تحقیقات استراتژیکِ بازار، شرط لازم برای رونق تولید

خبرگزاری تسنیم، شتاب گرفتن تغییرات را می‌توان در کنار «جهانی شدن» ارتباطات، بزرگ‌ترین پدیده‌ بعد از جنگ جهانی دوم به شمار آورد. این تغییرات بیشترین اثر خود را بر محیط شرکت‌ها و موسسات تجاری و صنعتی گذاشته‌اند. تا آنجا که فعالیت‌های پژوهشی و تحقیقی به اصلی حیاتی برای موفقیت کسب و کارها تبدیل شدند.

این روزها فعالیت‌ پژوهشی دیگر هزینه محسوب نمی‌شود بلکه نوعی سرمایه‌گذاری تلقی می‌شود بطوری که میزان این سرمایه‌گذاری در سطح بنگاه‌های اقتصادی و در سطوح ملی کشورها روز به روز در حال افزایش است و این میزان در این بخش، شاخصی برای توسعه یافتگی آنها به شمار می‌رود.

محیط کسب و کار امروز با تغییرات تکنولوژی از یک سو و تغییر نیازها و خواسته های بازار از سویی دیگر روبه‌رو است به شکلی که تغییرات سریع در این حوزه سبب شده مدیران همزمان دو هدف متضاد را در دستور کار قرار دهند و برای تحقق آنها تلاش کنند. این دو هدف عبارتند از: ثبات و تغییر. از یک طرف باید برای حفظ و ثبات وضع موجود و از طرف دیگر برای تغییر وضعیت، برنامه‌ریزی و فعالیت کنند تا مجموعه خود را برای رویارویی با تحولات آینده آماده کرده و به این ترتیب حضور خود را در بازار تداوم بخشند.

تحقق اهداف فوق مستلزم افزایش قابلیت ارزش آفرینی بنگاه اقتصادی از طریق دانش بنیان شدن تصمیمات و علمی کردن مدیریت است. سال‌هاست که این واقعیت در کشورهای صنعتی و پیشرفته جهان مورد توجه قرار گرفته و به همین دلیل طی چند دهه گذشته سرمایه گذاری در بخش تحقیق و توسعه به عنوان پایه و اساس مدیریت علمی در شرکتها بصورت تصاعدی در حال افزایش است. تا جایی‌که امروز می‌توان گفت تنها شرکتهایی قادر به ادامه حیات و رقابت‌پذیری در آینده هستند که توانسته‌اند سهم دانش را در تولیدات خود افزایش دهند.

بیشتر کسب و کارهای موفق از مطالعات گسترده در زمینه شناخت مشتریان، شناخت رقبا و همچنین شناخت بازار استفاده می‌کنند. در واقع تحقیقات بازار (Market Research) در شناسایی نیازهای کسب و کار آن‌ها اطلاعات حیاتی را جهت اتخاذ تصمیمات مناسب و توسعه مطلوب ارائه می‌کند. به همین دلیل صاحبان برندهای معتبر همواره اطلاعات مشتریان و رقبا را بروز رسانی می‌کنند تا بتوانند پتانسیل‌های موجود در توسعه مجموعه خود و بهبود روش‌های بازاریابی را شناسایی کنند.

در حقیقت، بدون شناخت ماهیت صنعت و فعالیت عرضه کنندگان و خریداران همچنین نبود آگاهی از متغیرهایی نظیر ویژگی‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی نمی‌توان امید چندانی به موفقیت یک ایده در بازارهای داخلی و خارجی داشت. امروزه اطلاعات یک منبع استراتژیک برای هر سازمانی است که داشتن یا دستیابی به آن می‌تواند به عنوان یک مزیت رقابتی برای هر بنگاه اقتصادی محسوب شود. وجود سیستم اطلاعات تجاری برای انجام مؤثر فعالیت‌های شرکت، فرآیند تصمیم‌گیری مدیران و استفاده از فرصت‌های بازار امری الزامی است.

تحقیقات استراتژیک بازار یکی از اجزای اصلی علم بازاریابی است که وظیفه این شاخه از دانش تعیین، جمع‌آوری، تحلیل و ارائه سیستماتیک و عینی اطلاعات است. استفاده مؤثر و بهره‌گیری از تحقیقات بازاریابی یک ابزار مهم استراتژیک برای شرکت‌ها در سطح کلان به شمار می‌آید که در تلاش برای دستیابی به جایگاهی شایسته و تعیین کننده در دنیای تجارت امروز هستند. دسترسی به تازه‌ترین اطلاعات مربوط به تمایلات و دیدگاه‌های مخاطب بازار هدف، فعالیت‌ رقبای موجود، واکنش‌ها و روندهای کنونی مصرف کنندگان، تحولات اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی بازارهای هدف آنها را در تدوین و تکمیل طرح‌های بازاریابی که قادر به تغییر و تبدیل یک شرکت از یک رقیب فعال به یک رهبر و پیشرو در بازار است، به خوبی یاری می‌کند.

در بسیاری از جلسات بخش خصوصی نمایندگان دولت از فعالان اقتصادی می‌پرسند که در کدام بخش نیاز به حمایت دارند. انتظار نمایندگان این است که فعالان اقتصادی درخواست رفع موانع موجود در بخش صدور مجوز یا مناقصات یا حمایت مالی را داشته باشند. اموری که در کوتاه مدت امکان پذیر باشد تا آمار قابل ارائه‌ای به رسانه‌ها از آن به دست آید.

این در حالی است که بارها برنامه‌های بلند مدت پیشنهادی که عمر انجام آن از مدت فعالیت یک دولت بیشتر است از سوی بخش خصوصی ارائه شده و مورد توجه قرار نگرفته است. انتظار فعالان اقتصادی از بین بردن رانت اطلاعاتی و استفاده درست از پتانسیل‌های سازمان‌هایی همچون سازمان صنعت و معدن، سازمان توسعه تجارت ایران و اتاق بازرگانی است. این نهادها می‌توانند با در اختیار گرفتن مسئولیت انجام تحقیقات بازار با توجه به پیشینه پژوهشی و نیروی انسانی خود و انتشار رایگان اطلاعات آن سود جمعی ایجاد کنند. تا علاوه بر تولید داده‌های استراتژیک مدیریتی راهبرد مناسب برای صادرکنندگان و واردکنندگان کشور ارائه دهند. توجه به امر آموزش و پژوهش کمک بزرگی به رشد واحدهای کوچک و متوسط می‌کند.

اگر دولت به دنبال ایجاد بهره‌وری از طرح دولت الکترونیک است می‌تواند با الگو گرفتن از سازمان تجارت جهانی پایگاهی داخلی همچون وبسایت "Trade Map" برای ارائه داده‌ها و اطلاعات خام تجارت کالاها به منظور استفاده فعالان اقتصادی ایران راه اندازی کند. تا علاوه بر آنها شرکت‌های کوچک و متوسط نیز بتوانند به صورت دقیق و قابل فهم از نتایج پژوهش‌ها استفاده کرده و آنها را به سوی رقابتی شدن و اتصال به بازارهای جهانی برای تجارت و سرمایه‌گذاری راهنمایی کند.

فهم ساختار و سیر تغییر و تحول بازار جهانی برای شرکت ها و نهادهای پشتیبان تجاری از اهمیت بالایی برخوردار است. در کنار آن امر آموزش و پژوهش به تأمین کنندگان و شرکت‌های داخلی برای شناسایی فرصت‌های متنوع و آگاهی از محصولات و خدمات کمک شایانی می‌کند همچنین دولت را در دستیابی به مقبولیت عمومی، رضایت اجتماعی و همبستگی نزدیک‌تر می‌نماید.

*نسیم توکل،عضو اتاق بازرگانی تهران

انتهای پیام/