صرفه‌جویی ۵۰ درصدی در آبیاری چغندرقند در آذربایجان غربی با تغییر الگوی کشت

به گزارش خبرگزاری تسنیم از ارومیه، کمبود منابع آب و رقابت فزاینده بخش‌های مختلف برای آب، میزان آب موجودبرای آبیاری محصولات کشاورزی را کاهش می‌دهد.

از طرفی محدودیت منابع آب و خاک به دلیل موقعیت جغرافیایی و اقلیمی کشور از یک سو و ضرورت تحقق پذیری آرمان خودکفایی در امور زیربنایی از سوی دیگر، موجبات بهره برداری بهینه از منابع آب و خاک موجود در سطح کشور را امری اجتناب ناپذیرمی‌سازد، لذا مدیریت کارآمد آب برای تولید گیاهان زراعی در مناطق کم آب مستلزم به کارگیری روش‌های مؤثر است.

آذربایجان غربی با بیش از یک میلیون هکتار اراضی قابل‌کشت، 2.5 میلیون هکتار مراتع، افزون بر 100 هزار هکتار جنگل، 21 نوع محصول باغی، 25 نوع محصول زراعی،9.2 میلیون واحد دامی و با حدود 2000 تشکل فعال کشاورزی در عرصه‌های مختلف کشاورزی اعم از تولیدی، تخصصی، صنفی، مهندسی، خدمات فنی، مشاوره‌ای، اتحادیه‌های استانی و شهرستانی یکی از قطب‌های مهم کشاورزی کشور محسوب می‌شود.

 مساحت آذربایجان غربی 2.3 درصد از مساحت کل کشور است اما بیش از 5.5 درصد از تولیدات کشاورزی کشور را تولید می‌کند.

عضو هیئت‌علمی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند کشور در کارگاه آموزشی کشت نشایی و متراکم چغندرقند که با هدف افزایش بهره‌وری آب در زراعت این محصول در ارومیه برگزار شد می‌گوید: تلاش می‌شود با توجه به کمبودبارش‌ها و بحران بی‌آبی کشت نشایی چغندرقند به منظور صرفه‌جویی در مصرف آب در دستور کار قرار گیرد، به‌طوری که در سال 97، در حدود 250 هکتار از اراضی زراعی کشور به طور مکانیزه زیر کشت نشایی این محصول رفت که اجرای این طرح موفقیت‌آمیز بود.

ولی اله یوسف‌آبادی می‌افزاید: در تولیــد محصولات کشاورزی، به کارگیری هر روشی که منجر بـه کـاهش میـزان مـصرف آب آبیـاری و سموم شیمیایی به ازای هر واحد از تولید محصول شود و به عبارتی کارایی مـصرف ایـن نهاده‌ها را افزایش دهد، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

وی با بیان اینکه کشت نشایی چغندرقند به طور جدی در دستور کار وزارت جهاد کشاورزی قرار دارد می‌گوید: در روش کشت نشایی چغندرقند، بـه دلیـل اینکـه بخشـی از طـول دوره رشد محصول در خزانه و در مساحت بسیار محـدودتری نسـبت بـه کشـت مسـتقیم بـذر در مزرعه سپری می‌شود و نیاز به آبیاری در این مدت بـه طـور قابـل تـوجهی کـاهش می‌یابد، مشکل همزمانی نیاز به آبیاری مزارع غلات و چغندرقند در اول فصل تا حدود زیـادی حـل و در مصرف آب به طورقابل توجهی صرفه جویی می‌شود.

عضو هیئت‌علمی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند کشور و محقق مروج ارشد کشوری معتقد است: با کشت نشایی این محصول به میزان 3 هزار تا 3500 مترمکعب و در نوبت آبیاری نیز 4 تا 6 نوبت در مصرف آب صرفه‌جویی می‌شود و سابقه کشت نشایی چغندرقند نیز در ایران به 50 سال گذشته برمی‌گردد که بررسی‌های اولیه کشت این محصول به این شیوه از سال زراعی 56-55 آغاز شده بود که به دلیل کاربردی نبودن تحقیقات انجام شده با شکست مواجه شد.

یوسف‌آبادی بیان می‌کند: در این روش کشت عملیات تنک مزرعه به‌طور 100درصد و هزینه وجین علف‌های هرزنیز حدود 50 درصد و مصرف بذر نیز در حدود 70 درصد کاهش می‌یابد و نخستین بار در سال 97 کشت نشائی چغندرقند در سطح 12 هکتار در حوضه آبریز دریاچه ارومیه انجام گرفت که موفقیت آمیز بود، در سال زراعی جاری نیز این عملیات را در سطح 200 هکتار از اراضی چغندرقند استان اجرا می‌شود.

وی از عمده راهکارهای افزایش کارایی مصرف آب در زراعت چغندرقند را استفاده مؤثر از نزولات جوی، کشت به موقع، مصرف آب بر اساس نیاز آبی در مراحل مختلف رشد و همچنین استفاده از روش‌ها و تکنیک‌های جدید از جمله توسعه کشت نشایی و پاییزه چغندرقند عنوان کرد.

لزوم استفاده از فناوری‌های نوین در بخش کشاورزی

بنابر گفته‌های وی طرح‌های منابع طبیعی به‌ویژه طرح‌های آبخیزداری از الزامات کنونی بسترساز برای توسعه کشاورزی مدرن و حفظ منابع آبی استان است.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی می‌گوید: بدون احیای عرصه‌های ملی و توسعه پوشش گیاهی به اهدافبلندمدت در بخش‌های مختلف نمی‌توان دست یافت بنابراین حفاظت عرصه‌های ملی استان که بالغ بر دو میلیون و 750 هزار هکتار است با نیروی اندک این بخش کار طاقت‌فرسایی است.

رسول جلیلی ضمن تأکید بر ضرورت حرکت در مسیر کشاورزی دانش‌بنیان و اقتصادی می‌گوید: بهره‌گیری از توان علمی محققین، استفاده از یافته‌های نوین علمی مراکز تحقیقاتی و در نهایت انتقال این اطلاعات و مطالب به کشاورزان و بهره‌برداران باید بیش‌ازپیش تسریع شود.

به گفته  وی در مدیریت جدید این سازمان برنامه‌ریزی‌ها بیشتر بر روی پیشران‌های توسعه کشاورزی در کنار احیای دریاچه ارومیه به عنوان اولویت اول سازمان جهاد کشاورزی استان متمرکز خواهد شد که همزمان وضعیت معیشت کشاورزان با استفاده از فناوری‌های نوین در بخش کشاورزی نیز ارتقا یابد تا از این طریق به احیای دریاچه ارومیه نیز کمک شود.

جلیلی اهمیت سامانه 1559 به عنوان باشگاه کشاورزان آذربایجان غربی را متذکر شده و می‌گوید: استفاده کشاورزان استان از فن‌آوری‌های نوین و ایجاد شتاب درحرکت از کشاورزی سنتی به نوین لازمه این روزهای بخش کشاورزی است و در این میان گسترش نظام خرده دهقانی موجب کاهش بهره‌وری تولیدات کشاورزی شده بنابراین تقویت تشکل‌های کشاورزی در این زمینه می‌تواند کارساز باشد.

به گفته وی توسعه کشاورزی پایدار در گرو تقویت تشکل‌های کشاورزی است و باید بخش کشاورزی در قالب نظام‌های بهره‌برداری شرکت‌های تعاونی تولید، سهامی و زراعی، کشت و صنعت در قالب تجمیع و یکپارچه‌سازی زمین‌ها و اجرای شیوه‌های نوین الگوی کشت برای دستیابی به تولیدات پایدار هدایت شود.

کاهش کشت چغندرقند در حوضه آبریز دریاچه ارومیه

مدیر دفتر استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه در آذربایجان غربی ضمن انتقاد شدید از عملکرد جهاد کشاورزی در جلوگیری نکردن از کشت بیش از حد مجاز چغندرقند در حوضه آبریز دریاچه ارومیه می‌گوید: کشت چغندر در حوضه آبریز دریاچه ارومیه براساس ابلاغیه دولت باید کاهش یابد.

فرهاد سرخوش با بیان اینکه برای کاهش کشت چغندر در آذربایجان غربی، معین‌شده که سطح زیر کشت چغندرقند در حوضه آبریز دریاچه ارومیه 12 هزار و600 هکتار باشد اما هم‌اکنون سطح کشت حدود 16 هزار هکتار است که خیلی بیشتر از مقدار مقرر شده است.

آمار نشان می‌دهد که این 890 هزار تن چغندرقند تولیدشده، در مجموع 13.8هزار هکتار از اراضی استان آذربایجان غربی را در برمی‌گیرد، از این میزان 4 هزارهکتار داخل حوزه آبریز دریاچه ارومیه است و 9 هزار هکتار هم در خارج از حوضه آبریز قرار دارد.

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی نیز درباره طرح‌های حمایتی دولت از کشاورزان می‌گوید: با اجرای طرح‌های حمایتی از کشاورزان استان و اختصاص نامحدود تسهیلات بانکی در قالب اعتبارات خط ویژه مکانیزاسیون و برنامه‌های ترویجی هم‌اکنون بیش از 85 درصد مراحل تولید چغندرقند در استان به‌صورت مکانیزه انجام می‌شود که نقش مهمی در کاهش ضایعات و قیمت تمام شده محصول دارد.

عبدالله فتح اله زاده  می‌افزاید: چغندرقند یکی از محصولات اساسی و ماده اولیه صنایع قند و شکر استان بوده و از لحاظ اقتصادی و اشتغال‌زایی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و این استان نیز با دارا بودن 5 کارخانه قند، نقش عمده‌ای را در تولید شکر و خودکفایی کشور در تأمین این محصول و جلوگیری از خروج ارز از کشور را دارد.

در این شیوه کشت، تعداد دفعات آبیاری پنج تا شش نوبت در زراعت چغندرقند کاهش‌یافته و منجر به صرفه‌جویی 50 درصدی در مصرف آب می‌شود.

فتح اله زاده با بیان اینکه این شیوه کشت، تعداد دفعات آبیاری پنج تا شش نوبت در زراعت چغندرقند کاهش‌یافته و منجر به صرفه‌جویی 50 درصدی در مصرف آب می‌شود بیان می‌کند: ازجمله کارهای شاخصی که در مزارع چغندرقند انجام گرفته‌شده است، تغییر آرایش کشت در سطح 650 هکتار و تجهیز 416 هکتار از اراضی زراعی زیر حوضه دریاچه ارومیه به آبیاری نوار تیپ است که توسعه این روش‌ها نقش بسزایی در کاهش مصرف آب خواهد داشت.

وی میگوید:  بر اساس برنامه‌های ستاد احیای دریاچه ارومیه در بخش کشاورزی و اجرای الگوی کشت در حوضه آبریز دریاچه ارومیه، در سال زراعی جاری 30 هزار و 600 هکتار در استان چغندرقند کشت‌شده است که حدود 13 هزار هکتار آن در داخل حوضه آبریز دریاچه ارومیه و بیش از 17 هزار هکتار در خارج از حوضه کشت‌شده است.

گزارش از مریم مرادی

انتهای پیام/ ع