دریاچه ارومیه قربانی وعده‌ها شد؛ فرصتی که به معضل تبدیل‌شده است
دریاچه ارومیه فرصتی طلایی برای پیشرفت منطقه از لحاظ اقتصادی اجتماعی و فرهنگی است ولی وعده‌هایی که عملی نشد و پروژه‌هایی که عملی نشدند سبب شده است این ظرفیت به یک معضل همه‌جانبه تبدیل شود و نگرانی افراد زیادی را برانگیزد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از ارومیه، سال‌ها بود که دریاچه ارومیه روند خشکی به خود گرفته بود و رمقی برای نفس کشیدن نداشت ولی این روند امسال با نزول رحمت الهی پایان یافت و دریاچه ارومیه نفسی دوباره گرفت.
دریاچه ارومیه به عنوان بزرگ‌ترین دریاچه داخلی ایران در شمال غرب کشور بعد از گذر کردن از دوران ناخوشی چند ماهی است که روزهای تر و پرآب را سپری می‌کند و علاوه بر اینکه خود جان گرفته است به دیگر جانداران مانند آرتمیا نیز جان بخشیده است.
البته از این موضوع نیز نباید گذر کرد که تابستان فرا رسیده و گرما به اوج خود حتی در استانی کوهستانی مانند آذربایجان غربی رسیده است و در همیشگی دریاچه شروع شده است، تبخیر معضلی است که هرساله گریبان گیر این نگین فیروزه‌ای می‌شود و نفس دریاچه را در تنگنا قرار می‌دهد.
با اینکه بارش‌های فراوانی امسال وجود داشته و انتقال آب از برخی رودخانه‌ها و رهاسازی آب سدها به دریاچه ارومیه عواملی از پرآبی دریاچه است اما با تبخیر شدن آب دریاچه نمی‌توان گفت که نگین فیروزه‌ای آذربایجان احیاء شده و مشکلی پیش نمی‌آید چراکه اگر این تبخیر افزایش یابد و دوباره دریاچه رو به خشکی برود معضلاتی مانند شوری بیش‌ازحد آب دریاچه و از بین رفتن موجود آرتمیا و به خطر افتادن سلامت انسان‌ها که قبلاً وجود داشت این بار بیشتر از قبل شود.
تبخیر شدن آب دریاچه ارومیه معضلی است که همکاری همگان را می‌طلبد و بیشتر از همه مسئولان در این امر مهم مسئولیت دارند، اگر این مسئولان برای جلوگیری از تبخیر آب دریاچه برنامه‌ای داشته باشند و آن را به درستی عملیاتی کنند مطمئناً بسیاری از پروژه‌های احیاء دریاچه نتیجه‌بخش بوده و دریاچه از احتمال خشکی دوباره نجات می‌یابد.
در این میان باید به این نکته نیز توجه کرد که سالانه چندین میلیارد برای پروژه‌های احیاء دریاچه ارومیه اختصاص می‌یابد و پروژه‌های بسیاری برای این امر طراحی شده است ولی مشخص نیست چرا تا به امروز پروژه‌ای که بتواند مانع تبخیر آب دریاچه ارومیه با شدت بالا شود عملیاتی نشده و حتی اگر بحثی از آن نیز به میان آمده باشد هیچ تأثیری در این امر نداشته است.
ستاد احیاء یا ستاد مرگ؟
نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی با اشاره به پر آب شدن دریاچه ارومیه می‌گوید: حال و روز خوش دریاچه ارومیه طی سال 98 و احیا شدن نسبی آن نتیجه بارش رحمت الهی امسال بوده که سطح آب دریاچه ارومیه 3 میلیارد مترمکعب از سطح تراز سال مشابه آن افزایش ارتفاع داشته و پروژه‌های ستاد احیا در حال حاضر دریاچه ارومیه تأثیری نداشته چراکه هنوز هیچ‌کدام از این پروژه‌ها به مرحله عملیاتی نرسیده‌اند.
نادر قاضی پور با بیان اینکه برخی پروژه‌ها و طرح‌های ستاد احیاء سبب فرصت سوزی‌ها شده است، می‌افزاید: در این ستاد احیاء که نام ستاد مرگ بیشتر برازنده آن است بودجه‌های تعریف‌شده برای تکمیل پروژه‌های احیاء دریاچه ارومیه به‌جای تأمین آب این نگین رو به موت تبدیل به سرمایه و پول‌های هنگفتی در جیب برخی از مسئولان ستاد احیاء شده و عامل اجرا نشدن و راکد ماندن طرح‌های تولیدی و اقتصادی در استان می‌شود که بسیاری از سرمایه‌گذاران خارجی که می‌خواستند در حوضه دریاچه ارومیه و دیگر حوضه‌ها سرمایه‌گذاری کنند به سبب نبود آب و برنامه‌های این ستاد پا به فرار گذاشته‌اند.
راه کارهای مختلف از افراد متفاوت
وی با اشاره به اینکه افرادی غیرمتخصص در این حوزه‌ها فعالیت دارند بیان می‌کند: ازجمله برنامه‌های ستاد احیاء دریاچه ارومیه توقف سدسازی در حوزه آبریز دریاچه ارومیه است که عامل ایجاد خسارت‌های جانی و مالی زیادی به مردم ساکن این منطقه شده است اگر سد و آب‌بندهایی در مناطق موردنیاز احداث شود عامل هدر نرفتن آب‌های جاری و افزایش سطح آب‌های زیرزمینی می‌شود و وقتی‌که سرپرست یک پروژه حیاتی در زندگی مردم و زیست‌بوم منطقه، فردی بدون تخصص با سطح سواد زیر دیپلم باشد وضعیت از این بهتر هم نخواهد بود و هیچ رونق و توسعه‌ای در خروجی کارها مشاهده نمی‌شود.
نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی می‌گوید: این کار نیازمند حفر چهار دهانه ده متری بافاصله 500 متری از کوه زنبیل است که این طرح باعث می‌شود آب جریان یابد و روند تبخیر آب کاهش پیدا کند.
پروژه‌هایی که به مرحله عملیاتی نرسید
تولیدکننده بزرگ‌ترین مخازن پلی‌اتیلن جهان با اشاره به اینکه برای جلوگیری از تبخیر آب دریاچه ارومیه راهکارهای مناسب و فراوانی وجود دارد می‌گوید: سال‌ها پیش پروژه‌ای در جلسات اقتصاد مقاومتی برای احیا دریاچه ارومیه و آبیاری قطره‌ای باغات استان طرحی و تصویب شد ولی وزارت نیرو هنوز اقدامی در این راستا نکرده است.
میر قاسم میرزاده می‌افزاید: یکی از راه‌های احیا دریاچه ارومیه صرفه جویی در مصرف آب حوضه آبریز دریاچه ارومیه است ما آماده هستیم با ارائه گارانتی، آبیاری قطره‌ای در روستاها انجام دهیم و هزینه آبیاری که بیشتر به شکل غرقابی کردن باغات و زمین‌های کشاورزی است به حداقل می‌رسد.
وی بیان می‌کند: در طرح جلوگیری از تبخیر نیز برای سایه‌اندازی روی دریاچه ارومیه که در هر مترمربع 100 هزار تومان هزینه در بردارد و مانع از تبخیر 75 الی 85 درصد از آب دریاچه می‌شود کارهای مطالعاتی و امکان‌سنجی انجام شده و آماده عملیاتی شدن است و کافی است مسئولان در این امر حرکتی انجام دهند.
تولید برق از انرژی خورشیدی روی دریاچه ارومیه
تولیدکننده بزرگ‌ترین مخازن پلی‌اتیلن جهان در این باره می‌افزاید: این طرح بیش از جلوگیری از تبخیر آب کاربرد دارد چون برای تولید برق از انرژی خورشیدی نیز از این امکان می‌توان بهره جست و با این کار دیگر نیازی به ساخت نیروگاه و هزینه‌های کلان نیست بنابراین ضمن احیا دریاچه ارومیه ظرفیت جدیدی برای درآمدزایی نیز به وجود می‌آید.
میرزاده با بیان اینکه با استفاده از علم و فناوری روز می‌توان از تبخیر آب دریاچه ارومیه جلوگیری کرد تصریح می‌کند: روش دیگر برای جلوگیری از تبخیر آب دریاچه، مدیریت آب‌هایی است که به دریاچه ارومیه وارد می‌شوند که این کار با محصولات روز پلیمری به شکل محصورسازی آب در بستر دریاچه نیز کار بسیار آسان و کم‌هزینه‌ای است.
آذربایجان غربی فرصت‌های بسیار زیادی مانند نخبگان و افراد متفکر برای پیشرفت دارد و بهره‌مندی از این فرصت‌ها نیازمند برنامه‌ای مدون و هدفمند است و البته مهم‌ترین موضوع توجه به اهمیت این فرصت‌ها و ظرفیت‌ها است.
گزارش از ثمین کاظمی
انتهای پیام/
