانان را رعایت نمی‌کنند، مخذول نماید، و آن متعدیان را خوار و ذلیل گرداند، و به صورت خوارترین ملت‌ها قرار دهد. از برادران با ایمان خود در ایران و سایر نقاط امید آن داریم که خواری و ذلت یهود را از خداوند بخواهند، و برای برادران مسلمان خود یاری و پیروزی بر آنها را مسئلت دارند.
خداوندا! سربازان و رزمندگان و مرزداران مسلمین را در شرق و غرب زمین یاری کن، و دشمنان آنها را خوار گردان، و پراکنده و پریشان نما، و دل‌های آنها را پر از رعب کن، و ضربت کوبنده خود را که بر قوم مجرمین وارد می‌سازی، بر آنها نازل کن، و بر اشرف پیغمبرانت محمد و دودمان برگزیده‌اش درود بفرست».
آیتالله بروجردی در بیانیه‌ای نسبت به اقدام یهودیان واکنش نشان داد و تاکید کرد که این قوم، حقوق مسلمانان را رعایت نمی‌کنند.
** تلگراف آیتالله زنجانی به نخست‌وزیر عراق
آیتالله شیخ عبدالکریم زنجانی نیز که آن زمان در نجف سکونت داشت، در این رابطه تلگرافی به سیدمحمد صدر نخست‌وزیر عراق ارسال کرد. در این تلگراف آمده بود: «جناب اشرف ملاذالانام سید محمد صدر نخست وزیر عراق - بغداد
عالم اسلامی جهاد مقدس شما را برای نجات فلسطین از ظلم صهیونیون با دیده تحسین و تقدیر می‌نگرد. خداوندگار در طی این راه یار و مددکار شما باشد.»
صدر نیز در پاسخ نوشت: «آنچه تابحال در راه فلسطین عزیز انجام یافته سهم مختصری از وظیفه حقیقی ما در این راه بوده است. از احساسات تشویق‌آمیز جناب‌عالی صمیمانه سپاسگذارم و از پروردگار مسئلت می‌نمایم که همه ما را توفیق خدمت عطا فرماید.»
متن تلگراف آیتالله زنجانی به نخست‌وزیر عراق و پاسخ او که در روزنامه اطلاعات در تاریخ 6 خرداد 1327 منتشر شد.
روزنامه مسلمین، ارگـان اتـحادیه مسلمین که شیخ مهدی سراج انصاری بنیانگذار آن بود و یکی از تشکل‌های مذهبی دهه بیست شمسی است، در یکی از روزهـای اردیـبهشت 1327 دفتری در ساختمان خود برای نام‌نویسی داوطلبان جنگ با اسرائیل راه‌اندازی کرد و سپس نمایندگانی از سوی اتحادیه مسلمین با سفرا و کارداران اسلامی در تهران ملاقات کردند و پیـرامون ایـن موضوع به بحث و گـفتگو نـشستند.
روز هفتم خرداد 1327 با حضور آیت اللّه سید محمد بـهبهانی و عـده‌ای دیگر از علما و مجتهدین و نمایندگان مجلس شورای ملی و مدیران جراید دینی و ملی و تجار و کسبه، مراسم باشکوهی تشکیل شد و در این مراسم، ابتدا دو هزار نفر از داوطلبان اعزام به فلسطین اقدام به تظاهراتی بـاشکوه کـردند و نمایندگان سـیاسی کشورهای عربستان، عراق، لبنان، پاکستان و مصر به شدت تحت تأثیر این مراسم قرار گرفتند. همچنین بیش از شـش هزار نفر از مردم تهران به عنوان داوطلب جنگ در برابر دفتر اتـحادیه صـف بـستند و در پایان متن بیانیه اتحادیه مسلمین درباره فلسطین ایراد شد. همچنین این اتحادیه خرید و فروش کالاهای یهودی را تحریم کرد.
در آن زمان با شرایطی که استعمارگران در کشورهای اسلامی ایجاد کرده بودند و القائاتی که در بین مسلمانان رواج داده بودند، نهضت فراگیر نشد. در نتیجه حمایت از مردم فلسطین که از سال 1326 شروع شده بود، در سال 1327 با تشکیل تجمعات تنها تا تبعید آیتالله کاشانی ادامه پیدا کرد.
انتهای پیام/
