گزارش|نگاهی به تغییرات قانون اساسی گرجستان برای انتخابات پارلمانی سال ۲۰۲۰

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، آرچیل تالاکوادزه رئیس پارلمان گرجستان جزئیات مربوط به لایحه حزب حاکم "رویای گرجستان" مبنی بر برگزاری انتخابات پارلمانی در سال 2020 با یک سیستم رای گیری جدید را تشریح کرد.

در حال حاضر گرجستان دارای یک سیستم انتخابی مختلط است.  انتخابات پارلمانی گرجستان براساس دو شیوه «نمایندگی اکثریتی» و «نمایندگیِ تناسبی» برگزار می‌شود. در نمایندگی تناسبی هر حزب به میزان درصدی که از آراء کلی به دست می‌آورد، کرسی‌های پارلمان را از آن خود خواهد کرد. در این سیستم، 77 کرسی از 150 کرسی پارلمانی به فهرست احزاب سیاسی اختصاص داده می شود. 73 نماینده دیگر براساس آرای مردم انتخاب می شوند که به آن نمایندگی اکثریتی می گویند.

در اواخر سال 2017 حزب رویای گرجستان که در انتخابات سال گذشته و با شعار اصلاح قانون اساسی به پیروزی رسیده بود، لایحه اصلاحات قانون اساسی را تقدیم پارلمان کرد. یکی از بخش های مهم این اصلاحات، اصلاح نظام انتخابات پارلمانی بود. بر اساس پیشنهادات قرار بود که سیستم اکثریتی در انتخابات آتی حذف شود. اما این امر با مخالفت 73 نفر از نمایندگان ائتلاف اکثریت که از این طریق وارد پارلمان شده بودند مواجه شد. براین اساس حذف نظام اکثریتی و تبدیل آن به نظام پارلمانی نسبیتی (با تعریف حداقل 5 درصد آرا) تا انتخابات پارلمانی سال 2024 به تعویق افتاد و مقرر شد سیستم انتخابات سال 2020 مانند سابق اکثریتی و تناسبی با حد نصاب 3 درصد آرا خواهد بود. همچنین اضافه نمودن سیستم کرسی های اضافی که از آن با نام «Bonus system»  یاد می شود از دیگر محورهای اصلاحی در نحوه برگزاری انتخابات پارلمانی بود. بر اساس این سیستم که قرار بود از سال 2024 اعمال شود، حزبی که در انتخابات مجلس به پیروزی برسد غیر از کرسی های بدست آورده کرسی های اضافی که توسط احزاب شکست خورده که نتوانسته اند وارد پارلمان شود را  نیز بدست خواهد آورد. تعویق اصلاح نظام انتخاباتی پارلمانی تا سال 2024 موجب اعتراض احزاب مخالف گردید و آنرا مخالف با وعده های انتخاباتی حزب حاکم دانستند.

در تاریخ 20 ژوئن تظاهرات نیروهای مخالف دولت گرجستان در اعتراض به سفر هیات پارلمانی روسیه به این کشور برای شرکت در مجمع بین پارلمانی کشورهای ارتدکس در تفلیس به خشونت کشیده شد و در جریان آن 240 نفر مصدوم و 305 نفر نیز بازداشت شدند. در پی این تظاهرات اعتراض‌آمیز که طی چند روز گذشته به صورت متوالی ادامه داشت، ایراکلی کوباخیدزه رییس پارلمان گرجستان استعفا کرد. یکی دیگر از خواسته های معترضین استعفای وزیر کشور گرجستان می باشد که دولت این کشور تن به این خواسته معترضان نداده است.

در نهایت حزب حاک رویای گرجستان اعلام کرد که آماده است تا انتخابات پارلمانی سال آینده را تنها بر اساس سیستم انتخاباتی تناسبی با حد نصاب انتخاباتی صفر درصد برگزار کند. این امر یکی از خواسته های مهم معترضان بود که از تاریخ 20 ژوئن مشغول تظاهرات در خیابان های تفلیس بودند. بیدزینا ایوانیشویلی رئیس حزب رویای گرجستان در سخنانی گفت: "امروز همه ما می بینیم که مردم خواستار تغییر هستند و آمادگی ما برای انجام انتخابات آینده بر اساس سیستم تناسبی، فرصت هایی را برای تغییرات سیاسی گسترده فراهم می کند. مطالبات عمومی برآورده خواهد شد و کسانی که در 20 ژوئن اقدامات سازمان یافته خشونت آمیز انجام داده و نیز کسانی که از قدرت سوء استفاده کرده اند، پاسخگو خواهند بود. آنچه ما را به تصمیم گیری در مورد انتخابات ترغیب کرده است ، آرزو و اشتیاق جوانان ما برای شرکت در اداره کشور و مسئولیت پذیری است."

حد نصاب انتخاباتی صفر درصد به فرمول خاصی از شمارش آرا به هنگامی که در هر صورت یک مانع دفاکتو (غیررسمی و آنچه عملاً هست) وجود دارد، اشاره می کند. در گرجستان حد نصاب انتخاباتی حدود 0.67 درصد است به این معنی که برای 0.67 درصد رایی که یک حزب کسب می کند یک کرسی در پارلمان وجود دارد.

آرچیل تالاکوادزه رئیس پارلمان گرجستان در یک نشست خبری اعلام کرد که حزب حاکم با تغییر سیستم انتخاباتی موافقت کرده است. تالاکوادزه خاطر نشان کرد که حزب حاکم در لایحه خود به دنبال ایجاد یک سیستم دمکراتیک تر، متعادل تر و آرام تر، کاهش قطبی شدن جامعه و ایجاد فضای بیشتر برای همکاری و گفتگوهای اقتصادی است. وی اعلام کرد که تمامی 100 نماینده پارلمان از حزب رویای گرجستان از سیستم رای گیری تناسبی در انتخابات پارلمانی سال 2020 حمایت می کنند. تالاکوادزه درباره موضوعاتی که در قانون جدید اصلاح خواهند شد، به موارد زیر اشاره کرد:

1. سیستم تامین مالی احزاب با الگویی عادلانه تر و عینی تر جایگزین خواهد شد. حزبی که حداقل یک کرسی در پارلمان به دست آورد، متناسب با آرای بدست آورده بودجه دریافت خواهد کرد.

2. هر حزبی که وارد پارلمان می شود، اگر از هر سه عضو در لیستش یک نامزد زن وجود داشته باشد، باز هم مبلغ 30 درصد بودجه اضافی دریافت می کند.

3. پخش تلویزیونی آزاد به طور مساوی بین احزاب توزیع می شود. در عین حال، هیچ حزبی حق انتقال زمان خود به حزب دیگری را ندارد. این قانون در مناظرات تلویزیونی نیز حکم فرما است.

4. کمیسسیون مرکزی انتخابات و هم چنین کمیسیون های ناحیه ها و بخش ها به مانند قبل از 13 عضو تشکیل می شوند. با این حال اپوزیسیون با تصاحب هفت کرسی از 13 کرسی اکثریت را در این کمیسیون ها بر عهده خواهند داشت.

5. نظارت و کنترل بر تامین مالی کمپین های انتخاباتی موثرتر و شفاف تر خواهد شد و از روند بوروکراتیک آن ها کاسته خواهد شد.

6. احزاب سیاسی برای شرکت و ثبت نام در انتخابات نیازمند کسب امضای 5 هزار نفر هستند.

7. افراد معلولی که از صندلی های چرخدار استفاده می کنند حداکثر 6 روز پیش از برگزاری انتخابات می توانند یک منطقه مناسب برای رای گیری انتخاب کنند و هر کمیسیون انتخابات نیز موظف است حداقل دو محل رای گیری مناسب این افراد مهیا کند.

8. قانون تایید اعتبار برگه های رای تنظیم خواهد شد و هر برگه رای در صورتی که بیش از یک مهر رای گیری نداشته باشد، اعتبار نخواهد داشت.

آرچیل تالاکوادزه در انتها تاکید کرد که حزب حاکم برای این اصلاحات سیاسی مهم دارای اراده و آماگی سیاسی است و این تغییرات نیازمند حمایت نیروهای اپوزیسیون و قبول مسئولیت از سوی آن ها است.

نیروهای اپوزسیون از اصلاحات پیشنهادی توسط حزب رویای گرجستان به شدت انتقاد کردند. لوان بژاشویلی از حزب جنبش اتحاد ملی وابسته به میخائیل ساکاشویلی گفت که اصلاحات پیشنهاداتی فضای انتخاباتی در این کشور را خشن تر و بدتر خواهد کرد. از نظر وی اصلاحات قانون انتخابات تحت دیکتاتوری حزب حاکم ضورت می پذیرد و طبیعتا این امر باعث بهبود اوضاع وخیم انتخابات نخواهد شد. اوتار کاخیدزه نماینده پارلمان از حزب گرجستان اروپایی نیز معتقد است مسائل بسیار وجود دارد که نیازمند بحث و بررسی است. وی گفت: "پیام اصلی ما به مردم این است که حزب حاکم رویای گرجستان از پیش شکست خورده است، اما ما باید از طریق انتخابات صلح آمیز و دمکراتیک این حزب را از قدرت کنار بزنیم."

نخستین جلسه کارگروه اصلاحات انتخاباتی با حضور نمایندگان حزب حاکم، احزاب اپوزیسیون، جامعه مدنی و سازمان های بین المللی در تاریخ 13 ژوئن برگزار شد. حزب رویای گرجستان بررسی اصلاحات قانون اساسی را از تاریخ 1 ژوئیه در پارلمان این کشور آغاز کرده است. انتخابات آینده پارلمانی گرجستان قرار است در اکتبر سال 2020 برگزار شود.

انتهای پیام /