گفت‌وگو| امریکا به دنبال بازکردن فضا برای نفت و گاز خودش است/ لزوم بازنگری وزارت نیرو در یک تعرفه‌گذاری

علیرضا کلاهی، کارشناس اقتصاد انرژی و عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی تهران، در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم اظهار داشت: در خصوص رمزارزها و نحوه برخورد با این صنعت، فرصت سوزی بدی در کشور در حال انجام است.

وی افزود: بحث رمزارزها را یک پله عمیق‌تر نگاه کنیم، موضوع بلاک‌چین است؛ بلاک‌چین یکی از تکنولوژی‌های اساسی شکل دهنده آینده همراه با هوش مصنوعی و واقعیت افزوده و ... است.

* پتروشیمی با حمایت در ایران شکل گرفت، بلاک‌چین هم نیازمند حمایت است

کلاهی با بیان اینکه "بلاک‌چین تکنولوژی مهمی است و برای توسعه هر تکنولوژی مهمی، آنرا درگیر مسائل اقتصادی می کنند تا مغز و سرمایه انسانی به سمت توسعه آن هدایت شود"، گفت: اگر امروز در ایران در صنعت پتروشیمی سرآمد هستیم، برای این است که فرش قرمزی با عنوان گاز ارزان برای این صنعت پهن کردیم و حتی در یک بازه زمانی، دولت وام‌های مجتمع‌های پتروشیمی را تضمین می کرد و با چنین حمایت‌هایی، پتروشیمی در ایران شکل گرفت.

وی ادامه داد: اگر می خواهیم تکنولوژی بلاک‌چین در ایران شکل بگیرد باید چنین فرش قرمزی از جنس حمایت برای آن پهن کنیم.

* سیاست‌گذاری غلط انرژی در توسعه همزمان شبکه گاز و برق

عضو اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران با بیان اینکه "بلاک‌چین می تواند برای کشور ما یک بازی سراسر برد باشد"، تصریح کرد: به‌خاطر ساختار غلط سیاست‌گذاری انرژی، برای هر روستایی هم شبکه برق بردیم و هم شبکه گاز، و این باعث شده است که در بخش عمده‌ای از سال، منهای 400 ساعت اوج بار و دو ماه با بار اوج غیربحرانی، در باقی سال که بیش از نصف سال می شود، نصف زیرساخت‌های برق کشور بی‌کار است و در خصوص گاز نیز، حدود 8 تا 9 ماه از سال است که گاز مازاد داریم.

وی افزود: همچنین با توجه به اینکه تغییرات تکنولوژی از حالت خطی خارج شده و شکل لگاریتمی به خود گرفته است، یعنی شتاب تغییرات فناوری روزافزون است،در چنین شرایطی خطی فکر کردن مسئولان و کارشناسان حوزه انرژی کشور می تواند مضر باشد.

* تغییر سیاست انرژی امریکا پس از 50 سال

کلاهی خاطرنشان کرد: این خطر جدی وجود دارد که طی 20 تا 30 سال دیگر تقاضای نفت و گاز در دنیا افت قابل توجهی داشته باشد و خیلی از کشورهای جهان در حال تلاش برای این هستند که ذخایر انرژی‌شان را تبدیل به پول کنند؛ مثلا عربستان بخشی از آرامکو را در بورس گذاشت و بیش از 30 میلیارد دلار پول از این بخش دریافت کرد، یا برخی صندوق های سرمایه گذاری اعلام کرده اند که در آینده سرمایه گذاری در بخش نفت و گاز را متوقف خواهند کرد، همچنین امریکایی که 50 سال سیاست انرژی خود را بر روی این مسئله گذاشته بود که به اندازه نیاز از منابع خود تولید کند، تغییر استراتژی داده و هر روز تولید نفت و گاز خود را افزایش می دهد و الان تولید نفت خود را به 13 میلیون بشکه در روز رسانده و یکی از دلایل دشمنی با ایران و ناآرامی هایی که در خاورمیانه ایجاد می کند آن است که فضا را برای فروش نفت خودش باز کند و همه اینها به خاطر این است که این تحلیل وجود دارد که احتمالا در آینده، نفت و گاز، تقاضای فعلی را نخواهد داشت و باید منابع خود را تبدیل به پول کنند.

وی ادامه داد: از اینرو اگر ما هم بخواهیم داشته‌های انرژی خود را تبدیل به پول کنیم باید فکری در این باره کنیم؛ ما تولید برق و تولید گاز مازادی را در طول سال داریم و یکسری ذخایر بهره برداری نشده هم داریم که با روند فعلی برداشت از منابع نفت و گاز، تا 100 سال آینده نفت و گاز داریم؛ حالا اگر بخواهیم اینها را تبدیل به درآمد کنیم، یکی از راهکارها صادرات مستقیم برق و گاز با خط انتقال و خط لوله است اما می توانیم ذهن‌ها را در این زمینه بیشتر از این ظرفیت‌ها باز کنیم.

* شرایط اقتصادی دنیا تغییر کرده

عضو اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران با بیان اینکه "شرایط اقتصادی دنیا تغییر کرده"، گفت: شرکت اپل که 15 سال پیش در شرف ورشکستگی بود، امروزه مجموع ارزش سهامش از مجموع ارزش سهام 10 شرکت خودروساز برتر دنیا بیشتر است؛ در حالی که یک کارخانه نیز ندارد و مجموعه‌ای از ثبت اختراع، دانش فنی، برند و مجموعه فروش است؛ پس باید نوع نگاهمان را عوض کنیم.

وی افزود: اینکه فکر کنیم رمزارزها صنعت نیستند، چون محصول مشخصی از آن حاصل نمی شود، این تفکر درستی نیست، چرا که به نحوی تولید طلای دیجیتال است؛ استخراج آنها سخت و ضریب امنیتی بالایی به خاطر نوع تکنولوژی دارند .

* چرا بانک‌های مرکزی با رمزارزها مخالف‌اند؟

کلاهی در پاسخ به اینکه "چرا بانک‌های مرکزی با فعالیت رمزارزها مخالفند؟"، گفت: دلیل آن را باید در این دید که بانک‌های مرکزی قدرت خودشان را در سیاست‌گذاری‌های پولی و اعمال این سیاست‌ها در خطر می‌بینند.

وی ادامه داد: اگر بانک مرکزی امریکا که حاکم بر نظام پولی دنیاست، رمزارزها را به چالش بکشد، طبیعی است، چرا که نمی خواهد حاکمیتش بر نظام مالی دنیا را در خطر ببیند؛ اما ما که در نظم نوین نظام مالی و بانکی دنیا سرمان بی‌کلاه مانده و از منافع مقررات آن بی بهره مانده ایم، باید از یکسری عوامل بازی‌به‌هم‌زن و تغییرات بنیادی استقبال کنیم.

* تبدیل خط لوله صلح به خط خوراک پتروشیمی شرق کشور

عضو اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران اذعان داشت: از سویی دیگر، اگر بخواهیم برق مازادمان را همین امروز صادر کنیم، میسر نیست؛ حتما باید با خریداران قراردادهای دوطرفه ببندیم و خط انتقال احداث کنیم، همچنین خریداران محدود هستند، مگر چقدر با افغانستان یا عراق می توانیم افزایش صادرات برق داشته باشیم؟؛ پاکستان که اساسا به دلیل بدحسابی‌ها و بدقولی‌های مکرر مشتری مناسبی نبوده و هم‌اکنون نیز داریم خط لوله صلح را به خط لوله خوراک پتروشیمی‌های شرق کشور تبدیل می کنیم.

* ماهی 500 میلیون دلار فروش انرژی به عراق داریم

وی افزود: در حال حاضر به عراق ماهانه حدود 500 میلیون دلار فروش انرژی داریم و عراقی‌ها هم پول ما را هر چند با تأخیر می دهند؛ اما پاکستان اساسا کشوری با خوش‌حسابی در پرداخت نیست، اما می توانیم فروش انرژی را به انواع مختلف به این کشور نیز افزایش دهیم.

کلاهی با بیان اینکه "ظرفیت مازاد شبکه برق کشور و تکنولوژی های جدید، راههای جدیدی را پیش پای ما گذاشته"، گفت: می توانیم برق را تبدیل به پول کنیم و از طریق راههای غیرقابل تحریم، آن را در جهان مبادله کنیم و هسته یک فناوری را در کشور شکل دهیم.

* سیاستمداران فرصت زیادی برای تصمیم‌گیری ندارند

وی ادامه داد: تغییرات فناوری به شدت سرعت گرفته، یعنی سیاست‌گذار دیگر 6 ماه یا یک سال زمان ندارد تا در خصوص یک تغییر فناوری یا فناوری جدید تصمیم گیری کند؛ در خصوص رمزارزها وزارت نیرو  با طی زمان زیاد، یک قیمت‌گذاری غیراقتصادی برای گاز و برق مورد استفاده در رمزارزها گذاشت، و تمام بزرگانی که در این عرصه در حال آوردن سرمایه های خود به ایران بودند، چه به صورت کاملا خارجی و چه به صورت تلفیقی از سرمایه های داخلی و خارجی، از ایران رفته‌اند و قزاقستان به سرمایه گذاران گفته جای ایران بیایید در قزاقستان مزرعه بزنید و برق را با قیمت 2.5 سنت تحویل بگیرید؛ چرا که قزاقستان هم می خواهد منابعش را تبدیل به پول کند.

وی افزود: پس در نتیجه این تعرفه‌گذاری، فعالان بزرگ و شناسنامه دار و شفاف از ایران می روند، چرا که از طرفی نمی خواهند فعالیت غیراقتصادی داشته باشند و از طرف دیگر نمی‌خواهند قانون را شکسته و از برق غیرمجاز استفاده کنند و وزارت نیرو عملا درآمدی که می توانست از محل به کارگیری منابع راکدش داشته باشد را از دست داد و متوجه این نبود که در مقوله اقتصاد، بین حداکثرسازی بها و حداکثرسازی درآمد، نسبت خطی نیست.

* چطور تعرفه گذاری نامناسب، فعالیت در صنعت ماینینگ را غیرشفاف می کند؟

عضو اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران خاطرنشان کرد: در نتیجه این تعرفه گذاری و رفتن فعالان بزرگ این صنعت، وزارت نیرو می ماند و یکسری فعالان پراکنده که به صورت غیرمجاز در شهرک‌های صنعتی که با استفاده از چندین انشعاب به منظور رد گم کردن، اقدام به فعالیت می کنند و یا کسانی بخواهند با استفاده از برق خانگی، ماین کنند که زیرساخت‌های شهری نیز جوابگوی این‌گونه مصارف نیست.

وی افزود: صنعت ماینینگ تنها صنعتی است که هر زمان بخواهیم می توانیم آنرا خاموش و روشن کنیم و این تعامل که در زمان پیک مصرف برق، فعالان این صنعت، مصرف برق را متوقف کنند در صورتی امکان پذیر بود که وزارت نیرو با فعالان شفاف و بزرگ مواجه باشد، اما در شرایط فعالیت در فضای غیرشفاف و با بازیگران کوچک و متعدد، این تعامل مقدور نیست.

* فعالان رمزارزها می توانستند برق خود را خود تأمین کنند و به شبکه نیز در مواقع لزوم کمک کنند

کلاهی تصریح کرد: همچنین می توانستیم با استفاده از گاز مازاد کشور، به سرمایه گذاران این عرصه این فرصت را بدهیم که خودشان نسبت به احداث نیروگاه‌های تولید پراکنده با بازده بیش از 80 درصدی اقدام کنند و گاز را با تعرفه مشخصی که از نظر اقتصادی معقول باشد به آنها بدهیم و علاوه بر اینکه نیاز برق خودشان را تأمین کنند و از شبکه برق، برداشتی نداشته باشند، در زمان پیک بار شبکه از آنها بخواهیم که برق تولیدی را به شبکه برق تزریق کنند و کمک‌حال کشور در شرایط پیک باشند.

وی خاطرنشان کرد: آنچه مشخص است، وزارت نیرو باید برای استفاده از فرصت رمزارزها و پاگرفتن تکنولوژی بلاک‌چین در ایران، نسبت به تعرفه گذاری های صورت گرفته، بازنگری کند.

انتهای پیام/