ویژه‌نامه نوروزی-۳۰|"الرحیل" در کاروان یاران انقلاب؛ از درگذشت "فقیه عالیقدر" تا "کارگزار صدیق"
یکی از تلخی‌های سال ۹۷ در عالم سیاست و دین ارتحال شخصیت‌هایی است که عمری را در این راه گذرانده و حال با کارنامه‌ای حاصل سالها زندگی پرفراز و نشیب در پیشگاه الهی حاضر شده‌اند.
به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری تسنیم، سال 97 با همه شیرینی‌ها و تلخی‌هایش به اتمام رسید و شاید یکی از تلخی‌های این سال در عالم سیاست و تاریخ، ارتحال شخصیت‌هایی است که عمری را در سیاست گذرانده و حال با کارنامه‌ای حاصل سالها زندگی پرفراز و نشیب در پیشگاه الهی حاضر می‌شوند.
در این گزارش نگاهی داریم به مهم‌ترین شخصیت‌ها و چهره‌‌های سیاسی و مبارزاتی که در سال 97 از دنیا رفتند، شخصیت‌هایی که فوت برخی از آنها در عالم سیاست نیز بی‌تأثیر نبوده است.
** آیتالله مهمان‌نواز؛ عالم با عمل و مردمی
حجت‌الاسلام حبیب الله مهمان‌نواز نماینده سابق ولی فقیه و امام جمعه بجنورد و نمایندهٔ مردم استان خراسان شمالی درمجلس خبرگان رهبری بود. وی در سال 1305 در یکی از روستاهای توابع نیشابور در خانواده‌ای کشاورز چشم به جهان گشود. شروع دوران طلبگی او در مدرسه علمیه گلشن بود. در آنجا زیر نظر حاج آقا نجفی، بنیان‌گذار مدرسه علمیه گلشن، گام نخست را در فراگیری دانش حوزوی برداشت.
مرحوم مهمان‌نواز در دوران مبارزاتی پیش از انقلاب، از هر فرصتی برای آشنا کردن مردم با مبانی حکومت اسلامیاستفاده کرد و به همین علت بود که حتی دستور ترور او از سوی ساواک خراسان نیز صادر شد.
وی که در خاموش کردن فتنه جدایی‌طلبان خلق ترکمن در ابتدای انقلاب نقش بسزایی داشت، در هجدهم شهریور ماه سال 59 با حکم امام خمینی (ره) به عنوان امام جمعه بجنورد منصوب شد.
آیتالله مهمان‌نواز پس از 33 سال اقامه نماز برای مردم بجنورد، به دلیل کهولت سن و وضعیت جسمانی ضعیف، از این سمت کناره‌گیری کرد و سرانجام در دوم اردیبهشت 97 در 92 سالگی جان به جان‌آفرین تسلیم کرد.
**حجت‌الاسلام اسدالله ایمانی؛ "روحانی خدمتگزار و انقلابی"
نماینده ولی فقیه در استان فارس و امام جمعه شیراز که از بهمن 87 تصدی این مهم را به عهده داشت، در تاریخ 17 اردیبهشت ماه درست 9 روز پس از آنکه به دلیل بیماری و کسالت مزمن، استفای خود را تقدیم رهبر انقلاب کرد، به دنبال عمل ناموفق پیوند کلیه در بیمارستان درگذشت.
حاج شیخ اسدالله ایمانی در سال 1326 شمسی در شهرستان کازرون و در خانواده‌ای متدین و ولایی متولد شد. وی دوران دبستان را در کازرون گذرانده و سه سال اول دروس مقدمات حوزوی را در خدمت علمای شهر محل تولد خود گذراند.
چند ماه بعد از رحلت آیتالله العظمی بروجردی در سال 1341 راهی قم شد و در خلال فراگیری دروس متداول حوزوی به مبارزه علیه رژیم سفاک پرداخت و از سال 1342 برای تثبیت و گسترش مرجعیت امام خمینی(ره) تلاش و سخنرانی‌های متعددی کرد به طوری که ممنوع‌المنبر شد.
حجت‌الاسلام ایمانی در حاشیه دیدار نمایندگان مجلس خبرگان با رهبر انقلاب
رهبر انقلاب در پیام تسلیت درگذشت این عالم مبارز، وی را روحانی خدمتگزار و انقلابی در طول سالیان دراز و همواره حاضر در صفوف مقدم مجاهدات اجتماعی و انقلابی به شمار آورنده و فقدان این عالِم بصیر و صدیق را ضایعه‌ئی برای روحانیت و مردم شیراز و استان فارس دانستند.
**محمدرضا علیزاده؛ حقوقدان باسابقه و کاردان
محمدرضا علیزاده از حقوق‌دانان باسابقه شورای نگهبان به سال 1330 در شهرستان سوادکوه استان مازندران به دنیا آمد. وی پس از اخذ دیپلم ریاضی در دادگستری به انجام خدمت وظیفه عمومی پرداخت. پس از آن با قبولی در دانشگاه، دوره لیسانس حقوق را در دانشگاه شهید بهشتی (ملی سابق) گذراند. وی همزمان با تحصیل در دانشگاه به استخدام دادگستری نیز درآمد. اولین شغل وی در دادگستری، دادرسی علی‌البدل بخش مستقل سوادکوه بود.
با پیروزی انقلاب اسلامی و به دلیل سابقه و فعالیت‌های انقلابی، در اردیبهشت 1358 به عنوان سرپرست دادسرای انقلاب قائمشهر که شامل شهرهای سوادکوه، جویبار می‌شد، انتخاب شد.
در پاییز سال 60 و با تشکیل سازمان بازرسی کل کشور از سوی رئیس وقت این سازمان دعوت به همکاری شد و پس از مدتی به عنوان معاون این سازمان بازرسی انتخاب شد. عضویت وی در شورای نگهبان به مدت 32 سال و تا 27 اردیبهشت 1397 ادامه پیدا کرد؛ از همین‌رو، وی باسابقه‌ترین حقوقدان شورای نگهبان محسوب می‌شود. علیزاده همچنین به مدت 11 سال و از تیرماه 1386 تا اردیبهشت 1397 به عنوان قائم مقام دبیر شورای نگهبان مشغول خدمت در این نهاد بود.
این حقوقدان باسابقه سرانجام پس از گذران دوران سخت بیماری در غروب اولین روز از ماه مبارک رمضان سال 97 جان به جان آفرین تسلیم کرد و به دیار باقی شتافت.
**حجت‌الاسلام طباطبایی؛ "خطیب و معلم اخلاق"
حجت‌الاسلام سیدمهدی طباطبایی، متولد 1315 در شهر رفسنجان است. وی از آغاز کودکی در شهر مقدس قم ساکن شد و در زمانی که امام راحل برای اقامت وارد شهر قم شدند، با ایشان ارتباط برقرار کرد.
طباطبایی چند سال بعد به نجف اشرف رفت و دوباره به ایران بازگشت. وی از معدود افرادی بود که پیش از آغاط نهضت امام در سال 42 به علت همکاری با مجموعه فدائیان اسلام و شخص شهید نواب صفوی به زندان افتاد.
یکی از مهم‌ترین اقدامات سید مهدی طباطبایی در مشهد، افشای لایحه کاپیتولاسیون بود که موجب خشم امام خمینی و سایر طبقات مردم شد و تبعید امام راحل را در پی داشت.
حجت‌الاسلام و المسلمین سید مهدی طباطبایی بعد از یک دوره بیماری به‌دلیل عفونت شدید ریوی که در یکی از بیمارستان‌های تهران بستری بود، سرانجام در ظهر پنجشنبه 27 اردیبهشت 97(مصادف با نخستین روز ماه رمضان) در سن 82سالگی درگذشت.
مراسم تشییع جنازه حجت‌الاسلام سیدمهدی طباطبایی
رهبر انقلاب در پیام تسلیت فوت این عارف این معلم اخلاق خاطرنشان کردند: "آن سید بزرگوار در دهها سال از زندگی خویش تلاش دینی مغتنمی در ارشاد معنوی و اخلاقی مؤمنین با بهره‌گیری از جایگاه منبر و محراب برعهده گرفته بودند و در عرصه‌های انقلاب نیز با حضور در مجلس شورای اسلامی در برهه‌ئی از زمان، به این وظیفه‌ی خطیر اشتغال داشتند."
** حجت‌الاسلام غلامرضا حسنی؛ روحانی مجاهد و فداکار
در سال 1306 در روستای بزرگ آباد ارومیه به دنیا آمد. دوازده ساله بود که پدرش را از دست داد و با مادرش که نقش یک مربی دینی را در روستایشان بر عهده داشت، زندگی کرد. پس از کلاس ششم به تحصیل علوم دینی پرداخت. ناامن بودن منطقه زندگی باعث شد در 14 سالگی تفنگ در دست بگیرد. همین از او طلبه‌ای می‌سازد که سلاح از دستش خارج نمی‌شود.
حجت‌الاسلام حسنی معروف به ملاحسنی تا سال 92 امام جمعه ارومیه و نماینده ولی فقیه در استان آذربایجان غربی بود. فعالیت چریکی و اظهارات جنجالی وی، او را به یکی از چهره‌‌های معروف در رسانه‌ها تبدیل کرده بود. از معروف‌ترین اقدامات حجت‌الاسلام حسنی در فضای اختناق پیش از پیروزی انقلاب که موجب شگفتی همگان شد، آموزش استفاده از سلاح بر روی منبر بود.
فعالیت‌های مسلحانه ملاحسنی در درگیری‌های پساانقلابی علیه توطئه‌های حزب دموکرات کردستان در مناطق کردنشین تشدید شد. او پس از پیروزی انقلاب، در استان‌های آذربایجان و کردستان با کومله و خلق مسلمان هم درگیر بود. حسنی با سازماندهی گروه‌های مردمی در مقابل تحرکات مسلحانه گروهکی به دفاع از میهن مشغول بود.
تصویری از حجت‌الاسلام حسنی در حال اقامه نماز در اوایل انقلاب
وی که در قامت امام جمعه ارومیه انتقادات تند و تیزی را نسبت به عملکرد دولت اصلاحات بیان می‌کرد که با واکنش روزنامه‌های زنجیره‌ای جریان اصلاحات نیز مواجه می‌شد. اما شاید شاخص‌ترین اقدام حجت‌الاسلام حسنی را بتوان معرفی فرزندش به دادگاه انقلاب به جرم عضویت در سازمان چریک‌های فدایی به شمار آورد. رشید حسنی که در اقدامات مسلحانه این سازمان تروریستی نقش‌آفرینی کرده بود، به اعدام محکوم شد.
ملاحسنی بعدها در کتاب خاطراتش درباره علت معرفی فرزندش به دادگاه انقلاب می‌نویسد: "وقتی خبر اعدامش را شنیدم، اصلا ناراحت نشدم چون به وظیفه خود عمل کردم."
**حجت‌الاسلام احمد احمدی؛ دانشمند شورای عالی انقلاب فرهنگی
حجت‌الاسلام احمدی در پانزدهم شهریور ماه سال 1312 در یکی از روستاهای ملایر در خانواده‌ای کشاورز و مذهبی چشم به جهان گشود. در کودکی خواندن قرآن و کتاب‌های درسی را آموخت اما به علت نبودن مدرسه و امکانات، نتوانست استعدادهای خود را آنطور که می‌خواست شکوفا کند.
وی در سن 17 سالگی بدون اینکه استادی داشته باشد، تمام صرف و نیمی از نحو را خواند. در سال 1331 وارد حوزه علمیه بروجرد شد و طول مدت 5 سال توانست تا نیمه دوم سطح را بخواند. این عالم برجسته پس از ورود به حوزه علمیه قم در سال 1336، ظرف مدت 9 سال دروس خارج و فلسفه و تفسیر در را فرا گرفت.
حجت‌الاسلام احمدی علاوه بر تحصیلات حوزوی توانست در سال 58 مدرک دکترای خود را در رشته فلسفه غرب از دانشگاه تهران اخذ کند.وی در روزهای ابتدایی پیروزی انقلاب اسلامی، به آموزش استادان، دبیران و دانشجویان پرداخت تا اینکه در سال 1360 به فرمان امام خمینی (ره) به عضو ستاد انقلاب فرهنگی شد.
مراسم تجلیل از مجاهدت‌های علمی مرحوم احمدی
از این چهره علمی و حوزوی کشور ترجمه کتبی چون تاملات در فلسفه اولی اثر رنه دکارت، نقد تفکر فلسفی غرب اثر اتین ژیلسون، تاسیس مابعدالطبیعه اخلاق اثر کانت و نگار کتاب پادزهر در دفع انکار نزول وحی به جای مانده است.
**حجت‌الاسلام سید علی‌اکبر حسینی؛ عالم پرهیزگار
خدمات ارزنده‌ی این روحانی با‌اخلاص و پر‌تلاش چه در آموزش‌های سودمند در رسانه ملی و چه در مجلس شورای اسلامی و چه در محیط مسجد و محراب، معرّف چهره نورانی یک عالمِ خدمتگزار و باابتکار است.
متن بالا بخشی از پیام رهبر معظم انقلاب به مناسبت درگذشت حجت‌الاسلام سیدعلی اکبر حسینی است. این معلم اخلاق به واسطه برنامه تلویزیونی که در دهه 60، به مسائل و مشکلات خانواده‌ها می‌پرداخت، با نام "حسینیِ اخلاق در خانواده" شناخته می‌شد.
وی پس از تحصیلات مقدماتی وارد حوزه‌های علمیه تهران و قم شد و دروس اصول و فقه را فرا گرفت و پس از اتمام دروس خارج فقه و اصول از مراجع طراز اول قم و تهران کسب اجتهاد کرد.
تصویری از حجت‌الاسلام حسینی در مسجد فائق تهران در حال رفع رجوع روحانیون محلی
وی همزمان با قیام 15 خرداد 1342 به رهبری خمینی به صف انقلابیون پیوسته و در کسوت معلمی به مبارزه با رژیم پهلوی روی آورد. حجت‌الاسلام حسینی پس از پایان برنامه تلویزیونی معروفش، ترجیح داد تا مابقی عمر خود را در قامت امام جماعت مسجد فائق به بیان مطالب اخلاقی برای مردم ساکن در محله عین‌الدوله تهران بپردازد.
**آیتالله حاج آقا مرتضی تهرانی؛ "فقیه عالیقدر و سالک"
آیتالله شیخ مرتضی تهران به سال 1312 در تهران متولد شد. وی فرزند میرزاعبدالعلی تهرانی و برادر گرامی مرحوم شیخ مجتبی تهرانی و از اساتید مشهور اخلاق کشورمان بود.
مرحوم شیخ مرتضی تهرانی که امام جماعت مسجد میرزا موسی واقع در بازار تهران بود، جلسات اخلاق خویش را در زیرزمین منزل مسکونی که آنجا را تبدیل به حسینیه کرده بود، همراه با جلسات تفسیر قرآن با رویکردی اجتماعی اعتقادی برگزار می‌کرد.
حاج آقا مرتضی در سالهای پیش از انقلاب علاوه بر شاگردی در محضر امام خمینی، جزو نزدیک‌ترین یاران ایشان نیز به حساب می‌آمد. به طوری که مدتی پس از تبعید امام به نجف، او نیز برای ادامه فعالیت به نجف رفت. این عالم برجسته با وجود آنکه مجاهدت‌های علمی فراوانی برای پیروزی انقلاب انجام داد، ولی با این حال در سالهای پس از پیروزی انقلاب تمامی پیشنهادات برای ورود و اشتغال در مناصب سیاسی و قضایی را رد کرد.
آیتالله مرتضی تهرانی علی‌رغم اینکه معمولا از اظهارنظرات سیاسی اجتناب می‌کرد اما در یکی از معدود اظهارنظرات سیاسی، با تمجید از رهبر معظم انقلاب، ایشان را در روزگار کنونی شخصیتی بی‌همتا معرفی کرد.
از این فقیه عالیقدر آثاری به یادگار مانده است که اکثر آنها برگرفته از سلسله جلسات سخنرانی اخلاقی او در سالهای پس از انقلاب است.
تصویری از دیدار خبرنگاران خبرگزاری تسنیم با مرحوم آیتالله تهرانی
** آیتالله هاشمی شاهرودی
آیت الله سید محمود هاشمی شاهرودی(ره) در سال 1327 هجری شمسی در شهر نجف و در خانواده‌ی مذهبی و از سادات منسوب به امام حسین(ع) چشم به جهان گشود. پدرش مرحوم آیت الله سید علی حسینی شاهرودی، از شاگردان برجسته مرحوم آیة الله العظمی خویی (ره) بود که بحث های اصول و فقه استاد خود را به رشته تحریر درآورد.
وی پس گذراندن تحصیلات ابتدایی در مدرسه علوی نجف، به تحصیل دروس حوزوی روی آورد و در این دوران در محضر علمای برجسته‌ای چون شهید سیدمحمد باقر صدر، آیتالله خویی و امام خمینی دروس همچون اجتهاد در اصول و فقه را فراگرفت.
آیتالله شاهرودی به واسطه فعالیت‌های سیاسی و ارتباطاتی که با مجلس اعلای عراق داشت، در سال 1352 از سوی حکومت بعث بازداشت و به زندان افتاد.
پس از پیروزی انقلاب به ایران آمد و رابط امام خمینی(ره) و سید محمد صادق صدر شد و پیام‌های مراجع تقلید ساکن شهر نجف را به امام خمینی می‌رساند. او پس از رحلت حضرت امام و با دستور رهبر انقلاب، مجلس اعلای عراق را دوباره راه‌اندازی و آن را مدیریت و سازماندهی کرد.
مرحوم هاشمی شاهرودی در کنار آیتالله محمدباقر صدر و شهید حکیم
وی سالها از اعضای شورای نگهبان بود تا اینکه با حکم مقام معظم رهبری به ریاست قوه قضائیه جمهوری اسلامی منصوب شد. این فقیه عالیقدر در سال 1378 به عضویت شورای عالی انقلاب فرهنگی درآمد. پس از پایان دوره ریاست 10 ساله بر قوه قضاییه در سال 88، با از سوی رهبر انقلاب به عنوان یکی از اعضای حقیقی مجمع تشخیص مصلحت نظام انتخاب شد.
همچنین در پی فوت مرحوم هاشمی رفسنجانی در سال 95 طی حکمی از سوی رهبر انقلاب به عنوان رئیس جدید مجمع تشخیص مصلحت نظام انتخاب شد اما به دلیل عارضه کلیوی و پس از تحمل یک دوره بیماری در سوم دی ماه 97 به لقاء الله پیوست.
**محمد مهرآیین؛ مبارز انقلابی
محمد مهرآیین رئیس فدراسیون جودو در سالهای ابتدایی انقلاب و پدر شهیدان رضا و ناصر مهرآیین و جوانمرد ورزش و تاریخ انقلاب اسلامی بود.
وی در سال 1318 در شهرستان محلات متولد شد اما در همان سنینکودکی به همراه خانواده به تهران مهاجرت کرد که این مهاجرت سرآغاز زندگی جدیدی برای او بود و موجب شد تا دسترسی نزدیکی به کانون‌های فعال مذهبی-سیاسی بیابد. مهرآیین به دلیل داشتن قدرت بدنی و مهارت در ورزش‌های رزمی چون جودو و کاراته، کلاس‌های رزمی و آمادگی دفاعی را برای تعدادی از گروه‌هایی چون حزب اللّه، مؤتلفه اسلامی و سازمان مجاهدین خلق برگزار کرد.
گروگان‌گیری شهرام پسر اشرف پهلوی از جمله عملیات‌هایی است که مهرآیین در آن نقش اصلی و محوری به عهده داشت. او در طول مبارزات خود، سه بار دستگیر، بازجویی و به شدت شکنجه شد و تا سال 1356 در زندان به سر برد. حاج محمد سرانجام در هشتم دی ماه 97 دار فانی را وداع گفت.
**محمدنبی حبیبی؛ کارگزار صدیق
در سال 1324 در روستای باغ‌خواص ورامین چشم به جهان گشود. وی در سالهای پیش از پیروزی انقلاب از مبارزان علیه رژیم پهلوی بود. دبیرکل فقید حزب موتلفه، در دوران ریاست جمهوری آیتالله خامنه‌ای، به مدت دو سال استاندار خراسان بزرگ شد.
پس یک دوره 7 ماهه از خرداد تا دی ماه 62 که در قامت استاندار تهران فعالیت کرد. از سوی علی‌اکبر ناطق‌نوری، وزیر کشور وقت، به عنوان پنجمین شهردار تهران پس از پیروزی انقلاب منصوب شد.
نبی حبیبی که از سال 73 در عضویت حزب موتلفه قرار داشت، از مردادماه سال 83، پس از آنکه مرحوم حبیب‌الله عسگراولادی، از دبیرکلی، این حزب استعفا داد، از سوی شورای مرکزی به عنوان دبیرکل جدید انتخاب شد و در این حدود چهارده سال در این سِمت به فعالیت پرداخت.
از دستاوردهای دوره چهار ساله شهرداری حبیبی در تهران، آغاز پروژه ساخت مترو پایتخت بود. همچنین از دیگر سوابق کاری حبیبی، می‌توان به قائم مقامی بنیاد بین‌المللی غدیر، مدیرعاملی شرکت پست جمهوری اسلامی، معاون وزیر راه و ترابری، ریاست سازمان هواپیمایی کشور، معاون وزیربازرگانی، قائم مقامی رئیس بنیاد مستضعفان و جانبازان، ریاست ستاد اقامه نماز تهران و معاون سیاسی استاندار کرمان اشاره کرد.
**آیتالله محمد مومن؛ فقیه پارسا و پرهیزگار
آیتالله مومن از فقهای شورای نگهبان و عضو مجلس خبرگان رهبری در 23 دی ماه 1319 در خانواده‌ای مذهبی در شهر قم چشم به جهان گشود.وی تحصیلات خود را در سن هفت سالگی و با آموزش قرآن در مکتب‌خانه‌ای واقع در محله باغ پنبه قم آغاز کرد. پس از آن به مکتب دیگری رفت و در آنجا کتاب نصاب الصبیان و برخی از کتب دیگر را آموخت.
این عالم برجسته جهان تشیع، در اواخر سال 1342 برای تحصیل عازم نجف اشرف شد و به مدت شش ماه از محضر استادان حوزه علمیه بهره‌های فراوان برد. سپس به ایران بازگشت و تا سال 1353 به تحصیل خود ادامه داد. وی در دوران تحصیل خود در شهر قم از محضر اساتید برجسته‌ای همچون حاج شیخ محمد واعظ زاده، آیتالله مشکینی، آیتالله شاه آبادی، شیخ ابوالفضل خوانساری، آیتالله سلطانی طباطبایی و آیتالله حاج میرزا محمد مجاهدی تبریزی، کسب فیض کرد.
یکی از نقاط عطف زندگی آیتالله مومن، ایستادگی او در برابر قانون‌شکنان در جریان انتخابات سال 88 دانست. رهبر انقلاب در جلسه‌ای که با نمایندگان نامزدهای ریاست جمهوری سال 88 داشتند، در واکنش به هجمه‌ها علیه فقهای شورای نگهبان از جمله آیتالله مومن گفته بودند: "اگر در این نظام نتوان به کسانی مانند آیات مومن و آقای جنتی اعتماد کرد، به هیچ فرد دیگری هم نمی‌توان؛ چرا که آنها برای بردن و آوردن کسی، دینشان را از دست نمی‌دهند."
تصویری از آیتالله مومن در سالهای ابتدایی انقلاب اسلامی
آخرین باری که نام آیتالله مومن، به یکی از پرتکرارترین اسامی در رسانه‌ها بدل شد، در سال 94 و مسئله تایید صلاحیت نامزدهای حضور در انتخابات خبرگان رهبری بود. وی که در آن انتخابات از جمله برگزارکنندگان امتحان اجتهاد برای خبرگان بود، اعلام کرد "به موجب اینکه هیچ مرجعی تا آن زمان صلاحیت سیدحسن خمینی را تأیید نکرده به همین دلیل، وی باید در امتحان اجتهاد شرکت کند" که با عدم شرکت وی در این انتخابات، صلاحیش از سوی شورای نگهبان رد شد.
انتهای پیام/
