واردات صنایع دستی بی‌کیفیت خارجی سبب رکود صنعت قدیمی مازنی‌ها
مازندران از دیرباز دارای سابقه‌ای کهن بوده که صنایع دستی و قالی‌بافی این خطه در سال‌های اخیر به دلیل ورود صنایع دستی بی‌کیفیت خارجی دارای رکود در فروش شده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از ساری، شناخت و هویت تاریخی هر ملت با توجه به آثار مکتوب و ابنیه‌های تاریخی و نشانه‌های باستان شناسی معنا می‌گیرد و از این رهگذر است که می‌توان پیشینه و سیر تکامل هر جامعه را در گذر زمان نشان داد.
ایران به عنوان یکی از بزرگ‌ترین تمدن‌های بشری دارای آثار تاریخی فراوانی است که هر یک می‌تواند اندیشه، مهارت، هنر و زیبایی شناسی مردمانش را به تماشا بگذارد و به موزه‌ای عظیم از آثار گذشتگان تبدیل کند.
مازندران از دیرباز یکی از استان‌های مطرح کشور در صنایع دستی بوده است به طوری که در گذشته جزو پنج استان برتر کشور بود.
مکاری از پژوهشگران صنایع دستی مازندران، سه عنصر هنر، فرهنگ و صنعت را در ذات صنایع دستی مازندران نهفته می‌داند و معتقد است: صنایع دستی این استان، روایت‌گر صنعت و هنر نیاکان و بیانگر هنر و ذوق ساکنان کرانه دریای مازندران است و تجلی‌گاه بخش قابل ملاحظه‌ای از هنر و خلاقیت اقوامی است که با این صنایع سر و کار دارند.
صنایع دستی این استان با توجه به شاخصه‌‌های آن می‌تواند به عنوان یک پیام‌رسان مهم از فرهنگ و تمدن ایرانی و اسلامی در سطح جهانی باشد.
وی افزود: بر اساس کاوش‌های باستان‌شناسی در غار کمربند و هوتو در بهشهر و اشیا به دست آمده از آن که متعلق به شش هزار سال پیش از میلاد مسیح است که حکایت از آگاهی مردم آن عصر به فن ریسندگی و تبدیل پشم به نخ دارد. وجود مصنوعات سنگی، سنگ تراشیده‌های مسی، سفالی و مفرغی زرین، نشانه تولید لوازم خانگی به دست مردم این استان در گذشته است. همچنین 20 رشته صنایع دستی استان تاکنون نشان ملی گرفتند.
از مهم‌ترین صنایع دستی موجود در مازندران می‌توان به قالی بافی، گلیم‌بافی، جاجیم‌بافی، بافت گلیمچه، چوقا، شمد و ملحفه، سوزن‌دوزی، رنگرزی و چاپ سنتی سفالگری و سرامیک‌سازی، فراورده‌های پوست و چرم، هنرهای مرتبط با فلز، هنرهای مرتبط با چوب، حصیربافی، طراحی سنتی و نگارگری، جلدسازی سنتی، صنایع دستی دریایی و عروسک‌سازی اشاره کرد.
کریمیان از تولیدکنندگان صنایع دستی در معرفی برخی از تولیدات صنابع دستی مازندران گفت: قالی کلاردشت، فرشی است که حتی در مازندران و میان تجار و بافندگان ایران، بسیار ناشناخته است. معروف‌ترین قالی کلاردشت در روستای مکارود استان بافته می‌شود، جزو قالی‌های درشت بافت که به قالی خرسک نیز معروف است و نقوش آن نیز ذهنی و بدون نقشه هستند. حصیربافی نیز از هنرهایی است که جنبه خود مصرفی دارد و در حال حاضر جنبه هنری کمتری دارد.
نادرزاده از هنرمندان نمدمال استان نیز گفت: تهیه نمد براساس دو خاصیت پشم یعنی جعدیابی و پوسته‌ای شدن است. زمانی که پشم در حرارت مرطوب مجعد شده و الیاف آن درهم می‌روند پوسته‌ها نمی‌گذارند الیاف دوباره از هم باز شوند این بهم پیچیدگی، بافت نا منظمی درست می‌کند. ماده اصلی نمد پشم و گوسفند و به رنگ‌های طبیعی مانند سفید و سیاه و قهوه‌ای و برای نقش‌اندازی آن از پشم‌های رنگ شده شیمیایی بهره می‌گیرند.
موسوی از هنرمندان لاک تراش مازندران نیز افزود: لاک تراشی در مناطق روستایی و جنگلی مورد توجه پیشه‌وران هنرمندان بوده و انواع سازه‌های آن بر اساس نیاز زندگی روزمره رشد یافته است. استادکاران با استفاده از ریشه و تنه درختان بدون بهره‌گیری از ابزار کار امروزی ظروف چوبی مانند جوله، کلز، لاک دانه پاش، قند چوله، تنباکو چوله، قاشق، ملاقه، کترا، تولید می‌کنند. 75 اثر صنایع دستی مازندران مانند هنر لاک تراشی مازندران تاکنون موفق به دریافت مهر اصالت یونسکو نیز شده‌اند.
با وجود توانمندی‌های فراوان مازندران در تولیدات صنایع دستی و جایگاه این استان در گذشته، در سال‌های اخیر شاهد رکود نسبی فعالیت‌های این بخش و نارضایتی فعالان این عرصه هستیم زیرا کاهش مواد اولیه مورد نیاز و افزایش قیمت‌ها از یک سو و ورود صنایع دستی بی‌کیفیت خارجی به ویژه از چین سبب کاهش انگیزه تولیدکنندگان شده است.
اما به گفته کارشناسان یکی دیگر از مهم‌ترین مشکلات در توسعه صنایع دستی مازندران، نبود محل مناسب برای عرضه و فروش این محصولات است. محمودی از تولیدکنندگان صنایع دستی مازندران که در تجارت این بخش نیز فعالیت دارد گفت: این مشکلات با فعالیت و راه‌اندازی بازارچه دائمی صنایع دستی در مازندران برطرف می‌شود.
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران نیز در گفت‌وگو با تسنیم با اشاره به اینکه وضعیت برگزاری این نمایشگاه‌ها در مقایسه با گذشته کمی بهبود دارد، گفت: درآمد صنایع دستی با جمعیت استان، رابطه مثبت ندارد و با وجود تکنیک‌های فردی که هنرمندان ما از آن برخوردار هستند اما هنوز نتوانسته‌اند کابرد صنایع دستی در زندگی روزمره را نهادینه کنند.
با توجه به گفته‌های مسئولان و کارشناسان صنایع دستی مازندران باید گفت: مدت‌هاست چالش‌های این حوزه شناسایی شده است و مسئولان نیز در سال‌های متمادی برای برطرف کردن این چالش‌ها وعده‌هایی داده‌اند که برخی عملی شد و برخی دیگر در انتظار تحقق است. از آنجایی که راهکارهای علمی و عملی برای توسعه روزافزون توانمندی‌های صنایع دستی مازندران نیز بارها به مسئولان و فعالان این عرصه داده شده است انتظار این است که زمینه این توسعه با سرعتی بیش از گذشته فراهم شود.
گزارش از قدسیه السادات شعبانپور
انتهای پیام/ح
