واژگان بیگانه از کتاب‌های درسی حذف نمی‌شوند/ آموزش و پرورش دنبال دردسر نیست
مدیر گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی فرهنگستان زبان و ادب فارسی از توقف طرح معادل‌سازی واژگان بیگانه در کتاب‌های درسی خبر داد. در این طرح قرار بود به جای واژگان بیگانه از کلمات فارسی استفاده شود.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، ورود واژگان بیگانه به زبان ملی پیامدهای مختلفی دارد. علاوه بر تغییر هویت زبان، تحول ذائقه‌های فرهنگی و هویت ملی نیز از جمله پیامدهای ورود هر زبان بیگانه به حیطه زبان ملی است، از این جهت بسیاری از کشورهای دنیا با وقوف بر این امر تلاش دارند تا آنجا که از دستشان برمی‌آید، از مرزهای زبان ملی‌شان محافظت کنند. در این میان گاه برخی از کشورها موفق می‌شوند که استفاده از زبان ملی را به‌عنوان یک نوع ارزش در میان مردم جا بیندازند، اما به‌طور کلی محافظت از زبان آن هم در دنیایی که هر لحظه مرزهای میان آدم‌ها با استفاده از فضای مجازی کمتر و کمتر می‌شود، کار آسانی نیست. این موضوع برای کشورهای در حال توسعه بیش از دیگران صدق می‌کند.
در ایران سال‌هاست که فرهنگستان زبان و ادب فارسی با عنایت به این ضرورت تلاش کرد تا طی دهه‌های گذشته برای هر یک از واژگان بیگانه که کاربرد آنها در جامعه جا افتاده است، معادل فارسی انتخاب کند. حال اینکه تا چه‌اندازه توانسته در این امر موفق عمل کند و واژگان مصوب تا چه‌اندازه توانسته‌اند بر سر زبان‌ها جاری شوند، پرسشی است که پرداختن به آن در این مجال نمی‌گنجد.
فرهنگستان به همین منظور در سال‌های اخیر اقدام به بررسی کتاب‌های درسی در پایه‌های مختلف تحصیلی کرد تا از این طریق بتواند استفاده از واژگان مصوب را در سنین پایین‌تر جا بیندازد. نسرین پرویزی، معاون گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، پیش‌تر در این‌باره گفته است: از سال 75، زمانی که گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی راه‌اندازی شد، طرحی با عنوان بررسی واژگان و رسم‌الخط منابع درسی آغاز شد. در این طرح تعدادی از منابع و کتاب‌های درسی در سطوح مختلف مورد بررسی قرار گرفت و واژگان بیگانه آن شناسایی شد. در فاز نخست این طرح که سال 75 انجام شد، تعدادی از واژگان احصا و برابرنهادهای آنها به وزارت آموزش و پرورش اعلام شد تا این وزارتخانه نسبت به تصحیح و تغییر واژگان بیگانه با واژگان زبان فارسی اقدام کند.
بررسی منابع درسی در پایه‌های مختلف تحصیلی در سال‌های گذشته و در مراحل متعدد انجام شد. در آخرین آماری که اعلام شده، بیش از 10 هزار واژه بیگانه از کتاب‌های درسی استخراج شد؛ واژگانی که فرهنگستان پیش از این برای هر یک از آنها واژه‌ای را مصوب کرده است. روند تغییر این واژگان در چند سال اخیر همواره مورد انتقاد کارشناسان بوده است. به گفته آنها، روند اعمال این تغییرات چندان رضایت‌بخش نبوده است.
با وجود همه این موارد، اولین تغییرات کلی در زیست‌شناسی پایه دهم در سال 95 اعمال شد؛ طرحی که موافقان و البته مخالفانی داشت. موافقان از اعمال این تغییرات در جهت آشنایی بیشتر دانش‌آموزان در سنین پایین با زبان فارسی استقبال کردند اما مخالفان نیز تغییرات آنی هیئت تالیف را مورد انتقاد قرار دادند و دلایلی برای آن ذکر کردند؛ از جمله آنکه واژه‌های علمی در همه‌جای دنیا به یک صورت استفاده می‌شود، برخی از این واژگان نامأنوس‌اند، این واژه‌ها در منابع دانشگاهی و به تبع اساتید و ... استفاده نمی‌شوند و دلایلی از این دست.
حالا حسن ذوالفقاری، مدیر گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، می‌گوید که انجام این طرح از سوی آموزش و پرورش متوقف شده است. او در این رابطه به تسنیم گفت: بعد از اعتراضاتی که صورت گرفت، به جای اینکه پاسخ قانع‌کننده‌ای به موارد مطرح شده، داده شود طرح از سوی آموزش و پرورش متوقف شد.
وی به بررسی منابع متعدد درسی در این طرح اشاره و اضافه کرد: از عناوین متعددی که به آموزش و پرورش ارائه شده، این تغییرات تنها در دو کتاب اعمال شد. اما ما امیدواریم که با پیش گرفتن روشی متناسب و متعادل، این واژه‌ها وارد کتب درسی شود.
مدیر گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی فرهنگستان زبان و ادب فارسی درباره دلایل مطرح شده از سوی آموزش و پرورش برای توقف این طرح گفت: دلیل خاصی مطرح نشد. تغییر مدیریت‌ها یکی از دلایل بود. مدیریت‌ها دائماً تغییر می‌کند؛ ممکن است مدیران جدیدبا این طرح آشنا نباشند و یا گاه نیز دنبال دردسر نیستند.
انتهای پیام/
