قزاق‌ها همچنان روسیه را دوست خود می‌دانند

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، مردم قزاقستان سیاست کدام کشور را بیشتر تأیید می‌کنند - ایالات متحده یا فدراسیون روسیه؟ آیا آنها به دو دسته طرفدار آمریکایی و طرفدار روسی تقسیم شده‌اند؟ آیا جوانان جمهوری به سوی ارزش‌های دموکراتیکی و حمایت از غرب متمایل شده‌اند و یا روس‌های قزاق به سمت کرملین گرایش دارند؟ مارلین لاروئل و همکارش دیلن رویس (از دانشگاه جورج واشنگتن) بر اساس داده‌های طولانی مدت نظرسنجی‌های جامعه شناختی سعی در شناخت علاقه و تنفر ژئوپولتیکی مردم قزاقستان داشته‌اند. مطالعه آنها (Kazakhstani public opinion of the United States and Russia: testing variables of (un)favourability) در مجله Central Asian Survey منتشر شده است، که در مطلب زیر به آن می‌پردازیم.

بلافاصله پس از سقوط اتحاد جماهیر شوروی، جمهوری‌های جوان آسیای مرکزی به هدف بازی‌های ژئوپولیتیکی و حوزه استفاده از «قدرت نرم» برای بسیاری از کشورها چون روسیه، چین، ترکیه، ایالات متحده، عربستان سعودی تبدیل شدند ... درک نگرش مردم این منطقه به کشورها بسیار مهم است، چرا که از روی احساسات عمیق علاقه و تنفر شهروندان عادی تا حد زیادی نمایندگان قشر نخبه تقسیم بندی می‌شوند (یا حداقل مجبور می‌شوند که آنها را در نظر بگیرند).

در این منطقه قزاقستان جایگاه خاصی به خود اختصاص داده است - کشوری که اعلام سیاست خارجی چند جانبه کرده و با موفقیت آن را اجرا می‌کند و از انتخاب متحد اصلی و یا اردوگاه سیاسی برای خود اجتناب می‌کند. و از همه مهمتر این است که شهروندان کشور از "بازیکنان" بزرگ ژئوپولتیکی به حساب می‌آیند.

برای درک این موضوع، محققان یک دهه (2006-2017) مجموعه داده‌های نظرسنجی Gallup و سایر موسسات جامعه شناختی را درباره چگونگی ارتباط مردم قزاقستان با ایالات متحده و روسیه جمع آوری کرده‌اند.

محققان پرسش‌هایی به این ترتیب مطرح کرده‌اند - یک نگرش مثبت یا منفی به سیاست‌های دو ابرقدرت دقیقا به چه بستگی دارد؟ آیا این درست است که جوانان بیشتر ایالات متحده را دوست دارند و افراد میانسال و سالخورده روسیه را؟ آیا خواندن رسانه‌ها (تبلیغی) این نگرش‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهند؟ در نهایت آیا نظرات قزاق‌ها و روس‌ها در مورد این مسائل متفاوت است؟

تصویر ایالات متحده به دلیل موضوع کریمه خراب شده است

سرویس خدمات جامعه شناختی آمریکایی گالوپ، هر ساله بررسی‌های جهانی در مورد نگرش شهروندان به سیاست رهبران قدرت‌های جهانی انجام می‌دهد. این نظرسنجی شامل هزار مصاحبه‎ای است که در آن از پاسخ دهندگان سوالاتی می‌شود (در قزاقستان - به زبان روسی یا قزاقی).

در سال 2014، پس از بحران در اوکراین، میزان تایید رهبری آمریکا در میان قزاق‌ها از 37 درصد به 8 درصد کاهش یافت (2015). اگر چه از آن زمان تا به حال بهبود قابل ملاحظه ای (24٪ در سال 2017) مشاهده شده است، اما این رقم هنوز به شاخص‌های پیش از بحران باز نگشته است.

برعکس، نگرش به رهبری روسیه در سطح 70 درصد است - حتی بالاتر از نتایج نظرسنجی در میان خود روس‌ها! این دیدگاه در سال 2012 کمی بدتر شد، ظاهرا به دلیل اعتراضات این سال‌ها در روسیه بود، در آن زمان رویدادهای اوکراین به طور چشمگیری بر دیدگاه‌های قزاق‌ها در مورد سیاست‌های کرملین تاثیر نمی‌گذاشت.

نظرسنجی کنسرسیوم "مانیتور اوراسیا" تصویر رنگی‌تری را نشان می‌دهد که سالانه تحقیقات شهروندان هفت کشور پسا شوروی را انجام می‌دهد. با توجه به داده‌های Eurasian Monitor ، همانند Gallup، در سال 2014 نگرش مثبت نسبت به ایالات متحده به شدت کاهش یافته و سپس کمی بهبود یافته است، اما هنوز به سطح قبلی خود نرسیده است. نسبتاً تعداد کمی از قزاقستانی ها (5 تا 15 درصد) مایلند در ایالات متحده به طور موقت یا دائمی زندگی کنند: آنها بیشتر جذب چین، روسیه و برخی کشورهای اروپایی می‌شوند. اما "قدرت نرم" آمریکا به خوبی کار می‌کند: 15 تا 25 درصد از پاسخ دهندگان در مورد جذب سرمایه گذاری آمریکایی، وارد کردن کتاب‌ها، موسیقی و فیلم‌ها از ایالات متحده و نیز همکاری‌های علمی و فنی نظر مثبتی داشته‌اند.

در مورد روسیه، اکثریت قریب به اتفاق (بیش از 80 درصد) قزاق‌ها آن را یک کشور دوست می‌دانند، که در زمان‌های دشوار می‌توان روی کمک آن حساب کرد. بیشتر مردم (70 درصد) آماده پذیرش کمک نظامی و سیاسی از روسیه هستند ( در مقایسه با 4-6 درصد از ایالات متحده آمریکا ).

در عین حال، قزاق‌ها میل قوی به مهاجرت به روسیه و یا فرستادن کودکان برای تحصیل به آنجا ندارند (فقط 15 تا 25 درصد قاطعانه پاسخ مثبت به این سؤال داده‌اند). دانشمندان ارتباط مستقیمی بین نگرش مثبت نسبت به ایالات متحده و نگرش منفی نسبت به روسیه (و یا برعکس) پیدا نکرده‌اند.

با این حال، یکی از پرسش‌های گالوپ در تضاد با منافع دو قدرت قرار گرفته و نتیجه آن علاقه به روسیه را نشان داد. حتی تا سال 2014، حدود نیمی از مردم قزاقستان اعتقاد داشتند که لازم است روابط خوب با همسایۀ شمالی حفظ شود، هرچند به ضرر روابط با ایالات متحده تمام شود. پس از وقایع اوکراین، تعداد افرادی که این گونه فکر می‌کردند، به 72 درصد افزایش یافت (و کسانی که بر این باور بودند که می‌بایست با هر دو قدرت روابط دوستانه داشت از 45-50 به 21 درصد کاهش یافت).

قشر جوان  به معنای قشر طرفدار آمریکا نیست

دانشمندان علوم سیاسی غربی و به ویژه آمریکایی و محققان دیگر که در ایالات متحده روی سیاست خارجی آمریکا کار می‌کنند، بسیار نگران این مساله هستند که رفتار شهروندان کشورهای دیگر در رابطه با کشورشان به چه چیزی بستگی دارد.

یکی از نظریه‌های اصلی در این موضوع بیان می‌کند که جوانانی که ارزش‌هایشان پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی تغییر یافت، بیشتر از هر قشری از نفوذ غرب تاثیر پذیر هستند و از ارزش‌های دموکراتیک بیشتر حمایت خواهند کرد. در کشورهای اروپای شرقی (اردوگاه سابق شوروی) به نظر می‌رسد این الگو کار می‌کند.

به عقیده نظریه پردازان «قدرت نرم»، حمایت از ارزش‌های دموکراتیک باید در حمایت دولتی باشد که مظهر آنها است، یعنی ایالات متحده. در نتیجه، جوانان قزاقستان باید بیشتر طرفدار آمریکایی باشند.

در حالی که، تحلیل آماری داده‌های گالوپ این نظریه‌ها را تأیید نکرد. احساسات طرفدار آمریکایی فقط با گروه سنی 15 تا 19 ساله ارتباط داشته که خیلی قوی نیست و در سال 2014 این تاثیر نیز از بین رفت (اما در سال 2017 به احتمال زیاد به دلیل شخصیت غیر استاندارد دونالد ترامپ بازگشت).

در جوانان 20-29 ساله، سطح حمایت از ایالات متحده در سال 2014 کاهش یافت و به مقادیر قبلی باز نگشت. علاوه بر این، معلوم شد که سن پاسخ دهندگان بر روی ترجیحات آنها نسبت به ایالات متحده و یا روسیه به طور کلی تاثیر نمی‌گذارد.

در نظرسنجی دیگری که در سال 2015 توسط بنیاد اِبِرت انجام شد، 40 درصد جوانان قزاقستان (18-29 ساله) روابط محتاطانه و سرد با ایالات متحده را ترجیح داده و تنها 18 درصد روابط نزدیک تر و گرم تر را ترجیح می‌دادند.

دانشمندان می‌گویند که ظاهراً تئوری "جوان = دموکراسی = آمریکا" اشتباه است. اولا، بسیاری از مردم از یک سو دموکراسی و لیبرالیسم، و از سوی دیگر ایالات متحده، را از یکدیگر جدا می‌کنند.

ابرقدرت اغلب به عنوان مهاجم و نظامی‌گرا شناخته می‌شود، و با استفاده از "دفاع از دموکراسی" تنها به عنوان پوششی برای منافع خودخواهانه خود استفاده می‌کند. ثانیا، جوانان مدرن قزاقستان، علاقه‌ای به سازماندهی یک انقلاب دموکراتیک را ندارند، بلکه می‌خواهند با استفاده از رشوه، ارتباطات شخصی و غیره وارد سیستم موجود شوند. و سوم اینکه، احساسات ناسیونالیستی جوانان اغلب نگرش منفی به روسیه دارند، اما بدبینی نسبت به استعمار سابق، به معنای علاقه به ایالات متحده و یا ارزش‌های لیبرال نیست (برعکس، ناسیونالیست‌های راست قزاقستان اغلب با روس‌های راست‌گرا نفرت نسبت به غرب "فاسد" را به اشترک می‌گذارند).

خوشبینی به روسیه به ملیت بستگی ندارد

نظریه دیگری در ایالات متحده - در مورد شکاف بین قومیت روس‌ها و قزاق‌ها رایج است. در این تئوری، بنا به این نظریه، باید از روسیه فاصله گرفته و ایالات متحده را به عنوان یک وزنه برای فشار بر همسایه شمالی خود استفاده کرد.

فهم قومی قزاق به عنوان گروه‌های طبیعی حمایتگر ایالات متحده آمریکا از این نظریه بر می‌آید. برای مثال، صندوق ملی دموکراسی، حمایت ویژه از جمعیت قزاق زبان پیشنهاد داد. در سال 2015، وزارت امور خارجه گفت که برنامه های ایالات متحده در قزاقستان "توانایی فعالان و گروه‌ها را برای حمایت از حقوق بشر تقویت می‌کند ... با تمرکز فزاینده بر روی جوامع قزاق زبان ".

داده‌های نظری تا حدی این نظریه را تأیید کرده است - اما تنها تا حدی. در برخی از سال‌ها، ملیت قزاق، هنگام پاسخ دادن به پرسش‌های مصاحبه کننده، نشان داد که با نگرش مثبت نسبت به ایالات متحده ارتباط بیشتری دارد (در میان روس‌ها کمتر وجود داشت).

در مورد نگرش نسبت به روسیه، هیچ اثر آماری قابل توجهی برای قومیت یافت نشد. پس از سال 2014، اختلافات نیز به حداقل گرایش پیدا کرد: هر دو قومیت قزاق و روس نسبت به رفتار مقامات آمریکایی به شدت نگرش منفی نشان داده و این اعتقاد به شدت بالا رفت که برای قزاقستان برقراری روابط خوب با روسیه بسیار مهم است. به این ترتیب اصل آمریکایی گرایی قزاق‌ها یک افسانه شد.

یکی دیگر از ایده‌های محبوب در غرب این است که گرایشات ضد آمریکایی در آسیای مرکزی تت تاثیر تبلیغات روسیه در رسانه‌ها، به ویژه در تلویزیون، به وجود آمده است. آژانس توسعه بین المللی ایالات متحده در سال 2015 رسانه‌های روسی زبان را متهم به خصومت علیه منافع ایالات متحده کرد.

با این حال، دانشمندان هیچ ارتباط آماری معنی داری بین خواندن رسانه‌های روسی (و دیدگاه‌های کانال‌های تلویزیونی روسیه) و احساسات ضد آمریکایی پیدا نکردند. استفاده فعال از اینترنت نیز منجر به علاقه به ایالات متحده نمی‌شود، بر خلاف امید ساختارهای غربی که یک نسخه "صحیح" از وقایع سیاسی در جهان را می‌توان از طریق شبکه اینترنت به کشورهای مستقل مشترک المنافع انتقال داد. پیش از آن که قزاق‌ها در اینترنت بی بی سی و سی ان ان را بخوانند، سایت‌های سرگرمی و نشریات شبکه‌های اجتماعی را می‌خوانند.

پایتخت - طرفدار آمریکا

اما واقعاً پارامتری وجود ندارد که به نوعی بتواند احساسات طرفدار آمریکایی و طرفدار روسیه قزاقستانی‌ها را توضیح دهد؟ وجود دارد. و این سطح تحصیلات و وضعیت مالی مردم نیست، بلکه، تا حد عجیب و غریبی، منطقه محل اقامت آنهاست. تا سال 2014، آستانه (در حال حاضر نورسلطان) علاقه به روابط با رهبران آمریکا را در پیش داشت - احتمالاً به دلیل گرایش غربی و برخورد انتقادی نخبگان نسبت به تاثیر روسیه.

اگرچه این اثر در نظرسنجی گالوپ پس از 2014 دیده نمی‌شود، داده‌های بنیاد اِبِرت در سال 2015 نشان می‌دهد که 39 درصد از جوانان پایتخت، ایالات متحده را بهترین الگو برای توسعه قزاقستان می‌دانند. اما در همه مناطق دیگر، روسیه در رتبه اول بود!

و یک واقعیت دیگر این است که: از سال 2011 (به استثنای سال 2014)، زندگی در غرب کشور (مناطق غرب قزاقستان، آتیرائو، مین قشلاق و آق تپه) سطح بالایی از حمایت نسبت ایالات متحده را داشته که از سایر مناطق کشور متفاوت است. دانشمندان نمی فهمند که این امر مرتبط با چیست، اما آنها مشکوک به مشارکت فعال شرکت‌های غربی در توسعه اقتصاد محلی هستند.

به هر حال، نتیجه گیری دانشمندان واضح است: قزاقستان بیشتر اوقات حامی سیاست روسیه، و نه آمریکا است. محققان تاکید می‌کنند: "در نتیجه، حضور ایالات متحده در قزاقستان تنها اگر واشنگتن با روسیه همکاری کرده، یا حداقل با آن مخالف نباشد، موجه خواهد بود." نه سن و نه ملیت، و نه خواندن رسانه‌های طرفدار یا ضد روسیه، اساساً این نگرش‌ها را تغییر نمی‌دهد.

احتمال دارد که قزاق‌ها اصلا به طرفدار روسیه و یا طرفدار آمریکا تقسیم نشده باشند، بلکه کسانی باند که یا معتقد به سیاست چند جانبه دولت و باز بودن به روی نیروهای خارجی هستند، و یا کسانی که برای آنها چنین سیاستی به معنای از دست دادن حاکمیت و آسیب رساندن به منافع ملی قزاقستان است ... اما این نگرش ها نیاز به پژوهش‌های جداگانه دارند.

انتهای پیام/