اصفهان| آئین سنتی مذهبی ۴۱ منبری در شهرضا برگزار می‌شود
هم‌زمان با عصر تاسوعا آئین سنتی مذهبی ۴۱ منبری مردم شهرضا با حضور هزاران نفر از مردم این شهرستان برگزار می‌شود.
به گزارش خبرگزاری تسنیم ازشهرضا، فلسفه مراسم چهل و یک منبری بزرگداشت حضرت زینب(س) است که پس از واقعه عاشورا در مسیر کوفه تا شام بر بالای منبر با افشاگری‌های خود در کوفه و شام یزید و یزیدیان را رسوا و اتفاقات روز عاشورا را بازگو می‌کرد.
در این سنت که عزاداران از ابتدا تا انتهای برپایی آیین با نیت‌های درونی خود و با زمزمه و ذکر یا حسین(ع) و یا فرستادن صلوات بر محمد(ص) و خاندان پاکش مسیر حرکت خود را ادامه می دهند.
نقل‌های تاریخی 41 منبری
اعتمادالسلطنه در روزنامه خاطراتش از این مراسم در جایی به چهل منبر و در جایی به چهل و یک منبر یاد می‌کند. او در یادداشت نهم محرم 1300 قمری مینویسد: «امشب چهل منبر که هر سال می‌روم، رفتم. اسامی خانه‌ها از قرار تفصیل ذیل است. سپس نام 40 مکان را آورده است. سپس در یادداشت دوازدهم محرم همان سال مینویسد: «شاه فرمود که چرا چهل و یک منبر رفتم که ناخوش بشوم » هم او در یادداشت نهم محرم 1299 قمری مینویسد: «امشب به واسطه شب عاشورا به چهل و یک منبر موافق نذری که دارم به اتفاق خان محقق رفتم (اعتمادالسلطنه، 1390).»
هانری ماسه نیز در مورد عزاداری روز تاسوعا مینویسد: «تا این اواخر در روز تاسوعا منبرهایی در کوچه و معابر می‌گذاشتند و روضه می‌خواندند مثلا در پایتخت (تهران) صدها از این منبرها وجود دارد. پله‌های این منابر آغشته به کاهگل تازه‌ای است که می‌توان در آن شمع گذاشت. مؤمنینی که شمع نذر کرده‌اند چهل و یک شمع به چهل و یک منبر می‌برند و به یاد چهل و یک شهید باید شمع‌گذاری به چهل و یک منبر را با پای پیاده انجام دهند. اگر کسی در این مواقع چیزی بخواهد نیتش برآورده خواهد شد.
اعظام قدسی در کتاب «خاطرات من» به چهل منبر در تهران اشاره دارد:
چون در آن زمان‌ها شب عاشورا باید پای چهل منبر بروند و شمع روشن کنند. یکی از محله‌ها خانه معروف به سادات اخوی بود که محترمین تهران از زن و مرد باید بروند آنجا شمع روشن کنند و شمع‌ها مطابق نذری که کرده بودند اطفال کوچک از یک ساله تا زن و مرد پنجاه ساله درست می‌کردند و نیز دسته‌های شمع گچی و غیر گچی اشخاص در دست و وارد تکایا و مجالس روضه‌خوانی که شب یا روز از اول محرم شروع می‌شد می‌رفتند ... ». در ادامه نام چند تکیه و مسجد آورده شده است. او همانجا مینویسد:
وقتی که زن و مرد با در دست داشتن دسته‌های شمع و البته شمع‌های قدی را گماشتگان بانوان و آقایان در دست داشتند و بیشتر هم آقایان رجال با پای برهنه با همسر و فرزندانشان حرکت می‌کردند همین که وارد مثلا منزل سادات اخوی می‌شدند شمع قدی و غیرقدی را هر چند که در نظر می گرفتند و در جایی که مقداری گل پهن کرده که شمع پابرجا و ثابت سرپای خود باشد، روشن می‌کردند ... ».
ناظم الاسلام کرمانی نیز به رسم چهل منبر اشاره کرده است که در ابتدا این رسم منحصر بود به همان منبری که دهه عاشورا روضه می‌خواندند بعد هر جا منبری می‌گذاشتند تا مردم رویش شمع روشن کنند.
بیرجند
در این شهر مراسم هفت منبر در غروب تاسوعا و عاشورا برگزار می‌شود. این مراسم مختص زنان و دختران است. غروب روزهای تاسوعا و عاشورا عده‌ای از زنان و دختران به راه می‌افتند و به هفت حسینیه، تکیه، مسجد و می‌روند اینان مقداری شیرینی، نقل، خرما و تعدادی شمع بر می‌دارند و به هر منبر که می‌رسند اول آن را می‌بوسند و بعد شمع روشن می‌کنند و روی یکی از پله‌های منبر می‌گذارند. تعداد شمع‌ها متفاوت است برخی تنها یک شمع و برخی به تعداد اعضای خانواده شمع روشن می‌کنند و آرزوهای خود را به خاطر می‌گذرانند و از صاحب منبر تقاضای اجابت آنها را دارند، آنگاه مقداری از شیرینی‌ها را روی پله‌های منبر می‌گذارند و به منبر دیگر می‌روند.
لاهیجان
در لاهیجان مراسم چهل و یک منبر غروب روز تاسوعا برگزار می‌شود. نذرداران به هر منبری که می‌رسند شمعی روشن کرده در ظرفی مخصوص می‌گذارند. آنگاه دانه‌ای خرما در ظرفی دیگر که خالی است می‌نهند و مقداری برنج را که صاحب عزا بر روی منبر گذاشته است بر می‌دارند. به این ترتیب تا نزدیک سحر به چهل و یک منبر سر می‌زنند. صبح عاشورا هر یک از صاحبان عزا و منبرها شمع‌های نیم سوخته را برای تبرک جمع کرده، هفتاد و دو نان محلی به نام «تی‌بی جان» می‌پزند و لای هر نان چند دانه خرما گذاشته با ساقه برنج نان‌ها را می پیچند و به مجلس روضه‌خوانی برده میان عزاداران حسینی تقسیم می‌کنند. عزاداران همه با خوردن نان و خرما فاتحه‌ای نثار روح شهدای کربلا و درگذشتگان آن شخص می‌کنند.
آنها هم که نذر چهل و یک منبر دارند مقداری از برنجی را که جمع کرده‌اند برای برکت به انبار برنجشان می‌ریزند و یا با آن برنج آش می‌پزند و به بیمارشان می‌دهند تا شفا یابد.
کاشان
در شهر کاشان مراسم چهل منبر توسط زنان و مردان اجرا می‌شود که به این مراسم«شمع زنی» می‌گویند. ساعاتی به غروب آفتاب روز تاسوعا نذرداران و علاقمندان شرکت در این مراسم 72 شمع به یاد 72 شهید روز عاشورا در دست گرفته و با وضو و طهارت و پا برهنه در چهل جای مقدس مثل زیارتگاه‌ها، مساجد، قدمگاه‌ها، تکیه و حسینیه‌ها به یاد شهیدان کربلا روشن می‌کنند. دلیل آنکه در چهل مکان مقدس می‌روند آن است که بنا به نوشته مقاتل و تاریخ های عاشورایی کاروان اسراء اهل بیت (ع) را از کربلا تا شام چهل منزل برده‌اند.
متولیان مکان‌های مقدس منبری را برای روشن کردن شمع در جلو در ورودی در نظر گرفته و در کنار آن منبر کاسه‌ای می‌گذارند تا شمع زنان نقل و نبات و شکلات و مشکل‌گشا را در آن قرار داده و متولی آن مکان آن نذورات را بین کودکان تقسیم کند.
لرستان
در لرستان رسم «چهل منبر» برگزار می‌شود. در این رسم دخترانی سیاه‌پوش و نقابدار با پای برهنه به صورت گروهی از اول صبح عاشورا مجالس عزا و حسینیه‌های شهر را می‌گردند و با نیت‌های مختلف در هر جلسه و مراسم عزاداری یک شمع روشن می‌کنند تا چهل منبر را سر بزنند و چهل شمع روشن کنند.
بروجرد
در بروجرد نیز نذر «چهل منبر» در عصر روز تاسوعا مرسوم است و بسیاری از بروجردی‌ها و به ویژه کسانی که در شب‌های قبل در خانه خود سقاخانه داشته‌اند، در خانه خود را به روی مردم باز می‌کنند و در ورودی آن، سینی بزرگ پر از گل برای گذاشتن شمع نذری قرار می‌دهند و با نوشیدنی و دیگر نذورات از میهمانان پذیرایی می‌کنند. در همین شب بسیاری از زنان و مردان 40 شمع در دست با پای برهنه و بدون صحبت با کسی از این خانه به آن خانه می‌روند و شمع های خود را در 40 سقاخانه بر پاشده در این خانه می‌گذارند.
شهرضا
عصر امروز عزاداران حسینی در شهرضا به احترام اسرای کربلا که مسیرکربلا تا شام را در40 منزل طی کردند در 41 مسجد و اماکن مذهبی قدیمی شهرضا حضور پیدا می‌کنند و به یاد درد و رنج و مصیبت‌های حضرت زینب (ع) نوای حسین، حسین سر می‌دهند.
یک قبیله از جوانان عاشق یک موج از کودکان مهربان و آزاده در شهر شهرضا بعد از نماز ظهر تاسوعا به سمت امامزاده شاهرضا رفته و نخستین شمع خود را در آنجا روشن کرده و به طرف شهر بر می‌گردند.
در مسیر طولانی خود ابتدا به قدمگاه خواجه خضر و سپس به طرف بقعه سید خاتون رفته و خیابان به خیابان، کوچه و محله‌های شهر را با ذکر مصیبت بدون استفاده از هیچ دستگاه صوتی پشت سر می‌گذارند.
آنها با برافروختن 40 شمع در 40 منبر و قلبی آکنده از احساس و عشق به سرور و سالار شهیدان در آرزوی استجابت دعاهایشان هستند.
در این فاصله از بسته‌های شکلات و شیرینی‌هایی که در کیف‌های خود دارند بین مردم به ویژه کودکان در طول مسیر توزیع می‌کنند.
عزاداران حسینی پس از گذراندن 40 منبر و بر افروختن شمع در شمعدانی‌های مساجد شهرضا و آرزوی اجابت دعا به سوی آخرین منبر خود یعنی مسجد جامع شهرضا با قدمتی 700 ساله می‌شتابند.
مسجدی در بازار قدیمی و سر پوشیده شهرضا که با گذر ایام هنوز استوار و پا برجا گلبانگ اذان را به گوش مردمان این دیار می‌رساند، عاشقان به اهل بیت در مسجد جامع تجمع می‌کنند.
در چهل و یک مکان نذر کنم ای خدا/ تا نشود شاه دین روز دگر سر جدا
عاشقان به اهل بیت(ع) در مسجد جامع تجمع می‌کنند و به مداحی و عزاداری و درخواست استجابت دعای خود در چهل و یکمین منبر می‌پردازند.
هر چند پیمودن 41 منبر مسیری طولانی است ولی عشق به ولایت، نوای حسین و یارانش و اندیشه رسیدن به معشوق، خستگی راه را از تن می‌زداید.
جوانان شهرضایی با رضایت قلبی از حضور در مراسم چهل و یک منبری که نشان از شور و شوق به سرور و سالار شهیدان دارد روز تاسوعا را به امید حضور هر چه با شکوه‌تر در این مراسم در سال‌های آینده سپری می‌کنند.
انتهای پیام/ح
