یادداشت| «خلیلزاد»؛ تلاش برای صلح افغانستان یا خرید زمان برای آمریکا؟
«خلیلزاد» دیپلمات آمریکایی افغان‌تبار که به نمایندگی از واشنگتن قرار است روند صلح میان دولت کابل و گروه طالبان را تسهیل کند، به نظرمی‌رسد که تور منطقه‌ای را بمنظور خرید زمان برای آمریکایی‌ها در برگزاری انتخابات ۲۰۱۹ افغانستان انجام داده است.
به گزارش دفتر منطقه‌ای خبرگزاری تسنیم، زلمی خلیلزاد نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا در امور صلح افغانستان به خوبی می‌داند که فاصله خواسته‌های طالبان و دولت افغانستان از یکدیگر به اندازه‌ای زیاد است که رسیدن به تفاهم و آشتی ملی هنوز سال‌های زیادی را در بر خواهد گرفت.
آمریکا که متوجه شده است قدرت فعلی گروه طالبان انتخابات ریاست جمهوری سال آینده را با چالش جدی مواجه می‌کند، تلاش دارد با سرگرم کردن طالبان به مذاکره، برای برگزاری انتخابات 2019 فرصتی بخرد تا با تکرار نشدن بحران انتخاباتی 2014 نظامی که تحت چتر حمایتی او در کابل مستقر است با فروپاشی و عدم مشروعیت روبرو نشود.
پیامدهای بحران انتخاباتی افغانستان در 2018 برای آمریکا
تقلب‌های گسترده، دخالت سازمان‌های اطلاعاتی خارجی در روند انتخابات و عدم پذیرش نتایج انتخابات که برآمده از تقلب بود با اعتراض طیف‌های گسترده داخلی افغانستان مواجه شد و دولت اوباما ناچار به تشکیل یک حکومت ائتلافی در افغانستان شد.
آمریکا برای حضور و نفوذ در منطقه و تهدید رقبای آسیایی‌اش، تلاش کرده تا دولت فعلی کابل را تحت حمایت سیاسی و نظامی خود تا به اینجا برساند.
از همین رو آمریکا به یک امنیت نسبی در افغانستان نیاز دارد تا اهداف خود را دنبال کند و از سویی خروجش از افغانستان مشابه وضعیتی که در سال 1973 در «ویتنام» برایش پیش آمد، با «سرافکندگی» و «شکست» همراه نباشد.
یکی از عوامل مهم در بحران انتخاباتی 2014 که تهدیدی برای موجودیت نظام سیاسی افغانستان بود، انتقادهای گسترده و فراگیر جناح‌های قدرتمند سیاسی از تقلب‌های انتخاباتی بود که دولت اوباما مجبور شد برای جلوگیری از فروپاشی نظام، «جان کری» را به افغانستان بفرستد.
در حال حاضر نیز سیاست‌های تیم‌محورانه و تک‌روی‌های اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان سبب شده که نارضایتی‌های متعددی اعم از درون‌حکومتی و اپوزیسیونی شکل بگیرد و این نارضایتی‌ها تقلب و مهندسی‌های انتخاباتی که توسط واشنگتن در سال آینده صورت می‌گیرد را با جرقه‌های آتش غیرقابل کنترل روبرو خواهد کرد.
به چالش کشیده شدن امنیت انتخابات توسط طالبان نیز کار آمریکا برای برگزاری انتخابات مشروع که مورد قبول طیف‌های سیاسی افغانستان و جامعه جهانی باشد را دشوار خواهد کرد.
سطح تهدیدهای طالبان در انتخابات 2018
گروه طالبان اکنون به بازیگر اصلی معادلات سیاسی افغانستان تبدیل شده و به کمتر از حضور پررنگ در مناسبات سیاسی نظام افغانستان، حاضر به همکاری و تمکین قانون اساسی این کشور نخواهد شد.
موفقیت‌های طالبان در برابر آمریکا دقیقا مشابه زمین‌گیر کردن آمریکا در جنگ ویتنام توسط «جبهه رهایی‌بخش» ملی یا «ویت کنگ» است.
شکست آمریکا در ویتنام به علت عدم شناسایی ویت کنگ‌ها از مردم عادی و عدم آشنایی با منطقه و تاکتیک جنگ‌های چریکی جبهه رهایی‌بخش ملی بود؛ مشکلاتی که سربازان آمریکایی طی یک و نیم دهه گذشته در برابر گروه طالبان تجربه کرده‌اند.
طالبان اصرار بر خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان دارند و به نقل از «الجزیره»، خلیلزاد در دیدار اخیرش با نمایندگان طالبان در قطر نیز چنین وعده‌ای به آنها سپرده است.
آمریکا متوجه شده است که رفتن دولت ضعیف و شکننده وحدت ملی به انتخابات 2018 با تهدیدهای طالبان، گرفتار شدن در یک باتلاق سیاسی است که دود آن به چشم واشنگتن نیز خواهد رفت.
از همین رو خلیلزاد تلاش می‌کند تا مذاکراتی را با طالبان و دولت افغانستان و همچنین کشورهای دخیل در روند افراط‌گرایی منطقه همچون «پاکستان»، «عربستان سعودی»، «قطر» و«امارت متحده عربی» برقرار کند.
آیا پاکستان، عربستان، قطر و امارات با خلیلزاد همکاری خواهند کرد؟
با توجه به پیشینه هر یک از این کشورها در روابط‌شان با گروههای بنیادگرا و افراطی که به ترویج افراطیت دینی و پیشبرد جنگ‌های نیابتی متهم هستند بنابراین از چالش‌های جدی در مسیر ایجاد صلح واقعی در افغانستان محسوب می‌شوند.
عربستان سعودی و امارات در حال حاضر یکی از صادرکنندگان وهابیت و افراطی‌گری ضدشیعی در منطقه هستند و در افغانستان نیز به دلیل وجود اقلیت شیعی در این کشور و هم‌مرز بودن با جمهوری اسلامی ایران، در حال فعالیت‌های تخریبی و کمک به داعش هستند.
بسیاری از سران دولت افغانستان و برخی از سیاستمداران آمریکا می‌گویند که پاکستان با القاعده و برخی از گروههای مخالف دولت کابل ارتباط دارد.
از سوی دیگر، قطر نیز با میزبانی از دفتر سیاسی طالبان و تنش‌های جدی با ائتلاف کشورهای عربی به رهبری عربستان و امارات، از ابزار تندروی استفاده سیاسی و ابزاری می‌کند.
بنابراین هیچ امیدی به اینکه خلیلزاد بتواند در شکل‌دهی اجماع نظر میان این کشورها در رابطه با نگاه جدید آنها به بنیادگرایی موفق باشد، نیست.
خلیلزاد و آمریکا هم به خوبی به این واقعیت واقف‌اند و صرفا چنین نمایش‌های مقطعی را به منظور فریب منتقدین داخلی خود و همچنین گروه طالبان روی دست گرفته‌اند.
فرصت‌سازی آمریکا برای انتخابات ریاست جمهوری آینده افغانستان
دولت افغانستان در دوران ریاست جمهوری «حامد کرزی» و همچنین دولت ائتلافی فعلی بارها تلاش کرده است تا با تهدید، تطمیع و یا هر ترفند دیگری این گروه را راضی به صلح و همکاری با خود کند.
اما طالبان با تأکید همیشگی بر اینکه ارگ کابل یک دولت دست‌نشانده آمریکا است و صلاحیت تصمیم‌گیری را ندارد، از مذاکرات مستقیم با سران افغان خودداری کرده است.
در حال حاضر هیچ روزنه‌ای به صلح افغانستان و بیرون‌رفت حامیان این کشور از تنش‌های داخلی و خارجی آن به چشم نمی‌خورد.
«مایک پمپئو» وزیر خارجه آمریکا در بحبوحه انتخابات‌های پارلمانی و ریاست جمهوری افغانستان، خلیلزاد را به عنوان فردی که با روانشناسی اجتماعی و سیاسی و مواضع احزاب و شخصیت‌های مطرح افغانستان آشنا است، در قالب ماموریت بررسی روند صلح عازم منطقه کرده است.
تا هنوز جزئیاتی از گفت‌وگوهای خلیلزاد و مقاماتی که با آنها دیدار کرده رسانه‌ای نشده است، اما قطعا آمریکا نه به دنبال صلح بلکه در حال سرگرم کردن طالبان، چهره‌های جهادی و سیاسی افغان و کشورهایی است که در جنگ و صلح افغانستان دخیل هستند.
آمریکا می‌خواهد یک فرصت نسبی برای سومین انتخابات ریاست جمهوری در افغانستان داشته باشد تا بحرانی که در 2014 تجربه کرد تکرار نشود و از همین رهگذر، برنامه‌های خود را طی پنج سال دیگر دنبال کند.
اگر تنش‌های سیاسی که در دولت وحدت ملی به اوج خود رسید و هنوز هم فروکش نکرده و همچنین تهدیدهای طالبان مبنی بر ناامن کردن انتخابات عملی شوند، آمریکا در انتقال قدرت سال آینده در افغانستان شکست می‌خورد و اوضاع داخلی این کشور به آنارشیسم غیرقابل کنترل خواهد انجامید.
واشنگتن فعلا با بحران در انتخابات افغانستان مخالف است و خلیلزاد را مامور انجام این کار کرده است؛ کسی که بسیاری از کارشناسان افغان، او را طراح نظام فعلی افغانستان می‌دانند و مشکلات ساختاری معیوب دولت را نیز حاصل بی‌تدبیری‌های وی برمی‌شمرند.
انتهای پیام/.
