۲۲ سال فعالیت جهادی "منجی بشاگرد" در جشنواره سینما‌حقیقت/ محمدعلی فارسی: عبدالله والی مصداق بارز "انقلابی‌گری" است

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، عبدالله والی یکی از نام‌های آشنا در تاریخ انقلاب اسلامی است و تاثیرگذاری او در بزنگاه‌های مختلف تاریخ این کشور فراموش‌نشدنی است؛ حاج عبدالله والی در جریان مبارزات مردم ایران علیه حکومت پهلوی حضوری فعالانه داشت؛ او پس از پیروزی انقلاب اسلامی به فعالیت‌های مبارزاتی خود ادامه داد و در سال 1360 به اتفاق چند تن از همکاران طی مأموریتی از سوی نماینده ولی‌فقیه و سرپرستی کمیته امداد امام‌خمینی (ره) جهت فقرزدایی به هرمزگان رفت؛ در این سفر وی با منطقه محروم بشاگرد از توابع شهرستان میناب آشنا شد و آن را گزارش کرد.

عبدالله والی در سال 1361 طی حکمی رسمی برای محرومیت‌زدایی از منطقه بشاگرد از سوی نماینده ولی فقیه در کمیته امداد مأموریت پیدا کرد که به آن منطقه رفته و وضعیت آنجا را بهبود ببخشد؛ او حدود 22 سال و با اجرای طرح‌های گسترده عمرانی، مردم محروم بشاگرد را از فقر مطلق رهانید و چهره قبلی این منطقه را به‌کلی دگرگون کرد.

از این چهره تاثیرگذار تاکنون چند کتاب و یکی دو فیلم و سریال ساخته شده است، آثاری که به شایستگی، آن‌چنان که رهبر انقلاب در وصف عبدالله والی فرمودند، نتوانسته‌اند باطن کارهای این مرد بزرگ را فاش کنند. رهبر معظم انقلاب در سال 1391 دیداری با خانواده آن مرحوم داشتند و فرمودند "مرحوم آقای حاج عبدالله والی یکی از آدمهایی است که قطعاً در تاریخ انقلاب و تاریخ کشور اسمش خواهد ماند و نامش به نیکی یاد خواهد شد؛ خداوند درجاتش را عالی کند."

مستند «صد سال تنهایی» اثری است که به کارگردانی مهدی فارسی و تهیه‌کنندگی محمدعلی فارسی ساخته شده است و روایتی از زندگی، فعالیت‌ها و خدمات عبدالله والی ارائه می‌دهد؛ «صد سال تنهایی» یک پرتره از زندگی و مرگ حاج عبدالله والی است؛ کسی که به منجی بشاگرد شهرت دارد. 

این مستند این‌روزها مراحل تولید خود را پشت سر گذاشته و آماده اکران در جشنواره سینما‌حقیقت است؛ در زیر گفت‌و‌گویی با محمدعلی فارسی داریم؛ مستندساز با سابقه‌ای که آثارش در کنار سید مرتضی آوینی هیچگاه فراموش نخواهد شد. 

عبدالله والی یکی از چهره‌های تاثیرگذار در جریان پیروزی انقلاب است و خیلی‌ها او را با عنوان منجی بشاگرد می‌شناسند؛ چگونه شد که به سراغ این شخصیت رفتید و چنین سوژه‌ای را انتخاب کنید؟

ماجرای ساخت مستندی از 22 سال فعالیت جهادی یک انقلابی

پسرم، مهدی فارسی، مجموعه مستندی را در دست تولید داشت که راجع به بشاگرد بود؛ در آن مستند برای اولین بار بود که حاج عبدالله والی را می‌دیدم و فهمیدم که عجب شخصیت عجیب و غریبی است؛ پرسیدم که چه چیزی از او داریم؟ گفت تنها یکی دو کتاب از او منتشر شده است؛ از روی کنجکاوی کتاب‌ها را خواندم و نگاه دقیق‌تری نسبت به عبدالله والی پیدا کردم؛ در کنار این، موضوعی در مرکز روایت فتح مطرح بود مبنی بر اینکه از شخصیت‌های تاثیرگذار که منطبق بر حرف‌های امروز رهبری در تعریف درست انقلابی‌گری هستند، فیلم مستند تولید کنیم؛ این 2 مساله باعث شد تا به مهدی فارسی بگویم که نام عبدالله والی را از آن مجموعه بیرون بیاورد و یک کار جدی راجع به او بسازیم؛ با دوستان در روایت فتح هم صحبتی داشتیم و قرار شد که فیلم مستندی درام‌گونه با زمان بلند تولید کنیم.

آیا تاکنون فیلم یا سریالی هم راجع به این شخصیت یا بشاگرد ساخته شده است؟ دسترسی شما به تصاویر آرشیوی ایشان چگونه محقق شد؟

2 سال تحقیق و پژوهش در کنار تاریخ‌نگاری دقیق

وقتی در لابه‌لای فیلم‌های آرشیوی پیرامون عبدالله والی می‌گشتم متوجه شدم که چند سریال و فیلم هم راجع به او تولید شده است اما نتوانستند به شایستگی عبدالله والی و بشاگرد را معرفی کنند؛ از زمانی که وارد این موضوع شدیم تا زمانی که تولید به اتمام رسید، بیش از 2 سال طول کشید؛ البته باید بگویم که روند تحقیق و پژوهش این اثر بسیار سخت بود و در جزئیات و تاریخچه، حرف‌های ضد و نقیض زیادی به چشم می‌خورد؛ ما قصد داشتیم که در وهله اول تاریخ‌نگاری انجام داده و در بستر آن حرف‌های مهم دیگری را مطرح کنیم؛ بنابراین برایمان بسیار مهم بود که این تاریخ‌نگاری با دقت فراوان و منطبق بر واقعیت باشد.

عبدالله والی لب به سخن گشود؛ اطلاعات کتاب‌ها راجع به منجی بشاگرد اشتباه بود!

در جریان پیگیری برای دریافت تصاویر آرشیوی، آرشیوی را از بچه‌های استان اصفهان پیدا کردیم که بسیار ارزشمند بود؛ در این تصاویر خود مرحوم والی در سال 71 جلوی دوربین آمده بود و در مدت زمانی 2 ساعت، تمام اتفاقاتی که تا آن زمان برایش رخ داده بود را تعریف می‌کرد؛ این فیلم بسیار ارزشمند، اطلاعات مهمی را از مقطع مهم تاریخمان معلوم می‌کرد؛ جالب است بدانید بسیاری از اطلاعاتی که آن کتاب‌ها منتشر کرده بودند، غلط بود؛ پیدا کردن این فیلم باعث شد که کارمان را دوباره از ابتدا آغاز کنیم؛ تا آن زمان کمی از تصاویر بازسازی را تهیه کرده بودیم اما به دلیل اینکه اطلاعات آن منطبق بر واقعیت نبود مجبور شدیم که تمام آن را کنار گذاشته و دوباره بسازیم.

آیا برای مستند «صد سال تنهایی» مخاطب خاصی را درنظر گرفته‌اید؟

عبدالله والی نمونه بارز "انقلابی‌گری" است

باید بگویم که مستند «صد سال تنهایی» فارغ از تمام شعارها ساخته شده است؛ به نظرم این مستند را باید به کسانی نشان بدهیم که تعریف درستی از سخنان رهبری پیرامون انقلابی‌گری ندارند؛ ما با کسی روبه‌رو هستیم که با دست خالی وارد بیابانی شده و در حالی که اطرافیانش به او می‌گویند هیچ کاری نمی‌توان کرد، نشدنی را عملی می‌کند؛ او از جان مایه گذاشت و حرفی باورنکردنی را عملی کرد؛ من فکر می‌کنم پیداکردن جزئیات زندگی این شخص به‌گونه‌ای که هر مخاطبی از هر طیفی بتواند با آن ارتباط برقرار کند ویژگی منحصربه‌فرد این شخصیت و مستند صد سال تنهایی است.

پرداختن به چهره‌های تاثیرگذار انقلاب که با عملکرد خود نامشان را در تاریخ انقلاب ماندگار کرده‌اند مطمئنا الگوی خوبی برای امروز ما است؛ آقای عبدالله والی نیز یکی از همین چهره‌ها است که شما در مستند خود ایشان را نشان دادید؛ کمی راجع به ویژگی‌های این شخصیت بفرمایید.

 عبدالله والی نسخه دیگری از مرتضی آوینی و شهید باکری بود

من فکر می‌کنم که اگر بخواهیم در قالب کلمات راجع به شخصیت آقای والی صحبت کنیم کم‌لطفی و شعار است؛ من راجع به والی چه می‌توانم بگویم؟ دقت داشته باشید کسانی که به مساله‌ای ایمان واقعی دارند، فرقی ندارد در چه جایگاهی قرار بگیرند، در هر موقعیتی که حضور داشته باشند ایمان خود را اثبات می‌کنند و حضورشان باعث ایجاد برکت در آنجا می‌شود؛ وقتی مرحوم والی به بشاگرد رفت می‌دانست که به تنهایی نمی‌تواند کاری کند اما با خود گفت که نمی‌توانم اینجا را نبینم و باید "حضور" داشته باشم؛ در فیلم می‌بینید که او در جاهایی می‌بُرد اما می‌گوید اگر برگردم و بشاگرد را رها کنم هیچ اتفاق مثبتی رخ نمی‌دهد؛ در حقیقت خداوند به همان حضورش برکت داده و منشا خیر در آنجا می‌شود؛ جالب است بدانید که در همان زمان خیلی‌ها به او پیشنهاد می‌دهند که برگردد اما او قبول نمی‌کند؛ همانطور که در جبهه به شهید باکری گفتند به عقب برگرد اما قبول نکرد و ایستاد؛ بگذارید مثال شهید آوینی را برای شما بزنم؛ وقتی او روایت فتح را راه انداخت هزاران مشکل داشت اما هیچ وقت از آن دست نکشید تا به ثمر نشست؛ من فکر می‌کنم که بین همه این عزیزان که نام بردم یک نوع تفکر وجود دارد.

شما سال‌ها در روایت فتح حضور داشتید و در کنار شهید آوینی فیلمسازی کردید؛ آیا مستند صد سال تنهایی در فضای همان مستندهای سال‌های پیش روایت فتح است یا تغییراتی را ایجاد کرده‌اید؟

حرف همان است؛ شیوه قصه‌گویی عوض شده است

حرف ما همان حرف است اما متناسب با گذر زمان و نوع پذیرش مخاطب متفاوت شده است؛ برهمین اساس، نوع گفتار و قصه‌گویی ما عوض شده است؛ من فکر می‌کنم که قالب صحبت کردن ما با مخاطبمان براساس تغییر او دچار تحول شده است؛ ساخت فیلم‌های این‌چنینی برای جلب اعتماد جوانان به جمهوری اسلامی لازم است؛ دقت کنید که وقتی شما برای ساخت فیلم‌هایی این‌چنینی که به دفاع از حقیقت اصلی انقلاب و جوهره آن می‌پردازد، اقدام می‌کنید نباید تنها به مخاطب بچه‌های حزب‌الهی فکر کنید بلکه باید همه را درنظر بگیرید؛ شما باید برای طیفی حرف بزنید که به هر دلیلی در حال دور شدن است؛ البته باید ادبیات خاص و متناسب را انتخاب کنید.

 همانطور که می‌دانید شهید آوینی نیز مستندهایی را در بشاگرد ساخته است، آیا از تصاویر آن مستندها نیز استفاده کردید؟

تاثیرپذیری عبدالله والی از شهید آوینی/ تصاویر بازسازی با دوربین VHS

نمی‌دانم کاری که شهید آوینی در بشاگرد انجام داد تا چه اندازه در معرفی این منطقه موثر بود؛ دقت کنید که عبدالله والی 6-7 سال پس از پخش مستند شهید آوینی وارد بشاگرد شد؛ البته او حرفی راجع به آن نزده است اما فکر می‌کنم پخش مستند شهید آوینی بر ایشان تاثیر گذاشته است؛ باید بگویم که ما با همکاری بچه‌های روایت فتح توانستیم آن مستندهای آقا مرتضی آوینی راجع به بشاگرد را دریافت کرده و یک نسخه کپی با کیفیت 4k تهیه کنیم؛ این مستند برای نمایش بشاگرد قدیم، در زمانی که آقای والی در آن منطقه حضور داشته است، به ما بسیار کمک کرد؛ اکنون بشاگرد تغییرات زیادی داشته است و شکلش عوض شده است؛ نریشن صادقانه و شاعرانه شهید آوینی به ما بسیار کمک کرد و از آن آرشیو تصاویر زیادی را در مستند «صد سال تنهایی» آوردیم؛ علاوه بر این تصاویری را از کمیته بشاگرد دریافت کردیم که بسیار استفاده شده بود و خیلی کمک‌مان نکرد؛ البته یکی از دوستان را پیدا کردیم که فیلمی از فوت عبدالله والی و تشییع پیکر او تهیه کرده بود اما این فیلمش را در اختیار ما قرار نداد؛ ما تصاویر بازسازی هم داشتیم؛ البته جالب است که برای تطبیق بهتر فیلم آرشیوی و بخش بازسازی شده، بخشی از تصاویر بازسازی را با دوربین VHS تولید کردیم؛ وقتی این دو تصویر را کنار هم می‌گذاریم نمی‌توان تشخیص داد که کدام آرشیوی است و کدام بازسازی.

در یکی از مصاحبه‌های قبلی خود درباره نام این مستند اشاره کردید که نام «صد سال تنهایی» از روی نام رمان گارسیا برداشته نشده است، چرا این نام را برای فیلم خود انتخاب کردید؟

نام این مستند را بر این اساس انتخاب کردم که بشاگرد بیش از 100 سال دارای محرومیت بوده است. البته باید بگویم که بشاگرد بیش از 100 سال محروم بوده است.

این فیلم مستند کاملا آماده شده است؟

بله. مراحل نهایی تولید را پشت سر گذاشته است.

برای جشنواره حقیقت ارسال کرده‌اید؟ 

این فیلم را با مرکز گسترش به صورت مشترک ساخته‌ایم؛ یعنی 50 درصد هزینه‌های فیلم را روایت فتح و 50 درصد دیگر را مرکز گسترش داده است و به همین دلیل خود مرکز گشترش آن را برای دبیرخانه جشنواره ارسال کرده است؛ احتمالا این مستند پس از جشنواره سینما حقیقت پخش خواهد شد.

انتهای پیام/