نگاه شرقی سرچشمه معنویت و نجات‌دهنده انسان امروز است
یکی از پژوهشگران حوزه علوم اجتماعی در ششمین شب علوم انسانی عصر اندیشه با تبیین دو دیدگاه درباره شرق، گفت: براساس باور برخی از اندیشمندان، شرق سرچشمه اصالت، معنویت و نجات‌دهنده انسان عصر حاضر است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، ششمین شب علوم انسانی عصر اندیشه با موضوع پسااستعمارگرایی با حضور ناصر فکوهی استاد جامعه‌شناسی دانشگاه تهران و عضو انجمن بین‌المللی جامعه‌شناسی و ایران‌شناسی، سیدمجید امامی عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع)، محمدرضا کلاهی عضو هیئت علمی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی و روح‌الامین سعیدی، سردبیر مجله عصر اندیشه برگزار شد.
محمدرضا کلاهی عضو هیئت علمی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی در این مراسم طی سخنانی گفت: یکی از نقدهایی که بر مطالعات پسااستعماری مطرح می‌شود این است که موضوع اصلی بحثشان بررسی شرق و غرب از نگاه غربی است.
وی افزود: از 150 سال پیش تاکنون، یعنی از زمان ورود ایران به دوره مدرن، نگاه ما به درون جامعه دچار مشکلاتی شده و خود را بر مبنای فقدان پیشرفت بازخوانی می‌کنیم. به عنوان مثال، مطرح می‌شود که ایران هنوز مدرن نشده یا هنوز علوم اجتماعی نداریم، دانشگاه نداریم، این سخن آنان تحلیلی بر مبنای فقدان است. در واقع ناتوانی در تحلیل واقعیت موجود، تحلیلگران را به بیان این سخنان واداشته است.
کلاهی تصریح کرد: با این ادعا که آنچه داریم همانی نیست که در غرب است، نمی‌توان درباره کشور نقد کرد و اینکه در کشور هیچ نداریم. بیانگر اختلال در نوع نگاه تحلیلگران است و گویی اصلاً خودی برایمان وجود ندارد.
وی درباره چرایی شکل‌گیری این نوع نگاه به خود گفت: عامل شکل‌گیری این نگاه، تقابل خود با غرب است. در واقع چنین اشخاصی غرب را یک کلیت کامل و بدون خدشه می‌دانند که ما در برابر آن دچار نقص هستیم.
عضو هیئت علمی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی افزود: در این حالت دو تصویر ایجاد می‌شود، یکی بیانگر کامل بودن غرب است و دیگر بیانگر فاسد بودن آن، به این معنا که غرب از اصالت بشری به دور افتاده، شکل کامل این اصالت در شرق است و غرب فاقد آن است.
وی افزود: یک نوع نگاه دیگری که وجود دارد این است که شرق توانایی تفکر، اندیشه و مدیریت ندارد و باید کسی یا چیزی دیگر به جای آن تفکر کند. در این نگاه، شرق همچون یک طفل کوچک تلقی می‌شود که باید کمک حال او بود. در مقابل این نوع نگاه، نگرش دیگری هم وجود دارد که تأکید دارد شرق سرچشمه اصالت و معنویت است و قرار است بشریت را نجات دهد.
ناصر فکوهی استاد جامعه‌شناسی دانشگاه تهران نیز طی سخنانی در این مراسم گفت: رشته ایران‌شناسی به تازگی در برخی از دانشگاه‌های ایران راه‌اندازی شده است و امروز با دو نگاه ایران‌گرایی شرق‌شناسانه و ایران‌گرایی نژادپرستانه مواجه هستیم.
این استاد جامعه‌شناسی دانشگاه تهران افزود: نزدیک قرن بیستم سه رشته به وجود آمد: اول؛ جامعه‌شناسی، دوم؛ مردم‌شناسی که از مردم شناسان برای اداره سایر جوامع کمک می‌گرفتند و سوم؛ شرق شناسی که در آن به مطالعه خاورمیانه، ایران، هند و چین می‌پردازند.
گفتنی است در انتهای این نشست از مستند «در جست‌وجوی وطن شرقی» روایتی از زندگی ادوارد سعید شرق شناس برجسته غرب رونمایی شد.
این به بررسی زندگی و اندیشه‌های ادوارد سعید متفکر فلسطینی الاصل مسیحی می‌پردازد که در طول زندگی خود تلاش داشته نگاه محافل غربی را به مسائل خاورمیانه و منطقه فلسطین اصلاح و از حقوق مردم این سرزمین دفاع کند. ادوارد سعید که خانواده‌اش جزء خانواده‌های اخراجی از فلسطین بعد از سال 1948 و تشکیل رژیم صهیونیستی بوده‌اند، اولین متفکر برجسته فلسطینی است که در سده اخیر در جهان غرب مطرح می‌شود و می‌تواند با اتخاذ رویکردی تأثیر گذار در علوم انسانی، مطالعات شرق شناسی و مطالعات پسا استعماری را متحول کند.
انتهای پیام/
