پیوند فرهنگیِ ایران و ژاپن پیش از جدال در فینال آسیا / وقتی یک ژاپنی تنبور می‌نوازد + فیلم
شوییچی کیتاگاوا اهل ژاپن و سال‌های بسیاری است که تنبور می‌نوازد، او اکنون و پس از یک دهه بودن در ایران، می‌خواهد به کشورش بازگردد.
خبرگزاری تسنیم- امروز جدال بزرگی میان فوتبال ایران و ژاپن در ورزشگاه آزادی برگزار می‌شود. پرسپولیس باید در بازیِ برگشت فینال آسیا مقابل کاشیما آنتلرز ژاپن قرار بگیرد. امروز در زمین فوتبال میان نماینده ایران و نماینده‌ی ژاپن جدالی جدی در خواهد گرفت. اما خارج از زمین میان فرهنگ ایران و ژاپن همواره نقاط اتصالی بوده و هست.
شوییچی کیتاگاوا یکی از همین نمونه‌هاست. او اهل ژاپن و سال‌هاست که در ایران ساکن است. نوازنده تنبور است و چنان تنبور می‌نوازد که گویی به هنر و فرهنگی ایران تعلق بسیار دارد. شوییچی کیتاگاوا از شاگردان حیدر کاکی است و چند سالی در نزد این استادِ تنبورنوازی، به آموختن این ساز پرداخته است. اکنون روزهای پایانی حضور کیتاگاوا در ایران است. او می‌خواهد پس از حدود 11 سال زندگی در ایران، به کشورش بازگردد. شوییچی خیلی اهل فوتبال نیست و خیلی در جریان مسابقه فینال آسیا نبود.
با شوییچی کیتاگاوا و استادش حیدر کاکی هم‌کلام شدم تا با ماجرایش بیشتر آشنا شوم. در ادامه حاصل این گفت‌وگو را می‌خوانید:
*خودتان را برایمان معرفی کنید. چند سال است که در ایران زندگی می‌کنید.
اهل توکیو هستم. 11 سال پیش به ایران آمدم. در دانشگاه تهران و در رشته ادبیات فارسی درس خواندم. بعد از آن در بخش برون مرزی و برای رادیو ژاپن کار می‌کردم. این رادیو از طریق موج کوتاه و اینترنت در ایران و ژاپن قابل شنیدن است.
* چطور با تنبور آشنا شدید.
سال‌ها پیش در ژاپن یک سی‌دی پیدا کردم که آثار استاد علی‌اکبر مرادی بود. دوستی هم داشتم که تازه تنبورنوازی را شروع کرده بود. با اینکه دوستم خیلی در نواختن وارد نبود، اما من از صدای این ساز بسیار لذت بردم.
آشنایی‌ام با تنبور و آمدنم به تهران تقریبا هم‌زمان بود.
* چند سال به آموختن این ساز مشغول بودید.
حدود چهار پنج سال پیش استاد حیدرکاکی کار کردم و تمام مقام‌ها را یاد گرفتم.
* جایی اجرایی هم داشته‌اید.
چند سال پیش با استاد کاکی در دانشگاه کنسرت داشتیم.
حیدر کاکی: سال 1387 در دانشکده فنی دانشگاه تهران گروه نوازی داشتیم که آقای شوییچی هم با ما در این اجرا حضور داشت.
* پیش از تنبورنوازی ساز دیگری می‌نواختید.
شوییچی کیتاگاوا: پیش از آشنایی با تنبور، برای مدتی کوتاه گیتار می‌زدم. در ژاپن هم چند سی‌دی موسیقی ایرانی را پیدا کردم و آثار حسین علیزاده، فرامرز پایور و داریوش طلایی را می‌شنیدم.
* آقای کاکی نظرتان درباره آموختن تنبور از سوی هنرجویان خارجی چیست. وقتی آقای کیتاگاوا برای نخستین بار نزد شما آمد، فکر می‌کردید در آموختن این ساز تا این حد موفق باشد.
حیدر کاکی: جلسه‌های نخستی که ایشان پیش من آمد، هر درسی به او دادم عینا همان را تمرین و اجرا می‌کرد. وقتی تمرین‌ها و ممارستش را دیدم امیدوار شدم. تمام درس‌ها را بدون هیچ کم و کاستی اجرا می‌کرد. در ابتدا مقام‌های بی‌کلام را با هم کار کردیم و در ادامه مقام‌های کردی را با کلامِ کردی اجرا می‌کرد و می‌خواند و این کار را درست مانند یک نوازنده تنبورِ کرد انجام می‌داد.
* در موسیقی ژاپن سازی شبیه به تنبور وجود دارد.
شوییچی کیتاگاوا: سازی هست که با مضراب بزرگ آن را می‌نوازند. سازهای زهی از طرف غرب(ایران) و از طریق جاده ابریشم به ژاپن وارد شد. ما سازی داریم به نام «بیوا» که شکلش شبیه به عود است. ساز دیگری داریم که «شمیسا» نام دارد و ساز زهی است و سه سیمِ ابریشم دارد که با مضراب بزرگ نواخته می‌شود.
حیدر کاکی: موسیقی ژاپن و موسیقی چین پنج پرده‌ای است. به این موسیقی در اصطلاح «پنتاتونیک» می‌گویند. گام این موسیقی پنج پرده است. در کل موسیقی شرق آسیا نتاتونیک است.
* پس از حدود یک دهه بودن در ایران دیدگاهت درباره ایران چیست.
شوییچی کیتاگاوا: بیشتر از 10 سال در ایران زندگی کرده‌ام و از بودن در میان فرهنگ و موسیقی ایران لذت بردم. فرهنگ ایران جاذبه‌های بسیاری برای خارجی‌ها دارد.
* چرا می‌خواهی از ایران بروی؟
شوییچی کیتاگاوا: تعداد نیروهای رادیو ژاپن در تهران کم شد و رادیو در حال تعطیل شدن است.
حیدر کاکی: آقای شوییچی از فرهنگ ژاپن آمد و مقام‌های تنبور را نواخت و قطعه‌های با کلام را هم به زبان کردی خواند. پس علاقه‌مندان به موسیقی در کشور خودمان هم می‌توانند به راحتی با فرهنگ و موسیقی تنبور آشنا شوند. ما به عنوان ایرانی باید با فرهنگ‌های محلیِ خودمان آشنا باشیم. در شهری مانند ایران تقریبا با تمام اقوام در ارتباط هستیم و باید همدیگر را بهتر درک کنیم.
انتهای پیام/
