گزارش تسنیم| حذف لاریجانی از «لیست قم»؛ ادامه حیات سیاسی لاریجانی چه می‌شود؟

گروه احزاب خبرگزاری تسنیم ــ احمد امیرآبادی نماینده قم در مجلس شورای اسلامی روز گذشته از نهایی شدن لیست نامزدهای اصولگرا از حوزه انتخابیه قم خبر داد. به‌گفته وی، ذوالنوری، زاکانی و امیرآبادی سه نفر لیست اصولگرایان در قم هستند که اسفندماه قراراست وارد گود رقابت شوند.

امیرآبادی درباره حذف نام علی لاریجانی از لیست اصولگرایان در قم نیز اظهار داشت: در روند انتخاب لیست سه‌نفره، شورای اصولگرایان قم هیچ رزومه‌ای از علی لاریجانی نخواسته و آقای لاریجانی هم رزومه‌ای را به شورا ارائه نکردند.

علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی و نماینده سه دوره مردم قم در مجلس، با وجود اینکه کمتر از 4 ماه تا انتخابات مجلس باقی مانده اما هنوز وضعیتش برای شرکت در انتخابات اسفندماه را مشخص نکرده است. برخی گمانه‌زنی‌ها حاکی از حضور وی از حوزه انتخابیه ساری و تهران است و برخی نیز احتمال می‌‌دهند وی این بار از حضور در مجلس انصراف دهد تا بخت خود را برای 1400 بیازماید.

** لاریجانی؛ از کارنامه قابل قبول در صدا و سیما تا ناکامی در سال 84

علی لاریجانی متولد سال 1336 فرزند آیت‌الله میرزا هاشم آملی و یکی از 5 برادران لاریجانی است که بیش از سایر برادرانش مسئولیت‌های مختلف را تجربه کرده است. وی پس از پیروزی انقلاب از سال 60 تا 61 رئیس واحد مرکزی خبر بود و سال 61 وارد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی شد. از سال 65 تا 68 معاونت حقوقی و امور مجلس وزارت سپاه را به‌عهده داشت و از 68 تا 71 به‌عنوان جانشین رئیس ستاد مشترک سپاه پاسداران فعالیت می‌کرد.

با استعفای سید محمد خاتمی از وزارت ارشاد در سال 71، علی لاریجانی راهی دولت شد تا در روزهای باقی‌مانده عمر دولت اول هاشمی رفسنجانی عهده‌دار وزارت فرهنگ باشد.

سالهای اول دهه هفتاد، آغاز ورود لاریجانی به عرصه سیاست و شناخته شدن وی بود. بعد از روی کارآمدن دولت دوم سازندگی در سال 72، مصطفی میرسلیم جانشین لاریجانی شد و او نیز  1372/11/24 با حکم رهبر معظم انقلاب به‌ سمت‌ ریاست سازمان‌ صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران‌ همراه‌ با عضویت‌ در شورای‌عالی انقلاب‌ فرهنگی منصوب شد.

بخشی از دوران ریاست لاریجانی بر صدا و سیما مصادف با دوره اصلاحات و مجلس ششم بود. پخش فیلم کنفرانس برلین در سال 78، پخش برنامه «هویت» و برنامه «چراغ» موجب شد تا مجلس ششم بر سر راه صدا و سیما سنگ‌‌اندازی کند و به‌بهانه تحقیق و تفحص از این سازمان، لاریجانی را تحت فشار قرار دهد. در این دوره صدا و سیما با کاهش بودجه از سوی مجلس روبه‌رو بود و بعد از پخش برنامه چراغ و سخنان روح‌الله حسینیان درباره پشت‌پرده قتل‌های زنجیره‌ای در این برنامه، از حضور لاریجانی در جلسات هیئت دولت جلوگیری شد.

با همه کارشکنی‌های دولت خاتمی و مجلس ششم، زمانی که لاریجانی سال 83 در حال ترک ساختمان جام جم بود، کارنامه تقریباً قابل قبولی را از خود به‌جای گذاشت. در پایان دوران ریاست او بر این سازمان، 7 شبکه تلویزیونی، 8 شبکه رادیویی ملی و سراسری، 30 شبکه رادیویی استانی، 4 شبکه تلویزیونی استانی و 7 شبکه تلویزیونی جهانی توسط صدا و سیما اداره می‌شد.

علاوه بر این شبکه‌ها، روزنامه جام جم و شرکت تولید فیلم «سیما فیلم» نیز در دوران مدیریت وی توسط سازمان صدا و سیما تأسیس شد و سریال‌های ماندگاری مانند ولایت عشق، تنهاترین سردار، مردان آنجلس، مریم مقدس، روشن‌تر از خاموشی، شیخ بهایی، کیف انگلیسی و شب دهم ساخته شد.

لاریجانی از صدا و سیما به مجمع تشخیص مصلحت نظام رفت تا خود را برای شرکت در انتخابات ریاست‌جمهوری سال 84 آماده کند. در این سال، شورای هماهنگی نیروهای انقلاب به‌ریاست علی‌اکبر ناطق نوری، فعالیت اصولگرایان را سازماندهی می‌کرد. این شورا برای تعیین کاندیدای خود یک گروه 5نفره شامل ناطق نوری، عسگراولادی، حجت‌الاسلام جمشیدی عضو جامعه مدرسین، حسین فدایی و محمدرضا باهنر تشکیل داده بودند و سعی داشتند گزینه‌ای را انتخاب کنند که مورد حمایت هاشمی رفسنجانی باشد. گزینه اصلی این گروه علی اکبر ولایتی بود که به‌علت دیر اعلام شدن نظر شورای هماهنگی، وی رسماً خود را نامزد ریاست‌جمهوری کرد ولی با ثبت‌نام هاشمی رفسنجانی، انصراف داد.

علی لاریجانی در انتخابات سال 84 با دو شعار«هوای تازه» و «دولت مدرن» وارد رقابت شد اما نهایتاً یک میلیون و هفتصد هزار رأی کسب کرد

محمود احمدی‌نژاد، احمد توکلی و محسن رضایی نیز هرکدام به‌دلیل تعلل شورای هماهنگی و اینکه شورا درصدد بودند نظر هاشمی را جلب کنند، به‌صورت مستقل وارد عرصه رقابت‌ شدند. دست‌‌آخر با وجود برگزاری جلسات مختلف در دفتر جامعه روحانیت مبارز، «علی لاریجانی» به‌عنوان گزینه این شورا معرفی شد.

لاریجانی در روزهای‌ آخر انتخابات تنها حمایت برخی اعضای شورای هماهنگی و حزب مؤتلفه را همراه داشت. ناطق نوری درصدد بود تا وی به‌نفع هاشمی رفسنجانی کنار بکشد اما لاریجانی بعد از مشورت با برادرانش تصمیم گرفت تا در عرصه رقابت‌ها بماند و نهایتاً با کسب یک میلیون و هفتصد هزار رأی در رتبه یکی مانده به‌ آخر قرار گرفت.

با پیروزی محمود احمدی‌نژاد در انتخابات سال 84، علی لاریجانی تنها رقیب او بود که به هیئت دولت دعوت و دبیر شورای‌عالی امنیت ملی شد. او در مدت دو سال مسئولیت مذاکره بر سر پرونده هسته‌ای ایران را به‌عهده داشت اما استعفا داد تا این بار بخت خود را برای انتخابات مجلس بیازماید. وی از حوزه انتخابیه قم به‌نمایندگی از اصولگرایان راهی پارلمان شد و در رقابت درونی اصولگرایان در فراکسیون اکثریت مجلس هشتم، با اخذ 161 رأی کاندیدای نهایی ریاست مجلس شد.

شاید اولین شکاف بین لاریجانی و اصولگرایان به مواضع وی در فتنه 88 برگردد. او به‌طور رسمی از کاندیدایی حمایت نکرده بود، هرچند برخی اصلاح‌طلبان مدعی بودند وی در روز رأی‌گیری به میرحسین موسوی تبریک گفته است؛ موضوعی که دوبار از سوی دفتر لاریجانی تکذیب شد.

روح‌الله حسینیان نماینده سابق مجلس شورای اسلامی می‌گوید: در جریان انتخابات هم اختلاف ما با لاریجانی بر سر همین تحلیل غلط بود. تحلیل وی این بود که موسوی به‌احتمال قوی رأی خواهد آورد لذا نباید مجلس را با موسوی درگیر کرد. ما تلاش کردیم که نمایندگان مجلس به‌نفع احمدی‌نژاد وارد صحنه شوند تا مورد حمایت قرار گیرد اما لاریجانی تلاش کرد چنین اتفاقی نیفتد.

وی بعد از آغاز اغتشاشات، در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری مدعی شد: "بعضی از اعضای شورای نگهبان از یک نامزد خاص در انتخابات ریاست جمهوری حمایت و جانبداری کرده‌اند."

لاریجانی در این برنامه اظهار می‌دارد، بخش عمده‌ای از مردم تصورشان در باره نتیجه انتخابات با نتیجه رسمی متفاوت است. باید به این تصور احترام گزارد و حساب این جمعیت زیاد را با گروهی اغتشاش‌گر مخلوط نکرد.

این اظهارات لاریجانی با انتقاداتی روبه‌رو شد و برخی این صحبت وی را دامن زدن به ادعای تقلب می‌دانستند. اولین مواضع محکم وی در برابر فتنه‌گران به بعد از راهپیمایی روز قدس 88 و سر دادن شعار "نه غزه نه لبنان" برمی‌گردد که در مراسم افتتاح بنیاد شهید مطهری گفت: "کسانی که با چنین گروه‌هایی پیوند داشته‌اند، باید اعلام موضع می‌کردند، نه این‌که سکوت کنند. جمهوری ایرانی باعث عزت کشور نیست و استقلالی که در حال حاضر در کشور وجود دارد به‌خاطر جمهوری اسلامی است و کسانی که برای عزت اسلامی دل‌مشغولی دارند، باید این افراد را راهنمایی می‌کردند، نه این‌که سکوت کنند." بااین‌حال تلاش می‌کرد از شخص خاصی نام نبرد و بیشترین صحبت‌هایش بر وحدت متمرکز بود.

لاریجانی سال 90 بار دیگر از حوزه انتخابیه قم کاندیدای مجلس شورای اسلامی شد. در این دوره اصولگرایان در غیاب اصلاح‌طلبان، با دو لیستِ «جبهه متحد اصولگرایان» و «جبهه پایداری» وارد رقابت‌ شدند و لاریجانی نیز سرلیست جبهه متحد در شهر قم بود. وی بر سر تصدی کرسی ریاست مجلس با غلامعلی حدادعادل به رقابت پرداخت. نمایندگان جبهه پایداری حدادعادل را کاندیدای ریاست مجلس کرده بودند اما اصلاح‌طلبان  و نمایندگان جبهه متحد به لاریجانی رأی دادند تا وی  با کسب 173 رأی از مجموع 275 رأی به ریاست مجلس نهم برسد.

در مجلس نهم اختلاف با دولت به اوج خود رسید. ماجرای یکشنبه سیاه مجلس (یکشنبه 15 بهمن 91) و پخش فیلم دیدار فاضل لاریجانی با مرتضوی در صحن علنی مجلس توسط احمدی‌نژاد در جلسه استیضاح عبدالرضا شیخ‌الاسلامی وزیر وقت تعاون، کار و رفاه اجتماعی که به برهم زدن جلسه سخنرانی لاریجانی در مراسم 22 بهمن قم کشیده شد، از جمله نمودهای اختلاف احمدی‌‌نژاد و لاریجانی بود.

در مجلس نهم اختلافات بین احمدی‌نژاد و علی لاریجانی ــ که از مجلس هشتم شروع شده بود ــ به اوج خود رسید

لاریجانی با روی کارآمدن دولت حسن روحانی در سال 92، به‌دلیل خاستگاه مشترکش با رئیس‌جمهور که هردو از جناح راست سنتی بودند به حمایت از دولت جدید پرداخت. ماجرای تصویب برجام در 15 دقیقه در مجلس نهم اوج حمایت او از اقدامات دولت روحانی بود. با آغاز رقابت‌های مجلس دهم، اصلاح‌طلبان که در قالب لیست امید پا به عرصه گذاشته بودند، لاریجانی را در قم سرلیست کردند. لیست اصولگرایان نیز با حضور احمد امیرآبادی، علی ذوالنور و آیت‌الله آشتیانی وارد رقابت شد. در انتخابات مجلس دهم لاریجانی به‌عنوان نفر دوم قم به مجلس راه یافت که نشان از کاهش آرای او در این شهر داشت.

به‌رغم اینکه وی کاندیدای اصلاح‌طلبان بود اما مقابل تصمیم نمایندگان فراکسیون امید که محمدرضا عارف را کاندیدای ریاست مجلس کرده بودند، وارد رقابت شد. برخی حامیان وی در لیست امید مانند کاظم جلالی و بهروز نعمتی (نمایندگان تهران) از ریاست لاریجانی حمایت می‌کردند و از طرفی اصولگرایان که چهره برجسته‌ای نداشتند هم به لاریجانی رأی دادند و وی توانست در رقابت با محمدرضا عارف در انتخابات هیئت رئیسه موقت مجلس با کسب 173 رأی از مجموع 286 رأی به‌عنوان رئیس موقت مجلس دهم تعیین شد. در این رقابت، عارف نیز 103 رأی به دست آورد.

لاریجانی که در ادوار گذشته حمایت اصولگرایان سنتی و جامعه مدرسین حوزه را به‌همراه داشت، در سال‌های اخیر با کاهش شدید پایگاه اجتماعی روبه‌رو بوده است. 19 خرداد 97 لاریجانی در جلسه شورای‌عالی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم درباره FATF حاضر شد و علی‌رغم توضیحات و مخالفت اکثریت اعضای جامعه مدرسین و شخص آیت‌الله یزدی درباره عواقب تصویب این لایحه، لاریجانی موافق تصویب FATF بود.

لاریجانی در انتخابات مجلس دهم کاندیدای لیست امید بود اما در انتخابات هیئت رئیسه توانست عارف را شکست دهد

حمایت‌های لاریجانی از دولت حسن روحانی در مقاطع مختلف و عملکرد ضعیف دولت وی در مسائل اقتصادی کنار عملکرد ضعیف مجلس دهم که برخی آن را ضعیف‌ترین مجلس در ادوار قانون‌گذاری می‌دانند، انتقادات به لاریجانی را بیش از پیش کرده است و  وی که زمانی در دهه هفتاد به‌عنوان حامی نیروهای انقلابی شناخته می‌شد، به‌مرور زمان با اتخاذ رویکردی که محافظه‌کارانه خوانده می‌شد، موجب شد تا نیروهای انقلابی نیز از وی حمایتی به‌عمل نیاورند.

او این‌بار از حمایت اصلاح‌طلبان نیز بی‌بهره است چراکه شکست دادن عارف در انتخابات هیئت رئیسه موجب شد تا این روزها اکثر اصلاح‌طلبان شرط اول حضورشان در انتخابات را حمایت نکردن از کاندیداهای غیر اصلاح‌طلب بدانند. محمدرضا عارف رئیس شورای سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان نیز در گفت‌وگویی با خبرگزاری برنا می‌گوید: "در برخی حوزه‌ها هم به‌خاطر رد صلاحیتها افراد مشهور به اصولگرای معتدل را در لیست قرار دادیم که البته همین افراد بعد از ورود به مجلس راه خود را از ما جدا کردند. اتفاقاً ضربه‌ای که لیست امید خورد از شهرهایی مانند قم و برخی کلان‌شهرهای دیگر و در جریان بستن لیست انتخاباتی شروع شد."

لاریجانی که در انتخابات دوره گذشته در شهر قم، نفر دوم شده بود، این بار نه‌تنها در لیست اصولگرایان جایی ندارد بلکه از پشتیبانی حامیان سنتی‌اش مانند جامعه مدرسین نیز برخوردار نیست و به‌احتمال قوی اگر بخواهد در انتخابات مجلس حضور پیدا کند، شهری غیر از قم را انتخاب خواهد کرد، هرچند برخی گمانه‌زنی‌ها حاکی از عدم حضور لاریجانی در رقابت‌های اسفندماه است.

لاریجانی که در حال پشت‌سر گذاشتن سومین دهه حیات سیاسی‌اش است، مشخص نیست بتواند دوباره راهی پارلمان شود و اگر هم به مجلس راه یابد مشخص نیست دوباره کرسی ریاست را کسب کند.

بعد از سال 96، برخی از علی لاریجانی به‌عنوان کاندیدای احتمالی اصلاح‌طلبان و اصولگرایان معتدل برای انتخابات 1400 یاد می‌کردند، هرچند خود وی یا نزدیکانش تاکنون صحبتی در این زمینه نکرده‌اند اما بعید است اصلاح‌طلبان بار دیگر تجربه حسن روحانی را تکرار کنند و بخواهند از یک شخص غیراصلاح‌طلب یا معتدل حمایت کنند.

انتهای پیام/+