بهار ۹۸| آرامگاه شاعر همدانی دوبیتی‌های عاشقانه پذیرای مسافران نوروزی+ تصاویر

به گزارش خبرگزاری تسنیم از همدان، با مطالعه تاریخ سرزمین عزیزمان ایران، متوجه می‌شویم که این کشور همواره میزبان اندیشمندان، شعرا و مردان بزرگی بوده که نام شان تا به امروز ماندگار مانده است و افتخاری برای این دیار محسوب می شوند.

هر یک از آنها آثاری را از خود بر جای گذاشته اند که حتی در میان جهانیان نیز شهرت دارند و بسیاری از مردم کشورهای دیگر نیز به آنها علاقه نشان می‌دهند.

بسیاری از این بزرگان پس از مرگ نیز در خاک ایران ماندگار شده‌اند و دوست داران شان را به سوی خود می‌خوانند. آرامگاه آنان جایی برای دور هم جمع شدن اهل فرهنگ و هنر این سرزمین کهن است و لحظاتی خوب را برای مردم رقم می‌زنند.

آرامگاه بابا طاهر مدفن یکی از بزرگترین شعرای ایران است. فضای سبز مناسبی برای گذران ساعاتی خوش دارد و در برخی روزها میزبان مراسم سنتی است.

در شهر همدان میدانی وجود دارد که با نام باباطاهر شناخته می شود. این میدان در مقابل‌ قله الوند قد علم کرده و آرامگاه یکی از شعرای بزرگ ایران زمین، باباطاهر را در خود جای داده است. این آرامگاه با گنبد فیروزه‌ای رنگش توجه هر کسی را به خود جلب می‌کند و وسوسه زیارتش را به جان خیلی‌ها می‌اندازد.

آرامگاه بابا طاهر مامن ابدی شاعری بزرگ است که شیرینی طعم دوبیتی‌های عاشقانه‌اش هنوز هم حس می‌شود و اهل ادب و فرهنگ را سرمست می‌کند. این بنا در تاریخ 21 اردیبهشت 1376 با شماره 1780 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

باباطاهر، شاعری ایرانی تبار بود که در اواخر سده چهارم و اواسط سده پنجم هجری می زیست و دوبیتی سرای قهاری بود. درباره خاندان، سال‌ تولد و وفات‌ این شاعر اطلاعات دقیقی وجود ندارد و حتی طریق‌ کسب‌ دانش‌ و معرفت‌ و مسلک‌ عارفانه او نیز هنوز بر کسی روشن نیست.

لقب و نام این شاعر بهترین سند برای درک نحوه زندگی اوست. وی را باباطاهر عریان نیز می‌خوانند؛ نامی که نشان دهنده زندگی عارفانه و خوی درویشی بابا طاهر است. بابا، لقب پیروان وارسته بوده و عریان نیز به دلیل بریدن وی از تعلقات دنیوی به او نسبت داده شده است. در لرستان لقب بابا به پیران و مرشدان اهل حق تعلق دارد.

وی در شهر قدیمی همدان زندگی می کرد و خیلی سرشناس نبود. باباطاهر به تدریج و در اثر پاکی درون، خودسازی و بریدن از مادیات کراماتی به دست آورد و نامش بر سر زبان ها افتاد.

نام باباطاهر عریان، تداعی کننده دوبیتی‌‌های شیرین، عاشقانه و دلرباست که بیشتر به لهجه لُری سروده شده اند و هر کسی را سرمست می‌کنند. عشق به خداوند، طبیعت و انسانیت در اشعار باباطاهر مشهود است؛ وی بارها در کلامش از کوهستان‌‌ها، دشت‌‎ها و رودخانه‌‌های زیبای ایران‌، رفتار و اخلاق خوب و ستایش خداوند سخن گفته است. باباطاهر در اشعارش انسان بودن و ارزش نهادن به زندگی را توصیه می‌کند و پندها و اندرزهایش به آیندگان نیز در شعرهایش به چشم می‌خورد.

بنای آرامگاه باباطاهر از ابتدا به این شکل نبوده و در طول تاریخ همواره به دلیل تخریب و بازسازی تغییراتی را به خود دیده است. مقبره اصلی بابا طاهر را متعلق به دوران سلجوقی می‌دانند.

در قرن ششم هجری یک برج هشت ضلعی آجری بر روی قبر این شاعر بزرگ ساختند که به مرور زمان ویران شد و خرابه ای از آن باقی ماند. در زمان رضاخان شهرداری همدان مامور احداث بنای جدیدی برای این آرامگاه شد.

در جریان این بازسازی، یک لوح کاشی کشف شد که مربوط به قرن هفتم هجری بود و هم‌اکنون در موزه ایران باستان قرار دارد. بر روی این کاشی فیروزه‌ای، آیات قرآن مجید به خط کوفی و به صورت برجسته نگاشته شده است. ساخت آرامگاه باباطاهر پس از مدتی نیمه کاره رها شد و در سال 1329 دوباره اقدام به ساخت آن کردند.

در سال 1344 خورشیدی پروژه احداث آرامگاه جدید باباطاهر با همت انجمن آثار ملی و شهرداری همدان کلید خورد و مهندس هوشنگ سیحون و مهندس فروغی طرح این آرامگاه را در سال 1345 ارایه کردند و کلنگ آن به زمین زده شد. ساخت این بنا در سال 1349 به پایان رسید و ساختمان کنونی آرامگاه از همین دوران بر جای مانده است.

آرامگاه باباطاهر در شمال غرب همدان قرار گرفته و در مرکز میدانی مستطیل شکل و سرسبز واقع شده است. این آرامگاه شاهکاری ممتاز از معماری عصر جدید به شمار می‌رود و طرح آن تلفیقی از معماری قرن‌های هفتم و هشتم هجری و عصر حاضر را به نمایش می‌گذارد.

زیر بنای آرامگاه و باغ آن به حدود هشت هزار و 965 متر مربع می‌رسد و فضای سبز چشم نوازی دارد. آنچه در ابتدا توجه بینندگان را به خود جلب می‌کند گنبدی فیروزه‌ای و منشوری شکل است.

ساختمان آرامگاه را بر قاعده‌ای هشت ضلعی و بالای تپه‌ای کم ارتفاع ساخته و در سقف آن از کاشی کاری معرق بهره گرفته‌اند.

بنای اصلی آرامگاه به ابعاد 10 در 10 متر ساخته شده است و آن را با استفاده از منشورها پوشانده اند. در نمای ساختمان، سنگ سفید مرغوب به کار رفته است و مدخل‌های ورودی و منفذهای نور نیز در دیواره دیده می‌شوند.

آرامگاه دارای هشت ستون گرانیتی است و در قطعه سنگ مزار، کف و پله‌های آرامگاه نیز از گرانیت حجاری شده‌ استفاده کرده‌اند. کلاف های بتونی داخلی استحکام و دوام ساختمان آرامگاه را تامین می کنند. پی سازی بنا با سنگ و آهک و عایق کاری و استخوان بندی آن با آجر صورت گرفته و کلاف کشی های بتونی نیز در گردش های منشورها به کار رفته است.

دیواره‌های بنا به شکل مثلث‌های متساوی الساقین هستند و این ساختار باعث می شود ناخودآگاه نگاه ما به آسمان برود و این یعنی خلاقیت معمار برای بیان مفهوم عروج. در حالی که تندی زاویه‌ها بلندی را به بیننده القا می‌کنند مساحت بنا نسبتا کوچک به نظر می‌رسد؛ اما این تنها احساسی است که در نتیجه ترکیب اجزای آرامگاه به وجود می آید و مساحت بنا بیش از این حرف‌هاست.

این ساختار تداعی کننده چنین مفهومی برای بیننده است: "اینجا جایی جمع و جور و امن برای آرامش ابدی است". نما و پوشش کف آرامگاه باباطاهر سنگی است و در اطراف محوطه داخلی مزار و قسمت پایینی آن، کتیبه‌هایی از کاشی به چشم می‌خورد. این کتیبه‌ها شامل  قطعه سنگ مرمرین نقش بسته‌اند.

دو لوحه برنجی نیز در محوطه داخلی دیده می‌شود؛ یکی منقوش به اسامی هیات موسس انجمن آثار ملی به هنگام ساخت بنا و دیگری منقوش به نام برخی از شخصیت‌های به خاک سپرده شده در جوار باباطاهر.

انتهای پیام/ ع