راهکار قرآنی پیامبر در برخورد با سختی‌های معیشتی
ابن مسعود می‌گوید روزى با پنج تن از اصحاب بر نبى اکرم (ص) وارد شدیم و در آن وقت به چنان قحطى شدید گرفتار بودیم که جز آب و برگ درختان چیزى به دستمان نمىرسید؛ عرضه داشتیم یا رسول الله تا کى باید گرفتار این قحطى شدید باشیم؟
به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، بر اساس منظری دینی دنیا صرفاً محل خوشگذرانی نیست بلکه با مصائب آمیخته شده است. هیچ کتاب مقدسی دنیا را محل امن و قرار معرفی نکرده است. شخص مؤمن و زرنگ دنیا را محل عبور به آخرت می‌داند. کسی که دارای چنین منظری نباشد در مصائب به دست‌انداز می‌افتد چرا که تصور می‌کند در دنیا همه مسائل باید به روال عادی باشد. از این جهت خداوند در آیه155 سوره بقره می‌فرماید: «وَ لَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ وَ بَشِّرِ الصَّابِرینَ؛ یعنی قطعاً ما شما را به چیزى از ترس و گرسنگى و کاهش اموال و نفوس و کشت‌ها مى‌آزماییم. و تو ـ اى پیامبر ـ به شکیبایان نوید ده».
بر اساس این آیه خداوند انسان‌های مؤمن را با ترس و گرسنگی و کاهش اموال و جان‌ها و کشت‌ها مورد آزمون قرار می‌دهد و در این بین آن‌هایی را که صبر پیشه می‌کنند بشارت می‌دهد. از این جهت مسئله صبر بر بلایا یکی از مهم‌ترین ویژگی فرد مؤمن محسوب می‌شود. در تبیین این مسئله روایتی جالب توجه از پیامبر گرامی اسلام(ص) به نقل از ابن مسعود وجود دارد.
عبد الله بن مسعود می‌گوید روزى با پنج تن از اصحاب بر نبى اکرم (ص) وارد شدیم و در آن وقت به چنان قحطى شدید گرفتار بودیم که جز آب و برگ درختان چیزى به دستمان نمىرسید؛ عرضه داشتیم یا رسول الله تا کى باید گرفتار این قحطى شدید باشیم؟ حضرت فرمود: تا زندهایم، پیوسته خدا را شکر گویید که من کتب آسمانى را که بر من و انبیای پیش از من نازل شده است خواندهام و در آنها نیافتهام که جز شکیبایان کسى به بهشت رود.
یا ابن مسعود: خداوند می‌فرماید: «إِنَّما یُوَفَّى الصَّابِرُونَ أَجْرَهُمْ بِغَیْرِ حِسابٍ؛ اجر صابران بی‌حساب است»(زمر10) «أُوْلئِکَ یُجْزَوْنَ الْغُرْفَةَ بِما صَبَرُوا إِنِّی جَزَیْتُهُمُ الْیَوْمَ بِما صَبَرُوا أَنَّهُمْ هُمُ الْفائِزُون؛ آنها کاخ‌هاى بهشتى را در برابر صبر خود پاداش می‌گیرند» (فرقان75) «إِنِّی جَزَیْتُهُمُ الْیَوْمَ بِما صَبَرُوا أَنَّهُمْ هُمُ الْفائِزُون؛ من امروز آنها را در برابر صبرشان مزدى دهم که آنها سعادتمندند» (مؤمنون111)
یا ابن مسعود پروردگار متعال فرموده:
*«وَ جَزاهُمْ بِما صَبَرُوا جَنَّةً وَ حَرِیراً؛ و پاداش آنها در برابر صبرشان بهشت و حریر است» (انسان12)
*« أُولئِکَ یُؤْتَوْنَ أَجْرَهُمْ مَرَّتَیْنِ بِما صَبَرُوا؛ آنها بواسطه صبر دو بار اجر مىبرند» (قصص54)
*و می‌فرماید: «أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تَدْخُلُوا الْجَنَّةَ وَ لَمَّا یَأْتِکُمْ مَثَلُ الَّذینَ خَلَوْا مِنْ قَبْلِکُمْ مَسَّتْهُمُ الْبَأْساءُ وَ الضَّرَّاءُ؛ گمان مىکنید که به بهشت خواهید رفت در حالى که نمونه مشکلات امت‌هاى پیشین بشما نرسیده که سختی‌ها و رنج‌هاى جانکاهى به ایشان رسید» (بقره214)
*«وَ لَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ وَ بَشِّرِ الصَّابِرِین؛ و شما را به یکى از این امور: ترس، گرسنگى، کمبود مال و فرزند و آذوقه، امتحان خواهم کرد پس به مردم صابر بشارت ده» (بقره155)
پرسیدم یا رسول الله صابران کیانند؟ فرمود کسانى که بر اطاعت حق شکیبایى مىکنند و از گناه او مىپرهیزند، آنها که مال حلال کسب می‌کنند و به اقتصاد و میانه‌روى خرج مىکنند و زیادى از مخارج خود را انفاق مىکنند و رستگار و صالح مىشوند؛ الَّذِینَ یَصْبِرُونَ عَلَى طَاعَةِ اللَّهِ وَ اجْتَنَبُوا مَعْصِیَتَهُ الَّذِینَ کَسَبُوا طَیِّباً وَ أَنْفَقُوا قَصْداً وَ قَدَّمُوا فَضْلًا فَأَفْلَحُوا وَ أَصْلَحُوا
پسر مسعود: بر آنها است خشوع و وقار و آرامش و تفکر و نرمى و عدل و عبرتگیرى و تدبیر، تقوى، احسان، و دوستى و دشمنى براى خدا، و اداء امانت، و عدل در حکم، و اقامه شهادت و یارى اهل حق و گذشت از کسى که به آنها بدى کند.
پسر مسعود: چون مبتلى شوند، صبر کنند و چون عطا شوند شکر کنند و چون حکم کنند راه عدل پویند، در سخن راستگو و در وعده با وفا باشند، اگر بدى و لغزشى از آنها سر زند استغفار کنند و اگر کار نیکى انجام دهند شادمان شوند «و چون مورد تندخوئى جاهلان قرار گیرند در عوض سلام کنند و چون به کار لغو و بیهودگى گذر کنند با بىاعتنایى بزرگوارى رد شوند؛ وَ إِذا خاطَبَهُمُ الْجاهِلُونَ قالُوا سَلاماً وَ إِذا مَرُّوا بِاللَّغْوِ مَرُّوا کِراماً» (فرقان63) «وَ الَّذِینَ یَبِیتُونَ لِرَبِّهِمْ سُجَّداً وَ قِیاماً؛ و شب براى آفریدگار خود به نماز ایستند و به سجده افتند.» (فرقان64)
پسر مسعود: قسم به خدا که آنان رستگارند. یا ابن مسعود: هر که را خداوند براى پذیرش اسلام شرح صدر دهد بر نورى الهى باشد، که نور چون در دل افتد پیوسته گسترش و وسعت گیرد، گفتند: یا رسول الله این نور علامتى دارد؟ فرمود: آرى پشت کردن به دنیاى فریبنده و رو آوردن به جهان ابدى و پاینده و آمادگى براى مرگ قبل از رسیدن آن، و آن که نسبت به دنیا بىمیل و زاهد شود آرزوهایش کوتاه شود و دنیا را باهلش واگذارد.
انتهای‌پیام/
