بیشتر مستندهای محیط زیستی فقط ذکر مصیبت است، بدون راه حل

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، شب گذشته، مستند «خود ساخته» به کارگردانی محمد دستمالچیان در شبکه مستند رونمایی شد و پس از پخش آن، میز کارشناسی برنامه با حضور محمد درویش دبیر سیاست‌های محیط‌زیست در مرکز بررسی‌های استراتژیک نهاد ریاست جمهوری و مزدک میر رمضانی، کارشناس و فعال محیط‌زیست  برگزار شد. 

در ابتدای این نشست کارشناسی، محمد درویش صحبت کرد و در مورد مستند «خودساخته» گفت: این مستند پیام مثبتی را به همراه داشت و افرادی را نشان می‌داد که بدون هیچ چشم‌داشتی در راستای حفظ محیط زیست این مملکت تلاش می‌کنند. مطمئنا آقای خاکسار به خاطر دیده شدن و تقدیر شدن، تلاش نمی‌کرد که حال سرزمین خود را خوب کند و با خلوص قلب گام برمی‌داشت.

سپس مزدک میر رمضانی صحبت کرد و در مورد این مستند گفت: در سال‌های اخیر شاهد رشد ساخت فیلم‌های محیط‌زیستی هستیم و مستندهای زیادی در این راستا تولید می‌شود. مطمئنا ساخت چنین فیلم‌هایی باعث تشویق و ترغیب مردم به حفظ و حمایت از محیط‌زیست کشور که یکی از مهم‌ترین مسائل مملکت‌مان است، می‌شود.

درویش در مورد ساخت مستندهای با موضوع محیط‌زیست گفت: در سال گذشته و در بخش سینمایی هنر و تجربه بیش از 20 فیلم با موضوع آب حضور داشت که واقعا اعجاب‌انگیز بود. اکنون تنوع خوبی نیز در پرداختن به مسائل و مشکلات محیط‌زیستی ایجاد شده است. البته تب و تاب مسئله آب کمی بیش‌تر است. اگر از مرزهای ابتدایی مستندهای محیط‌زیستی عبور کنیم، پختگی خوبی در بین مستندسازان دغدغه‌مند محیط‌زیست ایجاد خواهد شد.

میر رمضانی توصیه خود به مستندسازان برای ساخت مستندهای محیط‌زیستی را مطرح کرد و گفت: متاسفانه عده‌ای تصور می‌کنند که منظور از محیط‌زیست، طبیعتی خارج از فضای شهری است در حالی که محیط‌زیست از فضای زندگی خود ما آغاز می‌شود. اگر بخواهم به مستندسازان توصیه کنم، باید بگویم بهتر است به سراغ موضوعاتی از قبیل محیط زیست در زندگی روزمره شهری بروند. هر خانواده امروزی می‌تواند در حیطه خود بر محیط‌زیست تاثیر داشته باشد اما ما این تاثیر را نمی‌بینیم. از همه فیلم‌سازان دعوت می‌کنم که با دقت بیش‌تری در مورد فرهنگ غلط مصرف‌گرایی و تاثیر آن بر محیط‌زیست فیلم بسازند. این فرهنگ غلط، وارداتی است چرا که فرهنگ بومی مردم ایران مبتنی بر صرفه‌جویی است که در قالب اقتصاد مقاومتی دیده می‌شود.

محمد درویش در تکمیل صحبت‌های قبلی میر رمضانی گفت: متاسفانه اکثر فیلم‌های مستند محیط زیستی ما تنها به بیان مشکلات، ذکر مصیبت‌ها، نمایش فجایع و ... می‌پردازند و هیچ چراغ راهی برای مخاطبی که نگران محیط‌زیست شده است، نشان نمی‌دهد. اگر می‌خواهیم با بحران آب، آلودگی هوا و .... مقابله کنیم باید از خودمان شروع کنیم و مستندسازان ما به زیبایی می‌توانند مصداق‌های از خودمان شروع کردن را به تصویر بکشند. اکنون در مرکز بررسی‌های استراتژیک نهاد ریاست جمهوری کاری را انجام می‌دهیم تا اولویت‌هایمان را در سال 98 معرفی کنیم. به نظرم یکی از بزرگ‌ترین بحران‌هایی که کشور با آن درگیر است و کمتر مورد توجه قرار گرفته است، بحران خاک است. اکنون، با وضعیت بسیار نگران‌کننده‌ای در این زمینه روبه‌رو هستیم. به صورت سالیانه چیزی در حدود 2 میلیارد تن خاک را از دست می‌دهیم و سالیان سال است که در فرسایش خاک، رتبه اول را به دست می‌آوریم. البته برآوردها نشان می‌دهد که از این رقم، تنها یک میلیون تن خاک را صادر می‌کنیم. دقت کنید که 2 میلیارد تن خاک به معنای یک دوازدهم کل فرسایش خاک در تمام کره زمین است و این رقم از فرسایش خاک در کشوری رخ می‌دهد که یک درصد از خاک کره زمین را ندارد. علاوه بر این، به صورت متوسط چیزی در حدود 800 سال زمان لازم است که یک سانتی‌متر خاک شکل بگیرد. مردم و مسئولان متوجه اهمیت این بحران نیستند. شاید بتوان گفت که از دست رفتن خاک به مراتب مهم‌تر و غیر قابل جبران‌تر از بحران آب است.

وی اضافه کرد: موضوع مهم دیگری که وجود دارد، تغییر مبلمان شهری از خودرو سواری به سمت زیست محوری در حمل نقل است. سالیانه 800 میلیارد دلار خسارت مربوط به آلودگی هوا را می‌دهیم و چیزی در حدود 50 میلیون ساعت از وقت مردم کشور در ترافیک هدر می‌شود. اگر ارزش این رقم را محاسبه کنید با عددی در حدود 30 هزار میلیارد تومان مواجه می‌شوید که به اندازه بودجه یک سال وزارت آموزش و پرورش است. همه باید بدانند که اگر می‌خواهیم مشکل آلودگی هوا را از بین ببریم باید مشکل ترافیک را از بین ببریم.

میر رمضانی در مورد نقش مردم در حفاظت از محیط‌زیست گفت: تجربه‌های جهانی نشان داده است که هیچ حرکت جمعی بدون مشارکت مردم موفق نبوده است و به نتیجه دلخواه نرسیده است. به نظرم، اکنون در ایران بحران مشارکت در حل مسائل محیط‌زیستی داریم. اکثر مردم کشورمان از محیط‌زیست دور شده‌اند و به همین دلیل اهمیت محیط‌زیست را نمی‌دانند. تا زمانی که نتوانیم این فاصله را پر کنیم، این بیگانگی ادامه خواهد داشت.

او در مورد تاثیر هنر بر مردم در موضوع حفاظت از محیط‌زیست گفت: زبان هنر بر دل‌ها می‌نشیند و بسیار تاثیرگذار است. تاکنون عکس‌ها و فیلم‌های تاثیرگذاری را در حوزه‌های مختلف دیده‌ایم. حوزه محیط‌زیست نیز فارغ از این مساله نیست. برای مثال، عکس‌های زیادی را از تخریب محیط زیست، ریختن زباله در طبیعت، کشتن یک حیوان و ... دیده‌ایم که تاثیر فراوانی نیز داشته است. هنر، یکی از ابزارهایی است که می‌تواند فاصله مردم با محیط‌زیست که پیش تر بیان کردم را پر کند.

درویش مثالی از حرکت‌های مردمی برای حفظ محیط‌زیست را مطرح کرد و گفت: تالابی را در کانی برازان داریم که در حال خشک شدن بود چرا که محلی‌ها موتور پمپ می‌گذاشتند تا باغ‌های سیب‌شان را آبیاری کنند و آن را گسترش دهند. آقای سیروس انتخابی و دوستانشان در قالب یک تشکل مردم‌نهاد به این منطقه رفتند و با کشاورز‌ها حرف زدند. به آنان گفتند که اگر به این روند ادامه دهید، تالاب خشک می‌شود و گرد نمک ته تالاب بر زمین‌های کشاورزی‌تان می‌‌ریزد و مجبور می‌شوید این‌جا را ترک کنید. مردم و کشاورزان به حرف های سیروس انتخابی که از جنس خودشان بود، اطمینان کردند و بخشی از حق‌آبه خود را به تالاب دادند. همین موضوع باعث شد تا تالاب پر آب شود و پرندگان مهاجر به این محل بیایند و بهشت بزرگی ایجاد شود. در این زمان یک عده از شکارچیان آمدند تا پرندگان را شکار کنند اما مردم در برابر آنان ایستادند و پیشنهاد نصب دوربین برای پرنده‌نگری را دادند. گردشگران خارجی برای بازدید از این تالاب به این منطقه آمدند و خانه‌ها، غذاها، صنایع دستی و ... مردم کانی‌برازان برای عرضه به این گردشگران ارائه شد. اکنون مردم کانی برازان می‌گویند که تالاب خون رگ‌های ما است. در سال 60 میلیون تومان به غرق‌بان می‌دهد تا کسی از بیرون نیاید و آب تالاب را بکشد. دقت کنید که با این کار هم تالاب زنده شد و هم کیفیت زندگی مردم افزای یافت. به نظرم اگر مردم بفهمند که حفظ محیط‌زیست می‌تواند به نفع جیب‌شان باشد، در راستای حفظ آن قدم برمی‌دارند. حال فرض کنید که یک مستندساز بیاید و قصه مردم کانی برازان را به تصویر بکشد، بسیار خوب می‌شود. از این مثال‌ها در مناطق دیگری از کشور نظیر پاغلات، دیزباد بالا و ... نیز داریم و مستندسازان باید با هنر خود بیایند و این مکان‌ها را به مردم جهان معرفی کنند.

انتهای پیام/