عبرت‌های دو توافق؛ از سعدآباد تا وین‌‌‌ــ۶| دستاورد تقریباً هیچ برجام و سعدآباد، نتیجه بی‌توجهی به خطوط قرمز

به گزارش حوزه سیاست خارجی خبرگزاری تسنیم، در مهرماه 82 توافق سعدآباد بین ایران و تروئیکای اروپایی (انگلیس، فرانسه و آلمان) منعقد شد. در تیرماه 94 نیز توافق برجام میان ایران و 1+5 امضاء شد. نکته قابل تأمل اینجاست که نفرات اصلی ایران در هر دو توافق، مشترک بودند. نکته دیگر اینکه این دو توافق ــ به‌اذعان اعضای تیم مذاکره کننده‌ایرانی ــ به یک نتیجه مشترک ختم شد و آن «دستاورد تقریباً هیچ» برای ایران بود، در حقیقت تاریخ دوباره تکرار شد.

خبرگزاری تسنیم در یک پرونده ویژه به بررسی نقاط مشترک این دو توافق خسارت‌بار پرداخته است. در اینجا به قسمت ششم این پرونده می‌پردازیم.

«محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه (شهریور 93) در مقطعی که مذاکرات هسته‌ای دولت یازدهم با 1+5 در وین و نیویورک به‌واسطه زیاده‌خواهی‌های طرف مقابل با محوریت آمریکا بدون نتیجه مانده بود، در مصاحبه با رادیو «ان‌پی‌آر»‌ آمریکا در اظهارنظری عجیب گفت: «رسیدن به هر نوع توافقی، بهتر از عدم توافق است». چند روز بعد یک کمپین مشکوک از سوی برخی از سینماگران در حمایت از تیم مذاکره‌کننده راه‌اندازی و شعار عجیب«هیچ توافقی بدتر از عدم توافق نیست» برای آن انتخاب شد. اظهارنظر ظریف و کمپین مذکور با واکنش منفی افکار عمومی مواجه شد. یکی از سینماگرانی که نامش در این کمپین ذکر شده بود با تأکید بر اینکه «کدام عقل سلیمی توافق به هر قیمت را قبول می‌کند» به رسانه‌ها گفت: «چند روز پیش از سوی آقای ظریف با ما تماسی گرفته و خواسته شد که عده‌ای از هنرمندان که وجهه بین‌المللی دارند در مسیر مذاکرات هسته‌ای و برای احقاق حقوق حقه مردم ایران، دولت را یاری رسانند و به همین منظور پوستری از سوی وزارتخانه آماده شد که ما نیز آن را تأیید کردیم و مؤکداً تشکیل یک کمپین را رد می‌کنم».

آشکار شدن این موضوع که وزیر امور خارجه به‌صراحت «هر نوع توافق را بهتر از هیچ توافقی» می‌داند، با واکنش کارشناسان، شخصیت‌های سیاسی و رسانه‌ها همراه شد. برخی کارشناسان، این موضع‌گیری را حاوی این پیام مهم و البته خطرناک برای طرف غربی دانستند که: «آماده معامله بر روی خطوط قرمز هستیم».

پیش از این، وب‌سایت رادیو فرانسه ــ‌ مهر 92 ــ در مطلبی نوشته بود: «ارزیابی غرب از دولت روحانی، تعامل با فروشنده بدهکار و مشتاقی است که خود را ناگزیر از فروش حقوق ملی می‌بیند. بر پایه این جمع‌بندی اگر خریدار صبور باشد، شرایط فروشنده را دشوارتر می‌کند و در همان حال قیمت فروش را کمتر خواهد کرد».

رهبر معظم انقلاب (بهمن 93) در دیدار فرماندهان نیروی هوایی ارتش فرمودند: «من همین جا این را بگویم: اولاً بنده با توافقی که بتواند انجام بگیرد موافقم؛ البته توافق بد نه. آمریکایی‌ها مکرر تکرار می‌کنند و می‌گویند "ما معتقدیم که توافق نکردن، بهتر از توافق بد کردن است"؛ بله، ما هم همین عقیده را داریم؛ ما هم معتقدیم که توافق نکردن، بهتر است از توافق بد، توافقی که به‌ضرر منافع ملی است، توافقی که موجب تحقیر ملت بزرگ و باعظمت ایران است».

بیشتر بخوانید:

عبرت‌های دو توافق؛ از سعدآباد تا وین‌ــ1| چرا علی‌رغم تعلیق و تعطیلی صنعت هسته‌ای مشکلات معیشتی مردم رفع نشد؟

عبرت‌های دو توافق؛ از سعدآباد تا وین‌ــ2| روحانی در سال 83: اروپایی‌ها بدون چراغ سبز آمریکا، قادر به انجام هیچ کار مهمی نیستند

بر اساس مستندات متعدد، مذاکرات هسته‌ای در دولت آقای روحانی درست از زمانی منحرف شد که برخی تصمیم‌گیران و تصمیم‌سازان با بی‌توجهی به خطوط قرمز، به نفس مذاکره و توافق موضوعیت بخشیدند و به‌جای اصالت دستاورد، اصالت مذاکره و توافق را برگزیدندو چون در رویکردی اشتباه و خسارت‌آفرین، هر توافقی را بهتر از عدم توافق می‌دانستند، برجام این‌گونه کج‌و‌معوج چیده شد.

مقام معظم رهبری (7 آذر 95) در دیدار فرماندهان و مسئولان نیروی دریایی ارتش فرمودند: «مشکلات فعلی در توافق هسته‌ای، به‌خاطر عجله در زودتر به سرانجام رسیدن توافق است... وقتی عجله داریم که کاررا زودتر تمام کنیم و به جایی برسانیم، از جزئیات غفلت می‌کنیم و گاهی غفلت از یک امر جزئی، موجب ایجاد رخنه و نقطه‌ی سلبی در آن کار می‌شود، بنابراین باید مراقب بود که کارها متین، محکم و با شتاب مناسب انجام شود».

رهبر معظم انقلاب در 29 مهر و 29 دی 94 در دو نامه خطاب به رئیس جمهور، دولت را به ماهیت استکباری، شرارت‌آلود، خصمانه، فریبکارانه و عهدشکنانه رژیم آمریکا توجه دادند و ضمن تأکید بر 9 شرط برای اجرای برجام، فرمودند: «تضمین قوی و کافی برای جلوگیری از تخلف طرف مقابل تدارک شود، از جمله اعلام کتبی رئیس جمهور آمریکا و اتحادیه اروپا مبنی بر لغو تحریم‌ها... هر گونه اظهارنظر مبنی بر اینکه ساختار تحریم‌ها باقی خواهد ماند، به‌منزله نقض برجام است... وضع هرگونه تحریم... نقض برجام محسوب خواهد شد... وجود پیچیدگی‌ها و ابهام‌ها در متن برجام و نیز گمان نقض عهد و تخلفات و فریبکاری در طرف مقابل به‌ویژه آمریکا ایجاب می‌کند یک هیئت قوی و آگاه و هوشمند برای رصد پیشرفت کارها و انجام تعهدات طرف مقابل تشکیل شود» و این‌که «مراقبت شود طرف مقابل تعهدات خود را به‌طور کامل انجام دهد. اظهارات برخی از سیاستمداران آمریکایی کاملاً موجب بدگمانی است... در این معامله هزینه‌های سنگینی پرداخت شده و نوشته‌ها و گفته‌هایی که سعی می‌کنند این حقیقت را نادیده گرفته و خود را ممنون طرف غربی وانمود کنند، با افکار عمومی ملت صادقانه رفتار نمی‌کنند... بار دیگر تأکید می‌کنم از خدعه و نقض عهدهای دولت‌های مستکبر به‌ویژه آمریکا در این مسئله و مسائل دیگر غفلت نشود».

مقام معظم رهبری همچنین (2 تیر 94) در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام، چارچوب کلی و خطوط قرمز مذاکرات هسته‌ای را ترسیم نمودند. خطوط قرمز مذکور به‌شرح ذیل است:

ــ  لغو فوری تحریم‌های اقتصادی، مالی و بانکی هنگام امضای موافقتنامه و سایر تحریم‌ها در فواصل معقول

ــ منوط نشدن لغو تحریم‌ها به اجرای تعهدات ایران (همزمانی و توازن تعهدات)

ــ عدم پذیرش محدودیت‌های بلندمدت

ــ ادامه کار تحقیق و توسعه وساخت‌وساز در زمان محدودیت

ــ مخالفت با موکول کردن هر اقدامی به گزارش آژانس

ــ مخالفت با بازرسی‌های غیرمتعارف، پرس‌وجو از شخصیت‌های ایران و بازرسی از مراکز نظامی

ــ مخالفت با زمان‌های 15 و 25 سال برای اتمام برخی موضوعات

در طول مذاکرات هسته‌ای در دولت یازدهم (دولت روحانی) چه آنها که غیرت فناوری ملی در عرصه هسته‌ای را داشتند و چه آنها که به این سرمایه بزرگ ملی بهای لازم را نمی‌دادند، در یک نکته مشترک بودند و آن اینکه در پسِ همه امتیازهایی که واگذار می‌شود، باید تحریم‌ها لغو شود.

رهبر معظم انقلاب، صراحتاً فایده و خاصیت برجام را تنها و تنها لغو تحریم‌ها دانسته و بر این موضوع تأکید کرده بودند. ایشان (20 فروردین 94) فرمودند: «‌در این جزئیات مذاکرات ــ که خیلی هم این چند ماه آینده مهم است ــ اتفاقی که باید بیفتد این است که تحریم‌ها به‌طور کامل و یکجا بایستی لغو بشود. اینکه یکی از آنها می‌گوید تحریم‌ها شش ماه دیگر لغو می‌شود، یکی می‌گوید نه ممکن است یک سال هم طول بکشد، یکی دیگر می‌گوید ممکن است از یک سال هم بیشتر بشود، این‌ها بازی‌های متعارف معمول اینها است؛ اینها هیچ قابل اعتناء و قابل قبول نیست؛ تحریم‌ها بایستی ــ اگر چنانچه حالا خدای متعال مقدر فرموده بود و توانستند به یک توافقی برسند ــ در همان روز توافق به‌طور کامل لغو بشود؛ این باید اتفاق بیفتد. اگر قرار باشد که لغو تحریم‌ها باز متوقف بشود بر یک فرایند دیگری، پس چرا ما اصلاً مذاکره کردیم؟ اصلاً مذاکره و نشستن پشت میز مذاکره و بحث کردن و بگومگو کردن برای چه بود؟ برای همین بود که تحریم‌ها برداشته بشود؛ این را باز بخواهند متوقف کنند به یک چیز دیگری، اصلاً قابل قبول نیست».

اما برجام نه‌تنها به لغو تحریم‌ها منجر نشد، بلکه با قوانینی همچون آیسا و کاتسا 2017 (مادر تحریم‌ها) زیرساخت تحریم‌ها را گسترده‌تر و گستاخی آمریکا را نیز افزون‌تر کرد.

علی‌رغم اینکه روحانی (تیر 94) به‌هنگام اعلام توافق، صراحتاً اعلام کرد که: «در روز اجرای توافق، همه تحریم‌های اقتصادی و مالی و بانکی و حتی موشکی و تسلیحاتی بالمرّه (یکجا) لغو خواهد شد و نه تعلیق»، اما بعد از دستاورد تقریباً هیچ برجام، دولتمردان بعدها این مسئله بدیهی را انکار کردند. برای نمونه محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه (شهریور 95) گفت: «هدف اصلی مذاکرات لغو تحریم‌ها نبود.»!

رهبر معظم انقلاب (اول فروردین 95) در اجتماع پرشور زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی(ع) فرمودند: «وزیر محترم امور خارجه (آقای ظریف) به من گفت: "ما نتوانستیم برخی خطوط قرمز را حفظ کنیم"».

«علی‌اکبر ولایتی» عضو هیئت نظارت بر برجام ــ تیرماه 95 ــ گفت: «به برخی شروط نه‌گانه ابلاغ‌شده از جانب رهبر معظم انقلاب درخصوص اجرای تعهدات کشورمان در چارچوب برجام عمل نشد».

رهبر معظم انقلاب همچنین (تیرماه 94) در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام فرمودند: «هر آنچه رهبری در جلسات عمومی می‌گوید عیناً همان مسائلی است که در جلسات خصوصی به رئیس جمهور و دیگر مسئولان ذی‌ربط می‌گوید، بنابراین این خط تبلیغی غیرصحیح که از برخی خطوط قرمز رسمی در جلسات خصوصی صرف‌نظر شده است، خلاف واقع و دروغ است».

روحانی (آبان 96) گفت: «به بعضی از کشورهای شرق آسیا پیغام می‌دهند که "با ما مذاکره کن"، این کشورها مگر دیوانه شده‌اند که با شما مذاکره کنند. شما علناً مذاکره دیروز را زیر پا می‌گذارید و به مذاکره امضاشده‌ای که به تأیید شورای امنیت سازمان ملل رسیده بی‌اعتنا هستید». ظریف (مهر 96) گفت: «آمریکا آن‌طور که در توافق هسته‌ای مقرر شده، تحریم‌ها را رفع نکرده و ما هنوز نمی‌توانیم در انگلیسیک حساب بانکیباز کنیم». عراقچی (اسفند 96) گفت: «ایران برجام را داستانی موفق نمی‌داند چرا که از آن بهره‌مند نشده و تحریم‌ها برداشته نشده است». سیف فروردین 95 گفت: «توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 موسوم به برجام، تا کنون "تقریباً هیچ" دستاوردی برای تهران در بر نداشته است». علی اکبر صالحی (بهمن 95) گفت: «آمریکا در ظاهر وانمود می‌کند در این زمینه به وظیفه‌اش عمل کرده است اما در خفا و پشت‌پرده نه‌تنها کاری انجام نداد بلکه سعی کرد همه چیز را به بن‌بست بکشاند» و... اینها تنها بخشی از اظهارات دولتمردان درخصوص دستاورد تقریباً هیچ برجام است.

با مروری کوتاه بر خطوط قرمز اعلام‌شده از سوی رهبر معظم انقلاب و سپس با بررسی نحوه اجرای این خطوط قرمز توسط دولت، پی می‌بریم که فاجعه برجام دقیقاً بر اثر نافرمانی از این فرامین روشنگر بود.

نکته قابل تأمل اینجاست که این رویکرد اشتباه و خسارت‌آفرین از سوی دولت و تیم مذاکره کننده، دقیقاً در توافق سعدآباد (در دولت اصلاحات) نیز صورت گرفته بود.

حسن روحانی در کتاب «امنیت ملی و دیپلماسی هسته‌ای» (خاطرات توافق سعدآباد) می‌نویسد: «در توافق پاریس، برخی از شروط نظام تأمین شد و برخی دیگر هم اجمالاً مورد پذیرش قرار گرفته بود». (338)

در صفحه 302 کتاب «امنیت ملی و دیپلماسی هسته‌ای» در بخش «مذاکرات پاریس و خطوط قرمز»، 10 خط قرمز تعیین‌شده از سوی نظام برای توافق پاریس برشمرده شده است. اما در مراحل بعدی، تیم مذاکره کننده ایران قبل از توافق پاریس از 10 خط قرمز تعیین‌شده، تنها 3 خط قرمز را به سه کشور اروپایی پیشنهاد می‌دهد، به‌عبارت دیگر، تیم مذاکره کننده ایران، خود 7 خط قرمز تعیین‌شده در مذاکرات را کنار می‌گذارد.

روحانی در کتاب خاطرات خود نوشته است: «به البرادعی (رئیس وقت آژانس انرژی اتمی) گفتم "شما یک حقوقدان هستید من هم یک حقوقدانم. آیا از لحاظ حقوقی تعلیق غنی‌سازی غیر از توقف موقت گازدهی است؟ آیا نظر شما غیر از این است؟"، گفت "نه، دقیقاً تعلیق گازدهی کافی است"». (174)

آقای روحانی در بخشی از کتاب «امنیت ملی و دیپلماسی هسته‌ای» ضمن اشاره به دیدارش با رهبر معظم انقلاب و تلاش برای اقناع ایشان برای تعلیق غنی‌سازی، می‌نویسد: «در ملاقات حضوری با مقام معظم رهبری هم جزئیات را مطرح کردم، حتی توضیح دادم که کارشناسان می‌گویند اصلاً تعلیقی صورت نگیرد، کار پیش نمی‌رود. وزرای سه کشور هم گفته‌اند که "اگر تعلیقی در کار نیست سفر ما به ایران منتفی خواهد بود". توضیح دادم که نظر البرادعی هم در مورد تعلیق این است که تعلیق گازدهی نطنز کافی است، در نتیجه معظم‌له در این ملاقات با تعلیق در حد تعلیق گازدهی نطنز موافقت کردند». (186)

در بخشی از کتاب آمده است: «ایشان (رهبر معظم انقلاب) راجع به تعلیق نیز بر نظر قبلی خود تأکید کردند که تعلیق محدود به همان گازدهی نطنز باشد که اجازه ایشان قبل از این نیز در همین حد بود». (229)

در جریان مذاکرات منتهی به توافق سعدآباد در دولت اصلاحات، رهبر معظم انقلاب با تعلیق تأسیسات هسته‌ای کشور تنها به‌معنای «تعلیق گازرسانی به سانتریفیوژها در نطنز» موافقت کردند اما در نهایت تیم مذاکره کننده هسته‌ای به‌ریاست روحانی با عبور از این خط قرمز آشکار رهبر انقلاب، در مذاکرات بروکسل تعلیق به‌معنای گسترده‌تری از جمله تعلیق گازرسانی به سانتریفیوژها، ساخت قطعه و هرگونه مونتاژ را می‌پذیرد. هرچند این عقب‌نشینی‌ها هم در نهایت بی‌فایده بوده و سه کشور اروپایی به هیچ یک از تعهداتشان درباره ایران وفادار نبودند.

کمتر از دو هفته بعد از توافق سعدآباد، رهبر معظم انقلاب در دیداری که با کارگزاران نظام (11 آبان 82) داشتند، فرمودند: «اگر قرار باشد دشمنان یا مراکز قدرت، فزون‏خواهى کنند و سنگر به سنگر جلو بیایند و ما هم عقب‏‌نشینى کنیم، این می‌شود تسلیم، که به‌‌هیچ‏‌وجه درست نیست و اجازه‏‌ى چنین کارى هم داده نخواهد شد».

روحانی با اذعان به عبور از خط قرمز اعلام‌شده از سوی رهبری، می‌نویسد: «در مذاکرات تهران (سعدآباد) تعلیق را در حد مجوزی که از سران نظام داشتیم و در چارچوب توافق با البرادعی قبول کردیم و لذا در بیانیه نوشته شد: در "چارچوب تفسیر آژانس"، البته البرادعی بعداً تحت فشار اروپا تخلف کرد و آژانس هم با تفسیر جدیدی علاوه بر نطنز، قطعه‌سازی و مونتاژ را هم جزو موارد تعلیق اعلام کرد ... خطاب به البرادعی اضافه کردم که "شما در تهران به من گفتید معنای تعلیق در حد گازدهی است. چرا تخلف کردید؟"، گفت "نظر من همان است که در تهران گفتم ولی این تفسیر گروه فنی ما است"!». (195)

در بخش دیگری از کتاب «امنیت ملی و دیپلماسی هسته‌ای» با اشاره به زیاده‌خواهی طرف مقابل و پذیرش این زیاده‌خواهی از سوی تیم مذاکره کننده آمده است: «به آنها (وزرای سه کشور) گفتم "ما در مذاکرات تهران با هم توافق کردیم که بر مبنای تعریفی که مدیرکل آژانس از تعلیق داشته است اقدام کنیم ولی شما برخلاف تعهدتان به البرادعی نامه نوشته و به او فشار آورده و گفته‌اید که تعلیق را به‌صورت وسیع‌تری تعریف کند. البرادعی به من گفت که "سه کشور برای من نامه فرستاده و گفته‌اند تعلیق، این چنین تفسیر شود". قرار ما این بود که با صداقت با هم رفتار کنیم"!». (231)

بیشتر بخوانید:

عبرت‌های دو توافق؛ از سعدآباد تا وین‌ــ‌3| سرگیجه دیپلماسی؛ از «بستن با کدخدا» تا «خروج موجود مزاحم»

عبرت‌های دو توافق؛ از سعدآباد تا وین‌ــ4| از اعلام مسئول‌بودن در مذاکرات توسط دولتی‌ها تا انداختن تقصیرها به گردن نظام

عبرت‌های دو توافق؛ از سعدآباد تا وین‌‌ــ‌5| جک استراو درباره «زبان مذاکره» با روحانی چه گفت؟

روحانی در بخش دیگری از کتاب خاطرات خود آشکارا عبور تیم مذاکره کننده هسته‌ای وقت از خط قرمز رهبر انقلاب درباره حدود تعلیق را بیان و تصریح می‌کند که علی‌رغم خط قرمز رهبر انقلاب مبنی بر محدودیت تعلیق نطنز به عدم گازرسانی، تیم مذاکره کننده به محدودیت‌های فراتر از این مسئله در توافق بروکسل رضایت داد: «پیشتر وزرای اروپایی در اجلاس بروکسل اصرار داشتند که ساخت قطعه و مونتاژ هم تعلیق شود که به آنها پاسخ منفی داده بودم اما به‌دلیل حوادثی که رخ داده بود، برای اینکه بتوانیم از مشکلات پیش‌آمده عبور کنیم و اروپایی‌ها را به موضع قبلی خود برگردانیم و در نتیجه در اجلاس مارس 2004 قطعنامه تندی علیه ما صادر نشود و هم‌چنین البرادعی را هم متقاعد کنیم که گزارش نامناسبی ارائه ندهد، شاید تنها راه‌حل برای کنترل شرایط پیش‌آمده همکاری بیشتر با آژانس در زمینه تعلیق بود، لذا قرار شد تفسیر آژانس از تعلیق موارد مرتبط با غنی‌سازی را که شامل ساخت قطعه و مونتاژ هم می‌شد بپذیریم». (248)

در صفحه 319 کتاب خاطرات روحانی با اشاره به متن توافق پاریس، تصریح شده است: «علاوه بر فعالیت غنی‌سازی در نطنز، این موارد نیز تعلیق خواهند شد: ساخت قطعات سانتریفیوژ و مونتاژ آن و هرگونه فعالیت تولید یا تست در تأسیسات اصفهان».

رهبر معظم انقلاب (13 دی 86) در دیدار دانشجویان یزد فرمودند: «در مسئله‌‏ى هسته‌‏اى، آمریکایی‌ها تا همین چند ماه پیش اصرار، اصرار که باید ایران به‌کلى همه‏ فعالیت‌هاى هسته‌‏ا‌ی‌اش را کنار بگذارد؛ یعنى مثل آن کارى که با لیبى کردند؛ ته‏ش را جارو کند، تقدیم کند به آن‏ها؛ به‌کلى اعلام انصراف کند. اخیراً چند هفته‏ قبل از این وضع به جایى رسیده است که گفتند ایران در همین حدى که هست، توقف کند. ببینید فاصله‏ این‏ها خیلى زیاد است. یک روزى بود که این‏ها حاضر نبودند پنج عدد سانتریفیوژ را تحمل کنند. مسئولین گفتگو و مذاکره‏ با اروپا حاضر شده بودند بیست تا سانتریفیوژ را نگه دارند، آن‏ها گفته بودند نمی‌‏شود؛ گفته بودند پس لااقل پنج‌‏تا، گفته بودند نمی‌شود. اگر می‌گفتند یکى، باز هم مى‌گفتند نمى‌‏شود! امروز سه‌هزار تا سانتریفیوژ دارد کار مى‏‌کند، مبالغ زیادى هم آماده‏ کار گذاشتن است. مى‏‌گویند "در همین حد متوقف شوید."، این هم یکى از ناکامى‏‌هاى آمریکاست».

گفتنی است در طول مذاکرات هسته‌ای در دولت اصلاحات، طرف ایرانی در اقدامی تحقیرآمیز به طرف اروپایی گفته بود "اجازه بدهید یکی دو سانتریفیوژ در دانشگاه، داخل محفظه شیشه‌ای بگذاریم تا کسی دست به آن نزند. که دانشجویانی که آن‌جا هستند بدانند سانتریفیوژ که می‌گویند، چه‌شکلی هست"! اما طرف اروپایی در کمال وقاحت گفته بود که "نمی‌توانیم چنین اجازه‌ای بدهیم".

و اما نکته قابل تأمل و البته عبرت‌انگیز اینجاست که علی‌رغم همه این عقب‌نشینی‌ها و عبور تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران در سال‌های 82 تا 84 از خطوط قرمز جمهوری اسلامی ایران طی مذاکره با سه کشور اروپایی، باز هم سلسله مذاکرات سعدآباد، بروکسل و پاریس به نتیجه نرسید و حتی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز دو قطعنامه شدیداللحن علیه ایران صادر کرد و در نهایت با عملکرد خود موجب ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل شد.

روزنامه اصلاح‌طلب قانون که در سال‌های گذشته در بزک برجام سنگ تمام گذاشته بود، (مهر 96) با اذعان به رویکرد اشتباه دولت آقای روحانی نوشت: «پیش‌بینی مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه آمریکا به هیچ عهدی پایبند نیست، اینک در حالی به حقیقت می‌پیوندد که تیم مذاکره کننده ظریف می‌پنداشتند همه راه‌ها را برای تقلب و عهدشکنی بسته‌اند و به‌اصطلاح، مو لای درز برجام نمی‌رود. به‌زودی موضع آمریکا درباره پایبندی ایران به برجام اعلام خواهد شد، موضعی که تاحدودی از پیش مشخص شده و نیازی به منتظر ماندن برای انتشار آن نیست. حال، در چنین شرایطی چه باید کرد؟ آیا همان‌گونه که ظریف می‌گفت ایران دوباره و بسیار سریع می‌تواند در صورت خلف وعده طرف مقابل به غنی‌سازی برگردد؟ چگونه می‌توان راکتورهای مملو از سیمان و برنامه‌های رهاشده هسته‌ای را دوباره به‌کار انداخت؟».

همان‌طور که پیش از این نیز ذکر شد، با مرور خطوط قرمز اعلام‌شده از سوی رهبر معظم انقلاب و سپس با بررسی نحوه اجرای این خطوط قرمز توسط دولت و تیم مذاکره کننده پی می‌بریم که فاجعه برجام و سعدآباد دقیقاً بر اثر نافرمانی از این فرامین روشنگر بود.

انتهای پیام/*