اشتهای بی‌انتهای صنایع بزرگ برای دریافت آب در اصفهان
گروه استانها- سرمایه‌گذاری و رشد صنعت در کشور، اقتصادی و منطقی به نظر می‌آید؛ مشروط بر اینکه محل احداث، فرایند تولید، تامین منابع طبیعی، انرژی و مدیریت پروژه صحیح انتخاب شده باشد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، اصفهان به دلیل قرار گرفتن در مسیر جاده ابریشم از دیرباز محور استراتژیک برای حمل و نقل و مبادلات کالا به شمار می‌رفته و امروز نیز میراث‌دار تجارب صنعت و تجارت گذشتگان است و با بیش از 9 هزار واحد صنعتی و بزرگترین کارخانجات از جمله فولادمبارکه، ذوب‌آهن و غیره در جایگاه نخست صنایع کشور قرار دارد. اما استقرار صنایع آب‌بر با توجه به کمبود آب و بدون در نظر گرفتن معیارهای ضروری در شعاع 50 کیلومتری شرق، غرب، جنوب و شمال از مرکز شهر اصفهان نفس‌های زاینده‌رود همیشه جاری را در سال‌های اخیر به شماره انداخته است.
از آنجا که مقوله فولاد و صنایع این حوزه نیاز به منابع آب فراوانی دارد و نشانه‌های بحران آب روز به روز روشن‌تر می‌شود، تأسیس بخش عمده‌ای از صنایع آب‌بر مثل فولاد و ذوب‌آهن و دیگر صنایع بزرگ به یکی از دغدغه‌های مهم متولیان آب کشور و استان بدل شده است.
کارشناسان محیط زیست معتقدند ذوب آهن و فولاد مبارکه اصفهان به عنوان صنایع بسیار آب‌بر در منطقه‌ای کم آب، توجیه زیست محیطی و آمایشی ندارند. باید در یک برنامه زمان‌بندی شده، ظرف 10 سال تا دو دهه به مناطق مناسب منتقل شوند. چرا که اگر قرار باشد این صنایع در مناطق حاضر بمانند و به هر قیمتی شده به آنها آب برسانیم، نصف جهان با بحران کم‌آبی شدیدی روبه‌رو می‌شود.
هر چند که مدیران مجتمع فولاد مبارکه اصفهان اصرار دارند که این مجتمع کمتر از سهم خود از زاینده‌رود آب برداشت می‌کند و حتی در سال‌های اخیر برداشت آب شرکت از رودخانه کاهش هم داشته است. اما در این بین این سوال مطرح است که بزرگترین کارخانجات صنعتی اصفهان چقدر آب مصرف می‌کنند؟ چرا در ماه‌های زیادی از سال، آب در زاینده‌رود جاری نیست؟ این آب کجا می‌رود؟ برخی می‌گویند این آب برای صنایع خرج می‌شود. مخصوصا ذوب‌آهن و فولاد مبارکه.
دلیل این ادعا در 30 فروردین امسال مصداق یافت هنگامی که شرکت ذوب آهن در حال احداث یک خط لوله انتقال آب به قطر 600 میلیمتر از دریاچه قایقرانی این شرکت بود که براساس قانون و طبق بند 2 مصوبه 9 ماده‌ای شورای عالی آب که در سال 1392 تصویب شد، هر گونه بارگذاری جدید بر زاینده‌رود تا تعیین تکلیف حقابه داران و جبران خسارات آنها ممنوع است.
به گفته محمد رضایی عضو هیئت مدیره صنف کشاورزان شهرستان اصفهان، شرکت ذوب‌آهن از زاینده‌رود حقابه‌ای ندارد، ذوب آهن یک سهم آبه‌دار است نه حق آبه و براساس مصوبات شورای عالی آب قرار شد که صنایع به مرور از فاضلاب شهرهای اطراف برای مصارف خود استفاده کنند و برداشت از آب زاینده‌رود را به صفر برسانند.
هر چند صنایع و ذوب آهن پساب شهرهای اطراف را خریداری کرده‌اند و از سوی دیگر آبی را که در گذشته از زاینده‌رود برداشت می‌کردند همچنان برداشت می‌کنند.
در همین راستا اکبر بنی‌طبا سخنگوی آبفای استان اصفهان در 5 آبان سال گذشته اعلام کرد؛ 40 درصد صنایع اصفهان هنوز از آب به جای پساب استفاده می‌کنند که این روند باید تا سال 1398 اصلاح شود.
همچنین علی مقدس‌‌زاده معاون سابق هماهنگی امور عمرانی استانداری اصفهان در 13 خرداد سال گذشته بیان کرد؛ 70 میلیون مترمکعب مصرف آب صنعت در استان اصفهان است که 80 درصد آن را فقط صنایع بزرگ استفاده می‌کنند.
هر چند نمی‌توان ماجرای بحران آب و کمبودهای این حوزه را تماماً مرتبط با صنایع فولاد و آب‌بر دانست، باید بررسی و ارزیابی کرد که چرا و چگونه این اتفاق‌های غیرمنطقی و غیرمعقول در دهه‌های گذشته در نصف جهان رخ داده است.
لزوم کاهش مصارف آب صنایع بزرگ آب‌بر به کمتر از 20 درصد
رئیس مجمع نمایندگان استان اصفهان درباره انتقاداتی که نسبت به مصرف آب در صنابع آبی همچون فولاد مبارکه مطرح است، گفت: این شرکت اکنون از آب استفاده می‌کند مصرف را کاهش داده اما برای فولاد سبا شبکه فاضلاب قسمتی از لنجان و مبارکه را اجرا کرده و پساب این فاضلاب را برای طرح توسعه‌ای که ایجاد کرده استفاده می‌کند.
حجت‌الاسلام موسوی لارگانی با بیان اینکه مصوبات 9 ماده‌ای خیلی به نفع اصفهان نیست اما باز هم قانون را بهتر از بی‌قانونی می‌دانیم اظهار داشت: یکی از مصوبات این است که صنایع ظرف 5 سال مصرف خود را به کمتر از 20 درصد برسانند و مابقی را از پساب استفاده کنند.
وی درباره دریافت حق کشاورزان از صنایع آب‌بر، افزود: این تصمیمی است که استاندار اصفهان برای برطرف کردن مشکلات کشاورزان عنوان کرده به نظر می‌رسد این راه بهتر از تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی است.
نماینده مردم فلاورجان در مجلس شورای اسلامی پیرامون اینکه با وجود تأکیدات شورای عالی آب، صنایع استان اصفهان هنوز کاملاً به سمت استفاده از پساب برای آب مصرفی خود قدم بر نداشته‌اند، بیان کرد: براساس مصوبه شورای عالی آب کل صنایع ما باید از پساب برای آب مصرفی خود استفاده کنند و امکان استفاده از رودخانه را برای این مصارف ندارند.
وی با اشاره به بی‌توجهی صنایع استان اصفهان به استفاده از پساب برای مصارف خود، گفت: اگر چه شرکت فولاد مبارکه اقداماتی را در این زمینه انجام داده و مقداری از شبکه جمع‌آوری فاضلاب شهرستان‌های مبارکه و لنجان را به عهده گرفته و آن را اجرا می‌کند اما با این حال، بقیه صنایع استان که آب‌بر هستند اقدامات لازم را در این باره انجام نداده‌اند.
موسوی لارگانی اظهار داشت: ما برای کشاورزی و به ویژه برای خوراک انسان و درختان مثمر امکان استفاده از پساب را نداریم و باید از آب استفاده کنیم؛ از سوی دیگر آب آشامیدنی نیز در استان اصفهان بخش قابل توجهی از جریان رودخانه را به خود اختصاص داده که باید در این زمینه نیز توجه لازم صورت گیرد.
وی افزود: اگر چه در دورانی جمعیت استان اصفهان نزدیک به یک میلیون نمی‌رسید اما اکنون آب شرب بیش از 5 میلیون نفر استان توسط اصفهان تأمین می‌شود و اگر برای استفاده صنایع از پساب برنامه‌ریزی‌های لازم صورت نگیرد، ما به طور جد دچار مشکلات بسیاری می‌شویم.
لزوم توسعه صنایع با مصارف آب حداقلی در منطقه اصفهان
مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی استان اصفهان گفت: با توجه به مشکلات کم آبی منطقه باید توسعه صنایعی در دستور کار قرار گیرد که از مصرف آب مناسب و حداقلی برخوردار باشند.
محمدجواد بگی با تأکید بر اینکه باید از استقرار صنایع بسیار پر مصرف در زمینه آب در استان اصفهان ممانعت به عمل آید، اظهار داشت: در حال حاضر 8 شهرک صنعتی به مساحت یک هزار و 200 هکتار در دست ساخت است و توسعه 2 هزار هکتاری شهرک‌ها نیز در دستور کار قرار دارد.
وی پیرامون اینکه با حمایت مناسب از صنایع کوچک و متوسط استان می‌توان شاهد افزایش چشمگیر اشتغال‌زایی باشیم، افزود: با توجه به چالش‌هایی که خشکسالی‌های اخیر برای بخش کشاورزی استان اصفهان ایجاد کرده است، توسعه صنایع کوچک و متوسط یکی از راهکار‌های اصلی ایجاد اشتغال و افزایش درآمد سرانه در این مناطق است.
مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی استان اصفهان با اشاره به سهم بیش از 50 درصدی صنایع کوچک و متوسط در اشتغال کشور و سهم 96 درصدی آن در صنعت، بیان کرد: توسعه صنعتی استان بدون تامین آب مورد نیاز صنایع استان مقدور نخواهد بود و به منظور رفع این چالش، عزم ویژه و حمایت همه جانبه تمام بخش‌های تاثیرگذار مانند استاندارد، اداره آب و فاضلاب استان، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی و غیره را نیاز دارد.
بحران در کمین زاینده‌رود با عدم تغییر الگوی مصارف صنایع آب‌بر
نماینده مردم خمینی‌شهر در مجلس شورای اسلامی گفت: معتقدم مصرف بی‌رویه و عدم تغییر الگوی مصارف منابع آبی در بخش‌های کشاورزی و صنعت در کل کشور به ویژه در حوضه آبریز زاینده‌رود ما را به فاجعه و بحران جدی نزدیک خواهد کرد.
سید محمدجواد ابطحی در پاسخ به این سوال که با توجه به آب‌بر بودن صنایع بزرگ از جمله فولاد مبارکه و وضعیت کم آبی در مرکز ایران، نحوه مدیریت بهره‌برداری آب در این صنایع بزرگ چگونه است اظهار کرد: بالاخره هر سهمیه‌ای را بدون محاسبه ذخایر آبی و بدون افتتاح تونل سوم کوهرنگ در زمان دولت اصلاحات اجرایی کرده‌اند و سهمیه‌ای را هم به فولاد و کل صنعت اختصاص داده‌اند.
وی افزود: مقرر شده بود که فولاد مبارکه از پساب فاضلاب برای تولیدات خود استفاده کند و قراردادهایی را هم با نجف‌آباد و زرین‌شهر منعقد کردند.
نماینده مردم خمینی‌شهر در مجلس شورای اسلامی پیرامون اینکه این شرکت در اقدامی درصدد احداث لوله‌گذاری بالاتر از لوله فعلی انتقال آب مورد نیاز به مجتمع فولاد مبارکه بود، بیان کرد: چنین موضوع مهمی در جلسه مجمع نمایندگان بحث و رسیدگی شد و همچنین به دلیل مخالفت مردم آن منطقه، اجرای این اقدام با وجود اجرای لوله‌گذاری‌ها متوقف شد.
وی افزود: خشکی زاینده‌رود را نمی‌توان فقط منتسب کرد به مصرف فولاد مبارکه اصفهان، صنعت و به ویژه تولید فولاد همیشه به آب نیاز داشته است.
اشتهای بی‌انتهای صنایع بزرگ برای دریافت آب
به گزارش تسنیم اشتهای بی‌انتهای صنایع اصفهان برای دریافت آب در آینده‌ای نه چندان دور منجر به تمام شدن مخازن سد زاینده‌رود می‌شود و کارشناسان معتقدند اکنون تنها چاره برپا نگه داشتن این صنایع، مطرح کردن موضوع انتقال آب از دریا است و صاحبان صنایع اعتقاد دارند اگر این امر محقق نشود میلیاردها دلار سرمایه یکی پس از دیگری از بین می‌رود. اما هنوز توسعه صنایع فولاد در مناطق خشک در دستور کار مدیران است.
البته این نکته را نباید فراموش کرد که استفاده از آب در تمام صنایع امری رایج بوده و بدون حضور این ماده حیاتی انجام فعالیت‌های صنعتی غیر ممکن است پس کاهش مصرف آب در صنایع از هر طریقی که امکان‌پذیر باشد منافع فراوانی را هم برای خود صنعت و هم برای جامعه و اقتصاد کشور در بر دارد.
انتهای پیام/ح
