«نظریه شعر سپید» از زبان شاملو

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، «نظریه شعر سپید؛ حرف‌های احمد شاملو درباره شعر و شاعری» به کوشش هیوا مسیح از سوی نشر سرزمین اهورایی به چاپ رسیده است. این کتاب تلاش دارد تا اندیشه‌ها و آرای شاملو درباره شعر به ویژه شعر نیمایی و سپید را بازخوانی کند؛ به همین‌منظور نویسنده کوشیده تا بخش عظیمی از حرف‌های شاملو را از میان مجلات دهه 40 به این سو را بررسی و تدوین کند. برای این منظور، مجلاتی چون «خوشه» و «کتاب جمعه» مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته‌ است.

شاملو پس از نیما، از تأثیرگذارترین شاعر امروز است که توانست راهی نو در کنار شعر نیما پیش روی علاقه‌مندان به شعر و شاعران قرار دهد. یکی از ویژگی‌های کتاب حاضر، بخش «شاملو از زبان شاملو» است که در این بخش، نوشتارهایی از او که به نوعی دلنوشته‌های اوست و شاعر در آن از درونیاتش سخن می‌گوید،‌ تدوین و ارائه شده است.

شاید بتوان مهمترین بخش از کتاب حاضر را بخش دوم و پنجم این اثر دانست؛ بخشی که در آن دیدگاه‌ها و نظرات شاملو درباره شعر، نیما و دیگران و شعر سپید ارائه شده است. در این بخش می‌خوانیم: «شعر نیما تحولش را مدیون خلاقیت ذهن شخص نیماست. شعرش از لحاظ وزن دنبالۀ منطقی شهر کهن است و از لحاظ محتوا محصول بینش شاعرانۀ او. نیما از شاعران غرب، اول با آلفرد دوموسه و امیل ورهان آشنا شد. اشعار موریس مترلینگ را هم خوانده بود و با هولدرلین هم آشنایی محدودی داشت. شعر عرب را هم می‌شناخت اما باید در نظر داشت که جهش اصلی او با «ققنوس» آغاز می‌شود: بهمن 1312. آشنایی او با این شاعران مطلقاً نمی‌تواند برای این تحول کافی بوده باشد.

نیما روزگاری در نامه‌های «حرف‌های همسایه» که در سال‌های 1318-1334 نوشته شده است، تاحدودی ایده‌ها و اندیشه‌های خود درباب و باره شعر به ویژه شعر نو را نوشت و بعدها به کتاب مرجع بسیاری از شاعران تبدیل شد، اما تاکنون کتابی کامل درباره آرای شاملو درباره شعر سپید منتشر نشده است. از این جهت، کتاب «نظریه شعر سپید؛ حرف‌های احمد شاملو درباره شعر و شاعری» می‌تواند تاحدودی روشن‌کننده نظرات او در این‌باره باشد. در بخشی از کتاب از زبان شاملو می‌خوانیم: «شعر سپید، مطلق و مجرد است و می‌باید نامی دیگر از برای آن جست. چراکه غرض از شعر سپید نوعی از شعر نیست. یا چیزی است نزدیک به شعر بی‌آنکه شعر باشد و نزدیک به یک «نوشته» بی‌آنکه منطق و مفهوم آن منطق و مفهومی باشد که تنها با نوشتن، مرادی از آن حاصل آید. گاه نقاشی است، اما نمی‌توان به مدد نقاشی بیانش کرد. گاه رقص است، بی‌آنکه هیچ حرکتی بدان تحقق بخشد. گاه شعر است و از آن گذشته وزن و قافیه‌ای طلب می‌کند. تلاش می‌کند که نظمی به خود بگیرد، گاه فلسفه و گاه عکاسی است، کودک بهانه‌جویی است که بر هر چیز چنگ می‌زند».

پیش‌گفتار: چیزی چنان‌که باید، سال‌شمار زندگی و آثار احمد شاملو، شاملو از زبان شاملو، دربارۀ نیما و دیگران، آغاز جداسری، شعر و نثر، شعر سپید و مسائل پیرامون‌اش، مسائل شعر و جامعه، پاسخ به نوشاعران، افزوده‌ها و حرف آخر بخش‌های تشکیل‌دهنده این کتاب است.

انتشارات سرزمین اهورایی «نظریه شعر سپید» را در شمارگان 500 نسخه و در 302 صفحه روانه بازار کتاب کرده است.

انتهای پیام/