میزگرد «گام دوم و جوانان»-۲| تحلیل یک مورخ از سرنوشت قیام مردم هند و فرانسه در مقایسه با انقلاب اسلامی

به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری تسنیم، میزگرد «گام دوم انقلاب و جوانان» در روزهای گذشته با حضور علیرضا کلانتر عضو هیئت علمی دانشگاه و پژوهشگر سیاسی و فرهنگی، محمدمهدی اسلامی پژوهشگر تاریخ و نویسنده، علی بهادری حقوقدان برگزار شد.

محمدی مهدی اسلامی پژوهشگر تاریخ و عضو شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامی با بیان اینکه در شیوه حکومت در اسلام قانون اساسی می‌گوید امت اسلامی به خود سازمان می‌دهد تا در روند تحول فکری و عقیدتی راه خود را به سوی هدف نهایی و حرکت به سوی الله بگشاید، اظهار داشت: به نظرم این در تکمیل آن مسیر حرکت به سوی الله است که رهبری تبیین کردند. گام دوم در این مسیر است و در ذیل امامت مستمری که برای رهبری در مقدمه قانون اساسی ذکر شده و بیان می‌کند رهبری در طول مسیر این امامت مستمر را دارند.

وی با یادآوری یک اشاره تاریخی، تصریح کرد: مرحوم آقای عسگراولادی تعریف می‌کردند که اواخر اسفند 1341 خدمت امام راحل برای هماهنگی مبارزات رسیده بودیم. یک توفیقاتی نسبی پیش آمد و امام برای آنها یک چشم انداز طولانی مدتی را ترسیم می‌کنند و طبق نقلی که ایشان دارند، ما این اواخر عمر ایشان پرسیدیم می‌توانید این را مکتوب کنید و ایشان مکتوب کردند، روز را به یاد نداشتند و گفتند اواخر اسفند 41 ساعت 11 شب بود که خدمت امام بودیم. امام می‌فرمایند مبارزه ما سه مرحله دارد: اسلامی کردن ایران، اسلامی کردن جهان اسلام و جهانی شدن اسلام! به نظرم می‌رسد همانطور که در دیگر شئون، امام خامنه‌ای در ادامه مسیر امام خمینی (ره) امامت امت را برعهده گرفتند در این سه مرحله هم این بیانیه حرف‌هایی برای گفتن دارد و هر سه مرحله را مورد توجه قرار داده است.

اسلامی با اشاره به اینکه بخش اسلامی کردن ایران اشارات به این دارند که چه مسیر پرثمری را طی کردیم ولی هنوز مطلوب نیست، گفت: در بحث عدالت و بحث‌های دیگر اشاراتی که مطرح می‌کنند اشاراتی نسبت به اسلامی کردن ایران است. در مرحله دوم که اسلامی شدن جهان اسلام است آن موضوعاتی که به جبهه مقاومت اشاره دارد به نظر من تطبیق حرکت جهان اسلام به سوی اسلامی شدن است و این که باید از مسیر جبهه مقاومت به آرمان‌های اسلامی برسیم. مرحله سومی که امام فرموده بودند که جهانی شدن اسلام است تغییر دوقطبی شرق و غرب به دوقطبی اسلام و استکبار است که مورد توجه رهبری قرار گرفته است. همین طور در قسمت دیگری که بحث برچیدن هژمونی و سلطه نظام استکبار در منطقه غرب آسیا و به تبع آن، در دیگر قسمت‌های جهان است.

این پژوهشگر تاریخ خاطرنشان کرد: به نظرم می‌رسد این سه گام همانطور که امام آن روز گفته بودندد این سه گام را برداشتیم می‌توانیم بگوییم که مولای ما جهان در انتظار قدوم شما است، مقام معظم رهبری در اینجا می‌فرمایند اینها آمادگی برای طلوع خورشید ولایت عظمی است. این ادامه همان امامت امت است با یک تفاوت عمده که آن روزی که امام شروع کردند در نقطه آغاز کار بودیم. آن نقطه آغاز اقتضائات خاص خود را داشت، نگاه امت به آینده نگاه خیلی مبهمی بود و اصل پیروزی را تردید داشت. بعد از سالیان درازی که مبارزه بود و 40 سال از استقرار جمهوری اسلامی اقتضائات دیگری با دقت و ریزبینی بیشتر می‌توان این مسیر را بازخوانی کرد.

وی افزود: در مورد نکات تاریخی که اشاره فرمودید، متن بیانیه متن کامل و پراشاره‌ای نسبت به دستاوردهای انقلاب است ولی یک طرح سوالی دارد که هوشمندانه است و به نظرم باید روی آن حتماً بپردازیم. تنها اینجا می‌توانم یک اشاره کنم و فکر می‌کنم اینها مقالات علمی در حد پایان‌نامه و غیره می‌تواند روی این موضوع کار شود. این که بعد از 40 سال در چه نقطه‌ای هستیم و انقلاب‌های بزرگ جهانی بعد از 40 سال در کجا بودند.

اسلامی با بیان اینکه جنبش استقلال طلبی هند که اسم از آن برده شد، جنبشی بود که تقریباً 30 سال به طول انجامید تا به توفیقات رسید، خاطرنشان کرد: از نقطه‌ای که گاندی شروع کرد حساب کنیم و مبارزات قبلی را حساب نکنیم و انقلاب ما را از نقطه‌ای که امام شروع کردند حساب کنیم تقریباً 15 سال می‌شود. طبیعتاً باید موضوع مطالبه عمومی باید نهادینه‌تر شده باشد که در جنبش استقلال‌طلبی هند مطرح شده بود. ما شاهد این هستیم که بعد از گذشت سالیان طولانی سال 2010 دیوید کامرون یک تعبیر خاصی به‌کار می‌برد و می‌گوید روابط بریتانیا و هند، روابط خاصِ جدید است. آن آرمانی که جنبش استقلال طلبی هند داشت در خیلی از شئون خود نتوانست به ایده‌آل‌های خود برسد اگرچه سال‌های بسیار طولانی نزدیک به 40 سال همان حزب هدایت‌کننده جنبش رهبری جامعه را برعهده داشت و اگرچه کارهای بزرگی در هند اتفاق افتاد ولی از مطالبه اصلی فاصله گرفته شد.

عضو شورای مرکزی حزب موتلفه اظهار داشت: در مقابل مطالبه اصلی انقلاب ما چه بود؟ من اجازه می‌خواهم بگویم انقلاب ما پشتوانه‌هایی دارد که آنها را ابتدا نگاهی بیندازیم. فکر می‌کنم قرارداد 1919 یکی از پیش‌زمینه‌هایی بود که خیزش عمومی را در مردم ما ایجاد کرد که به مردم برخورد که تا این حد انگلستان در برابر ایرانی‌ها گستاخی می‌کند، ایرانی که یک روزگاری برای خود بخش عمده‌ای از جهان را اداره می‌کرد، انگلستان در قرارداد 1919 کاملاً به عنوان یک مستعمره با آن مواجه می‌کند. یکسری نداهای مخالفت‌خوانی که شروع می‌شود، سریع تغییر تاکتیک می‌دهند و قرارداد 1919 را رها می‌کنند و یک کودتای به ظاهر از درون ایران در اسفند ماه 1299 همه خواست‌های مطرح شده در قرارداد 1919 انگلستان را برای آنها محقق می‌کند.

وی افزود: در شرایطی که دوباره امکان یک شکل‌گیری نهضت ملی رخ می‌دهد مردم نسبت به این نوع تسلط انگلستان بر منابع مادی کشور ما در نفت اعتراض می‌کنند و نهضت ملی شدن صنعت نفت شکل می‌گیرد. باز با تغییر تاکتیکی آنها سعی می‌کنند که به ظاهر مردم را آرام کنند اما اهداف خود را به خوبی پیش ببرند. کاری که امام کردند و ما هنوز هزینه آن را پرداخت می‌کنیم این بود که گفتند ما باید یک استقلال واقعی ایجاد کنیم. این استقلال واقعی برای نظام سلطه خیلی پرهزینه است چون ممکن است الگو شود کما این که در مقاطع مختلفی ایران به عنوان یک الگو در خیلی از کشورهای مختلف مطرح شد و تا حدود زیادی این الگوگیری اتفاق افتاده است. برخی جاها این الگوگیری کاملاً منطبق بر مطالبات ما بوده و خواست‌ها و آرمان‌های ما بوده و گاهی از یک زاویه خاصی این الگوگیری بوده است.

اسلامی گفت: انگلستان تا اواخر دوره پهلوی همچنان منافع گسترده‌ای در ایران داشت اگرچه امریکا و انگلستان رقابت‌های خاص خود را داشتند، اما توانست این منافع خود را تا آخر دوره پهلوی تامین کند. امام پای انگلستان، آمریکا و شوروی را از ایران بریدند. مقایسه انقلاب ما از این زاویه با انقلاب هند از نظر من کاملاً معنادار است. ما یک دستاوردهای جدی داشتیم که آنها نتوانستند این دستاوردها را حفظ کنند. مثلا در انقلاب فرانسه اصلی‌ترین مطالبه سقوط نظام پادشاهی بود. نظام پادشاهی در فرانسه که سقوط کرد در یک فاصله 12 ساله یک پادشاه جدید یعنی ناپلئون سربرآورد و دوباره در یک فاصله‌ای پادشاهی که معروف به پادشاهی ژوئیه است سربرآورد و نتوانستند خواست اصلی انقلاب خود را که برقراری دموکراسی بود تا سالیان درازی تحقق ببخشند. انقلاب ما از این نگاه خیلی جلوتر است و در 40 سال بحث استقلال، آزادی، جمهوریت، اسلامیت یعنی چهار محور اصلی شعارهای مردم به صورت جدی محقق شده و دنبال شده است.

وی در ادامه این میزگرد با بیان اینکه 15 تا 40 ساله‌ها مخاطب ویژه این بیانیه هستند، گفت: در این بیانیه همانطور که اشاره شده کل ملت مخاطب هستند اما مخاطب خاصش 15 تا 40 ساله ها هستند. مطالبه شده که جوانان شانه زیر بار مسئولیت بدهند این ممکن است بد فهمیده شود. برداشت خودم را با توجه به صحبتی که چندی پیش مقام معظم رهبری فرمودند که نباید دنبال ریاست و مقام رفت این نیست که شانه زیر بار مسئولیت دادن یعنی این که ما برویم مقام‌ها را بگیریم، باید برویم مسئولیت‌ها را ایفای نقش کنیم، به نظرم صحبت در جمع مردم تبریز تفسیری بر متن بیانیه هست. آنجا اشاره‌ای دارند خطاب به گروه‌های جوان، مومن و انقلابی.

این پژوهشگر تاریخ خاطرنشان کرد: تاکید چندباره رهبری بر گروه‌های جوان، یک حرکت جمعی را می‌طلبد که فرمودند در چارچوب قوانین و مصلحت کشور هر کاری ممکن است بکنند و معطل کسی نباید بمانند، این یعنی شانه زیر بار مسئولیت دادن. نکته بعدی این است که چرا جوانان مخاطب بودند؟ برداشت خودم این است که با توجه به اینکه در هرم جمعیتی ایران بخش عمده‌ای همین بازه سنی که رهبری به صورت خاص مخاطب قرار دادند را شامل می‌شود که سرشار از انرژی بالقوه و بالفعل هستند اگر این ها میدان پیدا کنند تحول ایجاد می‌شود.

اسلامی با بیان اینکه سه عرصه جنگ دشمن را رهبری تبیین کردند، اظهار داشت: یک عرصه، عرصه به تعبیر من امنیتی اطلاعاتی بود. ایشان اصطلاح عملیاتی به کار بردند، یک عرصه عرصه رسانه‌ای بود و یک عرصه، عرصه اقتصادی بود. در جنبه امنیتی اطلاعاتی به نظرم نهادهای فعال آزمون خوبی تا حالا پس دادند. خیلی احساس نقصان نمی‌کنیم که بخواهیم درباره اش بحث کنیم. در جنگ رسانه‌ای یک پیام ویژه در این بیانیه وجود دارد که فرموده‌اند که نخستین و ریشه ای ترین جهاد شما -خطاب به جوانان- نخستین و ریشه‌ای ترین جهاد شما پرورش امید به آینده و راندن ناامیدی از خود و دیگران است. ما در این قضیه جنگ رسانه‌ای متاسفانه آسیب‌های زیادی را شاهد بودیم که علتش شاید به خاطر این است که زمین بازی مقداری فرق کرده و هنوز ادبیات مواجهه با رسانه‌های اجتماعی که جایگزین رسانه اجتماعی شدند را نمی‌دانیم.

وی افزود: رسانه‌های اجتماعی باید رویکرد متفاوتی را دنبال کنند. متاسفانه در این زمینه هنوز آن انسجام کافی برای خنثی کردن هجمه‌های دشمن و حتی آفند ما در این قضیه به نظر می‌رسد که دیده نمی‌شود. نیاز هست که یک حرکت جدی داشته باشیم. ماموریت این جنگ رسانه‌ای مایوس کردن مردم است، طبیعتا وظیفه ما ایجاد امید می‌شود. همان طور که به عنوان بزرگترین جهاد تلقی شده و این ناامید کردن همان طور که در خیلی مصاحبه‌ها مواضع رسمی پشت تریبون‌ها می‌بینیم. گاهی اوقات به مسئولین هم سرایت کرده و این باید شکسته شود و فکر می‌کنم در این زمینه نیازمند نظریه پردازی و بازبینی آرایش بچه‌های حزب اللهی هستیم که در قالب همان گروه‌های جوان، مومن و انقلابی به میدان بیایند و هر کاری ممکن است انجام بدهند و معطل کسی هم نمانند.

عضو شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامی با بیان اینکه گام سوم جنگ اقتصادی است و مطالبه‌ای که از ما شده این است که فرصت های موجود را بشناسیم و از این‌ها استفاده کنیم، گفت: ما باید کشورمان را به آن اوج اقتدار برسانیم فارغ از اینکه دشمن چه کار می‌کند. این فهرست طولانی از پیشرفت را مقام معظم رهبری در این بیانیه شمردند. به نظرم می‌آید که در کنار سرمایه های اقتصادی، طبیعی معادن و شرایط اقلیمی، سرمایه‌های فرهنگی و انسانی و اجتماعی، یک نوع سرمایه نمادین هم ببینیم. سرمایه نمادین شاید نسبت به آن سرمایه‌های دیگر مطالعه‌اش متاخر و جدیدتر وارد ادبیات علوم اجتماعی شده و ما نقاط قوت زیادی داریم.

صحبت‌های محمدمهدی اسلامی در میزگرد "گام دوم و جوانان"

اسلامی با بیان اینکه از سرمایه نمادین در انقلاب اسلامی، برای صدور انقلاب می‌توانیم استفاده کنیم، گفت: در تحلیلی که نسبت به شرایط امروز کشور مقام معظم رهبری داشتند، فرمودند از لحاظ فرصت و موقعیت زمانی، اقدام و حرکت در بهترین شرایط هستیم. اگر که ما آن موج ناامیدی را از خودمان دور کنیم و امیدوارانه فرصت‌ها و سرمایه‌های را بشناسیم، هر سه جنگی که علیه کشورمان شروع شده می‌تواند مغلوبه شود.

این تحلیلگر مسائل سیاسی با بیان اینکه قریب به ده سال پیش موسسه سابان که زیرمجموعه اندیشکده بروکینگز است یک سندی را تهیه کرد که چگونه به سوی ایران بیایند و چه اقداماتی انجام بدهند، گفت: این سند بندهای متعددی داشت که جمع بندی نهاییش این بود که ما نمی‌توانیم با یک مواجهه، ایران را از پا در بیاوریم! نه مواجهه نظامی، نه تحریم و... یکی از این‌ها به تنهایی کارآمد نیست باید دویا چند مورد را همزمان پیش ببریم. به نظر می‌رسد یکی از کار ویژه‌های آنها ایجاد ناامیدی است که آن سرمایه اجتماعی نظام را بگیرند. ناامیدی و جنگ رسانه‌ای و اقتصادی کاملا به صورت تهاجمی پیش می‌آید و به نظرم باید آن اولین وظیفه‌ای که برایمان تعریف شده را مقدم بر همه وظایف دیگرمان بدانیم و به صورت جدی در این زمینه ورود کنیم.

انتهای پیام/