گزارش| تنش در روابط ترکیه و امارات؛ ریشه‌ها و راه‌های پیش روی آنکارا
بیانیه تند وزارت امور خارجه ترکیه خطاب به سران امارات متحده عربی٬ نشان‌دهنده به اوج رسیدن رقابت‌های منطقه‌ای و اختلافات جدی بین آنکارا و ابوظبی است.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم٬ این روزها٬ موضوع مهمی به نام شیوع گسترده کرونا٬ بر همه اخبار و تحولات سیاسی جهان و منطقه سایه انداخته است. با این وجود٬ چنین بحرانی باعث نشده که رقابت‌های منطقه‌ای بین ترکیه و دیگر بازیگران٬ متوقف شود.
بیانیه اخیر امارات متحده عربی در مورد تحولات لیبی٬ ترکیه را به مداخله در مسائل داخلی لیبی و پشتیبانی از نیروهای تروریستی متهم کرد و ترکیه نیز با زبانی تندتر٬ به امارات تاخت.
حامی آکسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه ترکیه٬ امارات متحده عربی را به ریاکاری و حمایت از کودتاگران متهم کرده و از این کشور خواست که حد و مرز خود را بداند.
بیانیه تند وزارت امور خارجه ترکیه خطاب به سران امارات متحده عربی٬ نشان‌دهنده به اوج رسیدن رقابت‌های منطقه‌ای و اختلافات جدی بین آنکارا و ابوظبی است.
تاریخچه‌ای کوتاه
طی سده‌های 18 تا 19 میلادی٬ به منطقه سواحل امروزی امارات متحده عربی (UAE) و شمال عمان٬ نام «ساحل دزدان» یا «ساحل قراصنه» اطلاق می‌شد. اما پس از پیروزی ارتش متشکل از نیروهای هند و بریتانیا بر دزدان و امضای قرارداد صلح٬ نام این منطقه به «ساحل متصالحه» تغییر یافت. بعدها٬ امارات متحده عربی در سال 1971 با مشارکت 6 شیخ نشین شامل ابوظبی، دبی، شارجه، عجمان، ام‌القیوین و فجیره اعلام موجودیت کرد و هفتمین امیرنشین به نام راس الخیمه نیز در 10 فوریه 1972 به این جمع پیوست.
جمهوری ترکیه در سال 1979 میلادی یعنی 8 سال پس از اعلام موجودیت امارات٬ سفارت خود را در ابوظبی گشود و در سال 1983 میلادی هم٬ امارات در آنکارا صاحب سفارت شد.
در دوران اقتدار حزب عدالت و توسعه و به ویژه در یک دهه گذشته٬ عملاً شاهد بازگشت ترکیه به خاورمیانه بودیم و تقویت روابط ترکیه با کشوهای منطقه و به ویژه جهان عرب٬ به عنوان یک استراتژی مهم در دستور کار دستگاه دیپلماسی ترکیه قرار گرفت.
اما ناگفته پیداست که حزب عدالت و توسعه از منظر فکری و اندیشه سیاسی و دینی٬ به جریانات اخوان المسلمینی نزدیک‌تر است و طبیعی است که در جغرافیای جهان عرب نیز٬ روابط ترکیه با آن دسته از کشورهایی که میدان چندانی برای فعالیت اخوانیها در نظر نگرفته‌اند٬ به نقطه جوش نرسد.
ترکیه و شورای همکاری خلیج فارس
از بین کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس٬ ترکیه روابط خوبی با قطر دارد و رابطه با کویت نیز در حد رضایت بخش و قابل قبول است و این دو کشور یعنی قطر و کویت٬ برای ترکیه منبع سرمایه خارجی و همچنین میدانی بزرگ برای کار و فعالیت پیمانکاران توانمند ترکیه‌ای بوده‌اند.
اما رابطه با عربستان سعودی و امارات متحده عربی٬ همواره با نوعی از رقابت و تنش پیدا و پنهان همراه بوده و رابطه با بحرین نیز در حالت بینابین قرار گرفته است.
تاثیر اختلافات سیاسی بر روابط تجاری
در سالیان اخیر٬ جمهوری ترکیه و امارات متحده عربی در مورد مسائل منطقه‌ای٬ همواره اختلاف نظر داشته‌اند. به ویژه در پرونده سوریه٬ شاهد این بوده‌ایم که قطر و ترکیه در یک جبهه قرار گرفته و عربستان سعودی و امارات متحده عربی به طور کامل در جبهه‌ای متضاد و علیه ترکیه و قطر حضور داشته‌اند.
حجم مبادلات تجاری بین ترکیه و امارات در سال 2015 میلادی نزدیک به 7 میلیارد دلار بود، اما در سال 2016 میلادی با رشد قابل توجه از عدد 9 میلیارد دلار فراتر رفت و در سال 2017 میلادی به نقطه اوج نزدیک به 15 میلیارد دلار رسید اما در سال 2018 میلادی٬ شاهد سقوط مبادلات تجاری این دو کشور بودیم و میزان آن به یک باره به عددی کمتر از 7 میلیارد دلار رسید.
نگاهی اجمالی به این تابلو نشان می‌دهد که با رشد اختلافات ترکیه و امارات در پرونده‌هایی همچون سوریه٬ آفریقا و اختلافات قطر – عربستان٬ مبادلات تجاری با کاهش چشمگیری روبرو بوده است.
آتش‌بار آکپارتی علیه امارات
روزنامه ینی‌شفق از مهم‌ترین روزنامه‌های تحت امر حزب عدالت و توسعه٬ تاکنون ده‌ها بار٬ ولیعهد امارات را به تبعیت از آمریکا و اسرائیل متهم کرده و او را همراه با ولیعهد عربستان سعودی به دشمنی جهان اسلام و نوکری بیگانگان متهم کرده است.
به ویژه پس از کشته شدن جمال خاشقجی روزنامه نگار مخالف پادشاهی آل سعود در کنسولگری این خاندان در استانبول٬ حجم آتش‌بار ینی شفق و دیگر رسانه‌های آکپارتی علیه خاندان آل سعود و آل نهیان بیشتر شده و آنان را در کنار ژنرال عبدالفتاح السیسی رئیس جمهور مصر قرار داد.
پس از تحولات لیبی و امضای توافق دریایی بین دولت ترکیه و دولت وفاق ملی لیبی٬ اختلافات آنکارا – ابوظبی پیچیده‌تر شد و حمایت امارات از ژنرال حفتر بهانه‌ای شد تا رسانه‌های تحت امر دولت اردوغان٬ بیش از پیش امارات را به حمایت از کودتا و ترور متهم کنند و این در حالی است که آنان٬ پیش‌تر٬ اعتراضی به مداخله امارات در یمن نداشتند.
گزینه‌های ترکیه کدامند؟
با نگاهی به روابط کنونی امارات با کشورهای عربی و همچنین تحرکات این کشور در منطقه٬ می‌توان به خوبی دریافت که تداوم اختلافات ترکیه و امارات متحده عربی٬ به نفع ترکیه نیست. چرا که اولاً امارات تنها نیست و همراهی این کشور با عربستان سعودی و مصر٬ نوعی از جبهه مخالف و خصم در برابر ترکیه ایجاد می‌کند.
دوم این که امارات می‌تواند با استفاده از ظرفیت‌های مالی٬ اقدامات اطلاعاتی پنهانی و همچنین اقدامات نظامی مداخله‌جویانه در پرونده‌هایی همچون لیبی٬ پیشروی ترکیه در شاخ آفریقا و به ویژه تونس٬ سودان و سومالی و همچنین برخی تحرکات نظامی ترکیه در خلیج فارس و قطر٬ برای تیم اردوغان٬ دردسرساز شود.
بنابراین٬ ترکیه یا باید به همین شیوه ادامه داده و تنش با امارات را رها نکند و هزینه‌های آن را بپردازد و یا این که با تجدیدنظر در رویکردهای خود نسبت به تحرکات بن سلمان و بن زاید٬ در یک روند تدریجی و آرام٬ رفته رفته به سمت پایان تنش و رسیدن به نقطه سازش و تفاهم برود.
انتهای پیام/
