دلالان ماهی یا به اصطلاح محلی "خون‌خواران صیادی"، بلای جان صیادان سیستان و بلوچستان
عاملان ماهی سال‌هاست نرده‌بانی از زحمت صیاد رنجدیده می‌سازند و بالا می‌روند؛ عاملان پرقدرتی که برای حذف آن‌ها نیاز به اقدامات و حرکت‌های ساختاری است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از چابهار، چالش‌های صیادی بسیار است به ویژه برای صیادان فراساحل ایران که در سواحل سیستان و بلوچستان زندگی می‌کنند؛ یک روز دزدی و غارت دریایی سومالیایی‌ها و روز دیگر جارو کردن ماهی‌ها توسط ترالرها؛ صیادان سیستان و بلوچستان که در سال متوالی به گواه سازمان شیلات ایران بیشترین میزان صید را در بین بنادر و استان کشور داشته‌اند، این سال‌ها کم سختی ندیده‌اند.
سیستان و بلوچستان به گواه سازمان شیلات ایران، قطب صید و صیادی ایران است و سالانه بیش از 300 هزار تن ماهی توسط 24 هزار صیاد ساحلی و فراساحلی آن در 11 بندر ماهیگیری و جایگاه تخلیه صید این استان صید و تخلیه می‌شود.
وقتی پای درد و دل صیاد سیستان و بلوچستانی بنشینیم شاید در ابتدا فکر کنیم، درد مشترک آن‌ها صید ترال و یا دزدی و غارت دریایی است که تاکنون منجر به کشته شدن و اسارت حدقل 52 صیاد ایران در سه سال اخیر شده، اما غافل از این‌ها درد مشترک قدیمی و اصلی آن‌ها دلالان یا به قول محلی عاملان ماهی هستند که خود صیادان به آن‌ها "خون‌خواران صیادی" لقب داده‌اند.
عامل صید را یک چهارم قیمت می‌خرد
عزیر هوت صیاد قدیمی چابهاری می‌گوید: صید ترال و جارو کردن دریا در آب‌های ساحلی وقتی می‌بینی هیچ چیز را برای تو باقی نمی‌گذرد درد سختی است؛ کشته شدن و اسارت همکارانت در سومالی توسط دزدان از خدا بی‌خبر هم بدتر است اما بدتر از همه این‌ها کسانی هستند که با زحمت صیاد رنجدیده به سودهای میلیاردی می‌رسند و خون صیاد را می‌مکند.
وی می‌افزاید: قایق‌های صیادی ما روزانه 100 لیتر سوخت می‌سازند تا به صیادی بروند؛ هر روز دست خالی بر می‌گردند تا اینکه پس از مثلا 4 الی 5 روز، خدا کمک کند یک صید مختصر مثلا چند کیلویی داشته باشند؛ صید را می‌آورند و مجبورند به یک چهارم قیمت واقعی به دلال خون‌خوار بفروشند؛ دلال صید را به یک چهارم قیمت می‌خرد و تازه همه پول را هم نمی‌دهد.
این صیاد تصریح می‌کند: قایقی که با سه چهار سرنشین و آن همه سوخت 4 الی 5 روز به امید ماهی مرتب گشت می‌زند تا آخر صید مختصری کند؛ خدا را خوش می‌آید که این صید ناچیزش را به دلال بفروشد و دلال هم نه قیمت واقعی و نه حتی نصف قیمت را به او بدهد؛ اگر از من می‌شنوی درد اصلی صیاد بلوچ عامل و خون‌خوار ماهی است.
عاملان قدرت بسیاری دارند
رئیس هیئت مدیره اتحادیه‌های صیادی چابهار و کنارک می‌گوید: عاملان در واقع نمایندگان کارخانه‌های فرآوری و تن ماهی هستند که در هر اسکله 4 تا 5 نماینده هر کارخانه برای خرید ماهی صیاد دارد و این عاملان دوباره هر کدام برای خودشان نماینده انتخاب کردند؛ در واقع ماهی سه‌چهار دست می‌چرخد تا به کارخانه‌دار برسد؛ خود کارخانه‌دار هم از این وضع و رشد عاملان ناراضی است.
ناخدا علیم افشار در گفت‌وگو با تسنیم می‌افزاید: عاملان بیشتر چشم به صید لنج‌های فراساحل دارند که هرکدام 50 تا 70 تن ماهی در هربار دریاروی 30 تا 35 روزه می‌آورند؛صیادان پس از بازگشت از دریاروی، چون باید لنج خود را سریع تخلیه کنند و به دریا بازگردند، چاره‌ای جز فروختن ماهی‌های خود به عاملان ندارند؛ عاملان هم 20 درصد پول ماهی‌های هر لنج را می‌دهند و بقیه را 4 ماه بعد به صیادان پرداخت می‌کنند. مثلا یک لنج 20 نفره 400 میلیون صید کرده، عامل 50 میلیون می‌دهد برای امورات جاری و بعد دوباره سه ماه بعد نه همه پول چک 100 میلیونی می‌نویسد.
وی تصریح می‌کند: عامل، صید را به کارخانه دار می‌فروشند و پول آن را در بانک گذاشته و سودهای میلیاردی می‌کند؛ 4 الی 5 ماه بعد هم پول صیاد زحمت کشیده را کم کم می‌دهد؛ گاها کلاهبرداری هم از صیادان می‌کند؛ صیادی که از دریا برمی‌گردد آمار ماهی‌های خراب را که ندارد، مثلا اگر 2 تن ماهی خراب داشته باشد، به 10 تن افزایش می‌دهد و ضرر را به صیاد زحمتکش غالب و تحمیل می‌کند.
رئیس هیئت مدیره اتحادیه‌های صیادی چابهار و کنارک تصریح می‌کند: صیاد هم مجبور است صید خود را فورا بفروشند و سریع به دریا برگردد؛ برای دریاروی دوباره نیاز به تور، ادوات، آذوقه و گاها تعمیرات دارد که عامل با همان 20 درصد خرید کل صید،پول این‌ها را می‌دهد. اما مالک لنج در مدت 4 الی 5 ماه مانده به بقیه پولش علاوه بر تجهیزات و ادوات، حق الزحمه ملوانان را هم دارد.
ناخدا افشار خاطرنشان می‌کند: ما 32 تعاونی صیادی فعال در 11 بندر ماهیگیری چابهار و کنارک داریم که که هرکدام به‌طور متوسط 60 لنج را تحت پوشش دارند و می‌توانند زیرنظر اتحادیه ماهی را از صیاد بخرند و به کارخانه‌دار بفروشند و تجهیزات را هم تهیه کنند؛ بارها اعلام کردیم عاملان حذف و به‌جای آن‌ها تعاونی‌های صیادی، صید را از صیادان خریداری و به کارخانه‌دار بفروشند که البته موافقت کارخانه‌دار راهم در پی داشته اما موفق نشدیم. از شیلات خواستیم تا ضمن برخورد با آن‌ها خرید و فروش عاملان را غیرقانونی کند که البته اقداماتی انجام‌شده اما کافی نبوده است چراکه عاملان قدرت بسیاری دارند.
شبکه منظم توزیع و فروش ماهی در چابهار و کنارک برقرار می‌شود
اما منطقه آزاد چابهار برای توزیع و فروش منظم ماهی در بنادر صیادی سیستان و بلوچستان دست به کار شده و با منابع خود و مشارکت اتحادیه تعاونی‌های صیادان و شیلات، صندوق صیادی را راه‌اندازی کرده است.
مدیرعامل شرکت توسعه سرمایه‌گذاری منطقه آزاد چابهار می‌گوید: با وجود آنکه صید فراوانی سال‌هاست در بنادر سیستان و بلوچستان می‌شود اما به‌دلیل حضور دلالان و عاملان، شاهد عرضه، توزیع و فروش نامنظم ماهی در چابهار و کنارک هستیم؛ صیادان قبل از دریاروی تجهیزات صید و ادوات دریاروی را از عاملان ماهی می‌خرند و بعد از دریاروی، ماهی را به‌آن‌ها برای فروش صنعتی به کارخانه و یا تجاری و صید روز می‌فروشند که حضور این دلالان و عرضه نابجای صید موجب تنش قیمتی می‌شود و از طرف دیگر صیاد هم مجبور می‌شود ادوات را از همین‌ها بخرد و ماهی را به همین‌ها بفروشد.
فرزین حقدل در گفت‌وگو با تسنیم می‌افزاید: با مشارکت شیلات و صیادان صندوق صید و صیادی در منطقه تشکیل و صیادان را ترغیب کردیم هم ادوات را از این صندوق تهیه کنند و هم ماهی را به آن بفروشند؛ این گونه یک شبکه منظم توزیع و عرضه ماهی ایجاد می‌شود و دست دلالان از آن کوتاه خواهد شد. البته هدف ما آجر کردن نان کسی نیست، ما می‌خواهیم همه به اندازه خود سود ببرند، عاملان هم همین بومی‌ها هستند.
وی تصریح می‌کند: سال گذشته این صندوق با 3 میلیاردتومان اعتبار که از محل درآمدهای منطقه تشکیل شد، موفق شد قیمت ماهی و هم‌چنین ادوات صید و صیادی را کنترل کند و به‌صورت منظم ماهی هم بین کارخانه‌داران و بازار توزیع شود و این اقدام موجب رضایت سازمان شیلات ایران نیز شد. در قالب این صندوق ان‌شالله امسال نیز اقدماتی برای تنظیم بازار و توزیع منظم انجام می‌شود.
صندوق صیادی گام مهمی برای حذف سودهای میلیاردی در دلالی صیادی
مدیرکل شیلات سیستان و بلوچستان نیز می‌گوید: صندوق صیادی که با مشارکت شیلات و منطقه آزاد چابهار ایجاد شده می‌تواند گام مهمی برای حذف سودهای میلیاری در دلالی صیادی باشد؛ ان‌شالله با توجیه صیادان، آن‌ها را قانع خواهیم کرد ماهی را به این صندوق بفروشند و تجهیزات را خریداری کنند.
هدایت‌الله میرمرادزهی در گفت‌وگو با تسنیم می‌افزاید: از طرف دیگر حمایت از تعاونی‌های صیادی را هم دستور کارداریم تا بتوانیم لنج‌ها و صیادان زیرپوشش هر تعاونی را افزایش دهیم و تعاونی‌های بیشتری ایجاد کنیم.
هرچه باشد؛ عاملان ماهی به گواه صیادان نه یک روز و دو روز و نه یک‌سال و دوسال بلکه سال‌هاست نرده‌بانی از زحمت صیاد رنجیده می‌سازنده و بالا می‌روند؛ عاملان پرقدرتی که برای حذف آن‌ها نیاز به اقدامات و حرکت‌های ساختاری است.
گزارش از سیدامیرحسین عظیمی
انتهای پیام/ن
