غبار بی‌تدبیری بر تار و پود فرش کرمانشاه؛ وقتی قوانین بانک مرکزی مانعی بزرگ برای صادرات فرش می‌شود
با وجود اینکه فرش یکی از مزیت‌ها و برندهای اصلی ایران به‌ویژه کرمانشاه محسوب می‌شود اما بی‌تدبیری و قوانین بانک مرکزی به عنوان مانعی بزرگ بر سر راه صادرکنندگان این صنعت را به انزوا کشانده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از کرمانشاه، روزگاری صادرات فرش دستباف حرف اول را بعد از نفت در ایران می‌زد و سهم عمده‌ای در اشتغال جوانان داشت و بیشتر خانواده‌های کرمانشاهی به‌ویژه روستاییان روزگار و معیشت خود را با گره زدن تار و پود قالی به یکدیگر می‌گذراندند اما اکنون با سوءمدیریت و بی‌تدبیری کمتر خانواده‌ای در استان این کار را ادامه داده است.
فرش و گلیم کرمانشاه به عنوان یک برند ملی و جهانی محسوب می‌شوند و این هنر صنعت می‌تواند با اعتباری بسیار کمتر از بخش صنعت و کشاورزی اشتغالزایی بسیاری در استان کرمانشاه با نرخ بالای بیکاری داشته باشد.
با وجود اشراف همگان و مسئولان استانی و کشوری بر این مزیت در استان کرمانشاه اما هنوز هم این هنر و هنرمندان آن با مشکلات جدی در سطح استانی و ملی مواجه هستند که سبب کم‌رمق شدن این هنر در سطح استان شده است.
با وجود اینکه استان کرمانشاه از نظر دامداری ظرفیت قابل توجهی دارد اما بخش مهمی از پشم تولیدی از استان خارج می‌شود و با قیمتی بالاتر به صورت نخ به دست بافندگان می‌رسد در حالی که می‌توان با ایجاد چرخه بافت فرش از تولید نخ تا رنگرزی و ریسندگی سود بیشتری را عاید بافندگان کرد.
از طرف دیگر پوشش گیاهی و گیاهان متنوع در استان کرمانشاه نیز یکی دیگر از مزیت‌های استان محسوب می‌شود و از این جهت زمینه تولید رنگ از گیاهان را دارد که در این صورت می‌توان فرش را از رنگ‌های شیمیایی نجات داد.
بیمه مشکل اصلی فرش‌بافان کرمانشاهی
محمود فیضی رئیس اتحادیه فروشندگان فرش کرمانشاه در گفت‌و‌گو با خبرنگار تسنیم در کرمانشاه، با اشاره به اینکه عمده‌ترین مشکل فرش‌بافان استان کرمانشاه بیمه است اظهار داشت: چنانچه بیمه فرش‌بافان به طور مجدد برقرار شود پشتوانه مناسبی برای این قشر است.
فیضی با اشاره به ضرورت ایجاد بازار فروش مناسب برای بافندگان استان گفت: چنانچه فرش‌بافان از بازار فروش خود اطمینان داشته باشند برای کارهای بعدی خود به سرعت برنامه‌ریزی می‌کنند.
رئیس اتحادیه فروشندگان فرش کرمانشاه با بیان اینکه بیشتر بافندگان از کرک تبریز استفاده می‌کنند افزود: بهترین فرش ایران متعلق به استان کرمانشاه است اما متأسفانه از آن به درستی استفاده نمی‌شود در حالی با این میزان پشم تولیدی علاوه بر رفع نیاز استان نیاز سایر استانها را نیز تأمین می‌کند.
وی عنوان کرد: سرمایه‌گذاران باید در این زمینه پای کار بیایند که پشم تولیدی استان با تبدیل شدن به نخ مرغوب به استان‌های دیگر صادر شود که در این صورت تأثیر قابل توجهی بر اقتصاد استان دارد.
فیضی با بیان اینکه افزایش تسهیلات سبب رغبت فرش‌بافان استان می‌شود گفت: ایجاد موزه فرش در سطح استان بسیار ضروری است زیرا این موزه به محلی برای شناسایی و معرفی فرش‌های قدیمی کرمانشاه و آشنایی بیشتر مردم با هنر فرش‌بافی تبدیل می‌شود.
سوءمدیریت در تولید فرش سنقر و کلیایی
محمدناصر معصومی‌زاده فرماندار سنقر و کلیایی با اشاره به اینکه فرش دستباف سنقر و کلیایی 15 نقشه و برند معروف جهانی دارد اظهار داشت: فرش این شهرستان با وجود ظرفیت بسیار دستخوش سوءمدیریت و تا حدودی به تعطیلی کشیده شده است.
وی با اشاره به راه‌اندازی کمیته فرش دراین شهرستان در سال گذشته عنوان کرد: در سال گذشته 9 کارگاه ایجاد شد و برنامه‌هایی برای احیای فرش این شهرستان در دست اجرا است که می‌تواند به احیا و برگرداندن جایگاه فرش شهرستان کمک کند.
معصومی‌زاده با بیان اینکه طرح پشم تا فرش تهیه و تدوین شده اما به دلیل بروکراسی‌های اداری برخی از دستگاه‌های اجرایی هنوز به نتیجه نرسیده است گفت: در صورت اجرای این طرح برای 8000 نفر شغل ایجاد می‌شود.
فرماندار سنقر و کلیایی با اشاره به اینکه اکنون در شهرستان سنقر و کلیایی 8000 نفر فرش‌باف داریم و 3500 نفر در قالب تعاونی فعالیت می‌کنند و تعدادی نیز بازنشسته تأمین اجتماعی هستند.
وی از تمایل دو سرمایه گذار خارجی برای فعالیت در زمینه فرش دستباف در سنقر و کلیایی خبرداد.
ایجاد اشتغال پایدار در حوزه فرش تنها با 20 میلیون تومان
حامد چمنرخ عضو هیئت رئیسه اتحادیه صادرکنندگان فرش ایران در گردهمایی فعالان فرش و گلیم استان کرمانشاه با اشاره به سابقه 2500 ساله فرش ایرانی اظهار داشت: در زمینه فرش دستبافت در کشور مشکلات بسیاری وجود دارد و نباید انتظار معجزه داشت.
وی عنوان کرد: به فرض اینکه زمینه به طور کامل فراهم و مشتری خارجی نیز برای صادرات وجود داشته باشد، در هر صورت امروز صادرات فرش برای صادرکنندگان ریسک است.
عضو هیئت مدیره اتحادیه صادرکنندگان فرش ایران گفت: دستورالعمل جدید بانک مرکزی در زمینه بازگشت ارز به کشور در عمل مانعی برای صادرات فرش محسوب می‌شود.
چمنرخ افزود: در دستورالعمل گذشته در سال 97 با مقداری کاهش در منافع مادی این تعهد رفع شد اما اکنون این امکان وجود ندارد.
وی با بیان اینکه نخستین خوشه فرش کشور در خراسان شمالی ایجاد شد عنوان کرد: من در زمینه خوشه‌ها از منتقدان عملکرد خوشه‌ها در کشور هستم اما خوشه فرش قم و کرمانشاه عملکرد مناسبی داشته‌اند.
چمنرخ با اشاره به اینکه فرش دستبافت ایران با کالاهای دیگر متفاوت است گفت: فرش دستبافت ایران به خاطر ماهیت چند وجهی بودن، وجه هنری و دامنه گسترده‌ای که دارد زمان تعریف مدل برای آن باید با احتیاط عمل کرد.
عضو هیئت مدیره اتحادیه فرش ایران با بیان اینکه فرش ایران سابقه 2500 ساله دارد افزود: به طور طبیعی فرش ایرانی با فرآیندی که طی این سال‌ها تداوم داشته و توانسته خود را به روز و شبکه‌سازی کند به طور قطع می‌تواند مدلی برای سایر بخش‌ها باشد.
وی بیان کرد: برخی افراد در خوشه‌ها قصد دارند به اجبار مدلی را در فرش اجرا کنند در حالی که نه‌تنها اجرایی نمی‌شود بلکه در برخی موارد سبب آسیب می‌شود و ذی‌نفعان نیز رغبت و انگیزه خود را از دست می‌دهند.
چمنرخ افزود: زمانی که به داشته‌ها توجه و آسیب‌شناسی کنیم به طور قطع توسعه ایجاد می‌شود در غیر این صورت نتیجه مطلوب به دست نمی‌آید.
وی با اشاره به نرخ بالای بیکاری در استان کرمانشاه بیان کرد: دامنه اشتغال فرش دستبافت بسیار گسترده و نیازمند توجه ویژه است و سبب اشتغالزایی به صورت مستقیم و غیرمستقیم می‌شود.
چمنرخ افزود: برای ایجاد هر شغل در صنعت 200 تا 300 میلیون تومان، در تجارت یک میلیارد تومان و در نفت و پتروشیمی دو تا سه میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد و این در حالی است که در حوزه فرش دستبافت با 20 میلیون تومان می‌توان اشتغال پایدار ایجاد کرد اما با کمل تعجب به این موضوع توجهی نمی‌شود.
عضو هیئت مدیره اتحادیه صادرکنندگان فرش ایران بیان کرد: زمانی که بازار فرش دستبافت راکد می‌شود دامداران پشم گوسفند را به عنوان کود استفاده می‌کنند اما در زمان رونق بازار فرش همین پشم سبب ارزش افزوده می‌شود.
پرداخت بیش از 6 میلیارد تومان تسهیلات فرش‌بافی در استان کرمانشاه
احسان باقرخانی معاون امور بازرگانی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کرمانشاه اظهار داشت: تاکنون 73 هزار نفر در استان کرمانشاه کارت قالیبافی دریافت کرده‌اند و 14 هزار نفر بیمه شده‌اند.
وی با اشاره به اینکه 141 مورد پروانه تولید کارگاه قالیبافی در استان صادر شده است عنوان کرد: در سال گذشته 6 میلیارد و 600 میلیون تومان تسهیلات در این زمینه پرداخت شده است.
باقرخانی با اشاره به حمایت‌های صنعت و معدن و تجارت استان کرمانشاه از حوزه فرش استان گفت: 7854 مورد مجوز مشاغل خانگی در حوزه فرش در استان صادر شده است.
معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کرمانشاه با اشاره به کاهش نرخ تورم و بیکاری در استان کرمانشاه گفت: استان کرمانشاه از نظر نرخ تورم رتبه 18 کشور را دارد.
ضرورت ایجاد موزه فرش در استان کرمانشاه
صادق امیری عامل توسعه خوشه هنر صنعت فرش و گلیم استان کرمانشاه با اشاره به آغاز فعالیت پروژه توسعه خوشه فرش و گلیم در کرمانشاه از سال 95 اظهار داشت: در سه سال گذشته بیش از 80 برنامه متنوع اجرا شده است.
وی با بیان اینکه تا قبل از طرح توسعه خوشه 66 بنگاه در خوشه فعالیت داشتند که اکنون به 88 واحد رسیده است عنوان کرد: میزان اشتغال خوشه قبل از توسعه 5000 نفر بود که اکنون به 6750 نفر افزایش یافته است.
امیری با اشاره به اینکه میزان تولید فرش در سال از 55 هزار مترمربع در قبل از توسعه خوشه اکنون به 120 هزار 664 مترمربع رسیده است گفت: میزان فروش نیز از 550 میلیارد ریال اکنون به یک میلیارد و 200 میلیون ریال افزایش یافته است.
عامل توسعه خوشه هنر صنعت فرش و گلیم استان کرمانشاه با بیان اینکه میزان صادرات در این مدت تغییری نداشته است بیان کرد: میزان سرمایه‌گذاری انجام شده در سطح خوشه از 350 میلیارد ریال به 780 میلیارد ریال افزایش یافته است.
وی با اشاره به مشکلات و چالش‌های پیشرو استان در حوزه فرش گفت: بالا بودن هزینه تولید و نیاز به حمایت در این زمینه و وجود موانع تولید در کارگاه‌های متمرکز از جمله دریافت بیمه‌های گزاف و عدم انجام فعالیت مناسب در زمینه طراحی از جمله چالش‌ها در این زمینه است.
امیری وجود مواد اولیه نامرغوب در محصولات استان را از دیگر چالش‌ها در این زمینه عنوان کرد و افزود: نبود انگیزه کافی برای بافندگان به دلیل نبود امنیت شغلی و مشکلات بیمه قالیبافان و عدم وجود موزه و راسته بازار تخصصی دستباف در استان نیز از مهمترین مشکلات این حوزه هستند.
وی با اشاره به ضرورت ارائه تسهیلات مناسب جهت فراوری مواد اولیه گفت: جلوگیری از خروج پشم استان، تشکیل هلدینگ تولید، خرید مواد اولیه به صورت انبوه و کمک به شبکه‌سازی در این بخش، ایجاد موزه فرش و برندسازی محصولات استان از جمله راهکارها برای رفع مشکلات حوزه فرش استان است.
فرش و گلیم کرمانشاه جدای از نگاه اقتصادی، اشتغالزایی و کاهش مهاجرت روستاییان به شهر بخشی از هویت معنوی و تاریخی ما محسوب می‌شوند و باید آن را تقویت کرد؛ بنابراین از مسئولان ملی و استانی انتظار می‌رود علاوه بر رفع موانع بر سر راه بافندگان و صادرکنندگان این هنر صنعت، مسیر ترقی را برای هنرمندان و فعالان این عرصه هموار کنند.
انتهای پیام/ ز
