گزارش| کنگره کردهای سوری و تقابل ترکیه - پ.ک.ک

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم٬ تنها 1 روز پس از آن که حزب دموکراتیک خلق‌ها (HDP) در آنکارای پایتخت ترکیه٬ به عنوان مهم‌ترین نهاد اقماری پ.ک.ک کنگره خود را برگزار کرد٬ در آن سوی مرزهای ترکیه و در رمیلان سوریه٬ حزب اتحاد دموکراتیک کردهای سوری (PYD) نیز کنگره خود را آغاز کرد.

کنگره در آنکارا و رمیلان٬ دستور از قندیل

در کنگره حزب دموکراتیک خلق‌ها در آنکارا اتفاق خاصی نیفتاد و تنها رویداد مهم این بود که مدحت سنجار جامعه‌شناس عرب تبار ماردینی٬ کرسی رهبری حزب را از سزایی تمللی اقتصاددان ترک استانبولی تحویل گرفت و اتفاق مهم دیگر نیز این بود که چند تن از کادرهای بخش سمعی و بصری این حزب به خاطر تهیه یک کلیپ از عکس‌ها و تصاویر عبدالله اوجالان و انتشار آن در این کنگره٬ توسط پلیس بازداشت شدند.

در بیانیه پایانی کنگره٬ نه تنها نشانه و پیامی دال بر تعامل با دولت و حزب حاکم و تلاش برای بازداشتن پ.ک.ک از فعالیت مسلحانه وجود نداشت٬ بلکه از دیگر احزاب مخالف اردوغان نیز خواسته شد تا با این جریان٬ وارد ائتلاف شده و آکپارتی را از قدرت کنار بزنند.

در شمال سوریه نیز٬ تقریباً همین حال و هوا حاکم بود. حزب اتحاد دموکراتیک یا پ.ی.د٬ مهم‌ترین نهاد اقماری پ.ک.ک در شمال سوریه است که در طول سالیان اخیر و در جریان بحران سوریه٬ به شکل دفاکتو و غیررسمی٬ قدرت را در مناطق کردنشین در دست گرفته است.

این حزب٬ به سنت دیگر نهادهای اقماری پ.ک.ک دو رهبر همسان و هم‌ارز زن و مرد دارد که مهم‌ترین آنها صالح مسلم بود که بعدها جای خود را به شاهوز حسن داد و در کنگره اخیر نیز٬ حقوقدان جوانی به نام انور مسلم به اتفاق زنی به نام عایشه حسو٬ به طور مشترک رهبر شدند.

با آن که تعیین رهبران با رای مستقیم اعضای کنگره صورت گرفته اما دستورات اصلی و استراتژی حزب در مورد مسائل مختلف٬ از سوی سران پ.ک.ک در کوهستان قندیل تعیین می‌شود و سران پ.ک.ک نیز در چند سال اخیر٬ با کشاندن دامنه جنگ و درگیری قدیمی‌شان با ترکیه به مناطق کردنشین شمال سوریه٬ کردها را در وضعیت خطری قرار داده‌اند. چرا که وابستگی احزاب کُردی شمال سوریه به پ.ک.ک٬ بهانه به دست ترکیه داده تا برای حفظ امنیت خود٬ به این مناطق حمله‌ور شود.

حالا شهر کردنشین عفرین در غرب رود فرات در اشغال نیروهای ترکیه و مخالفین سوری تحت حمایت آنکارا است و در جریان حمله گسترده موسوم به چشمه صلح نیز٬ بخش قابل توجهی از اراضی شرق فرات به دست ترکیه افتاد. اما گروه‌های مسلح تحت امر پ.ک.ک که مهم‌ترین آنها «نیروی سوریه دموکراتیک» (قسد) است٬ در کوبانی٬ عامودا٬ قامیشلو٬ رقه٬ عین عیسی و مناطق نفتی رمیلان و حسکه و دیرک٬ قدرت را در اختیار دارد و به احزاب کُردی متعدد نزدیک به خط فکری بارزانی٬ اجازه تحرک و نشو و نما نمی‌دهد.

دوقطبی کردهای سوریه و کنگره پ.ی.د

قدمت تاسیس نخستین احزاب و گروه‌های سیاسی کُردی در سوریه به اواسط قرن بیستم باز می‌گردد و اغلب احزاب و جریانات کُردی تاسیس شده در سوریه٬ تحت تاثیر جنبش سیاسی ملا مصطفی بارزانی قرار گرفته و هنوز هم بیش از 10 حزب و گروه کُردی شمال سوریه٬ وابسته افکار بارزانی و حزب دموکرات کردستان عراق٬ به فعالیت خود ادامه می‌دهند و به علت عدم همراهی با پ.ک.ک٬ دارای مجوز فعالیت سیاسی و نظامی نیستند.

این احزاب٬ یک جبهه متحد به نام «مجلس میهنی کردهای سوریه» (ENKS) تشکیل داده و از همان ایستگاه آغاز بحران سوریه٬ با معارضین بشار اسد و ترکیه٬ همراه شده‌اند.

برخی از سران این گروه از احزاب کُردی در استانبول و آنکارا و برخی نیز در اربیل و اروپا حضور دارند. آنان توانسته‌اند پس از لابی‌گری‌های بارزانی و اردوغان٬ در میان معارضین سوری نیز صاحب سهمیه و کرسی شده و در مذاکرات ژنو٬ آستانه و دیگر اجتماعات دیپلماتیک حضور پیدا کنند. اما بر روی ارض واقع و در میدان٬ قدرت نظامی و اجرایی در دست ندارند.

آنکارا چه نگاهی به کردهای سوریه دارد؟

دولت اردوغان بارها اعلام کرده که در شمال سوریه٬ از ایجاد یک دولت تحت امر پ.ک.ک نگران است و عمده مخالفت ترکیه با تحرکات فعلی در مناطق کردنشین سوریه٬ نه به خاطر ضدیت با کردها بلکه به دلیل تخاصم با پ.ک.ک است.

به عبارتی دیگر٬ ترکیه با گروه‌ها و احزاب کُردی طیف بارزانی مخالف نیست و با آنان ارتباط رسمی دارد و تنها سه روز پیش از برگزاری کنگره حزب اتحاد دموکراتیک٬ مولود چاووش اوغلو٬ چند تن از سران مجلس میهنی کردهای سوری را به حضور پذیرفته و عکس این دیدار را در توییتر شخصی خود منتشر کرد و در واقع٬ آنکارا با به نمایش گذاشتن میزبانی از کردهای سوری وابسته به بارزانی٬ نشان داد که در این حوزه٬ چه رویکرد خاصی دارد.

تصمیمات کنگره و نقاط مبهم

در بیانیه پایانی کنگره حزب اتحاد دموکراتیک کردهای سوریه به این مساله اشاره شده که این حزب آماده است تا در سریع‌ترین زمان ممکن با دولت مرکزی سوریه وارد گفت‌وگو شده و از این راه٬ مشکلات موجود بین کردها و دمشق را به بحث بگذارد.

در این بیانیه همچنین بر این موضوع تاکید شده که این حزب آماده است تا با گروه‌های کُردی مخالف از جمله مجلس میهنی کردهای سوریه نیز وارد گفت‌وگو شود.

اما دو نکته مهم که در این کنگره به آن اشاره نشده٬ این است که اولاً این حزب در قبال جنگ و درگیری بین سران پ.ک.ک و ترکیه چه دیدگاهی دارد و آیا اجازه می‌دهد که شمال سوریه همچنان میدان نزاع و درگیری ترکیه و پ.ک.ک باشد یا خیر؟

نکته مبهم دیگر این است که حزب مزبور نسبت به تحولات آتی سوریه و نقش آمریکا در شرق فرات٬ چه دیدگاهی دارد.

انتهای پیام/