مطالبه «اقتصادِ بدون برجام»| ۶ راهکار تجارتِ بدون برجام؛ چین، عراق و سوریه ما را کفایت می‌کند
معاون‌کل سازمان توسعه تجارت در تشریح سناریوهای تجاری ایران بدون برجام گفت: تجارت با چین و همسایگان، مبادله پولی دوجانبه، همکاری با اوراسیا، مدیریت واردات و ذخایر ارزی، مقابله با قاچاق و تقویت بنگاه‌های کوچک و متوسط راهکارهای حل مشکلات تجاری است.
محمدرضا مودودی معاون‌کل سازمان توسعه تجارت در گفت‌وگو با خبرنگار بازرگانی خبرگزاری تسنیم اظهار کرد: آمریکا در فرآیند تحریم‌های خود با ایجاد مشکل در تولید، حمل‌ونقل و مبادله پول برای کشورمان به‌دنبال آن است تا کل تجارت خارجی کشور را به‌طور کامل قفل کند.
وی افزود: آمریکا در سال‌های گذشته با ابتلای کشورهای مختلف به اینترنت جی‌پی‌اس، شبکه‌های رسانه‌ای و پایه‌های پولی دلار خیلی از کشورها و اقتصاد آنها را به خود مبتلا کرده است و امروز از این ابزار برای اعمال نفوذ خود استفاده می‌کند تا سیاست‌گذاری کند.
سناریوی اول
معاون‌کل سازمان توسعه تجارت ایران با بیان اینکه این سازمان برای آینده برجام دو سناریوی خوش‌بینانه و بدبینانه را در نظر گرفته است، گفت: در سناریوی اول ممکن است اروپا در مقابل آمریکا مقاومت کند؛ اروپا در جریان خروج آمریکا از برجام بزرگ‌ترین بازنده است زیرا تحقیری که از سوی ایالات متحده شد خیلی بیشتر از سهمی است که آمریکا قصد داشت ایران را تحقیر کند.
مشاور وزیر صنعت، معدن و تجارت ادامه داد: برجام یک معاهده بین‌المللی بود که سال‌ها به‌روی آن کار کارشناسی انجام شده بود و اینکه یک فرد مانند ترامپ بگوید آن را قبول ندارد به‌معنی آن است که برای هیچ‌کدام از اعضای اتحادیه اروپا و دیگر اعضای این معاهده احترامی قائل نشده است.
وی اظهار داشت: در صورتی که اروپا به‌واقع در برجام بماند نه اینکه در پس رفتار خود، این قصد را داشته باشد که در شش ماه باقی‌مانده از تحریم‌های آمریکا علیه ایران، شرکت‌هایی را که با ایران قرارداد دارند حسابشان را تسویه و از ایران خارج کند یا در این مدت مراقب باشد که ایران به یک کشور هسته‌ای تبدیل نشود، بر اساس این فرضیه، اروپا یک بار برای همیشه، مرزهایی برای خود در ارتباط با آمریکا تعیین می‌کند تا دوباره در موارد دیگری این اتفاق تکرار نشود.
وی افزود: بر این اساس درصورتی که کشور ما بخواهد با اروپا ارتباط داشته باشد باید از آنها در ابتدای امر سؤال کند؛ که برادر شما یا کدخدا (آمریکا) اجازه داده است که چنین کاری کنید یا نه؟ بنابراین این موضوع مهمی است که اروپا برای حفظ وجه خود باید ایفای نقش کند.
معاون‌کل سازمان توسعه تجارت ادامه داد: در تعهدات برجام آمده است که مسائل اقتصادی در برابر مسائل هسته‌ای، یعنی وقتی، اروپا، روسیه و چین پای تعهدات خود در برجام بمانند، بخواهند حمایت‌های اقتصادی خود را انجام دهند نمی‌توانند در مسائل هسته‌ای اظهار نظر کنند.
وی تصریح کرد: در صورتی که اروپا این شرایط را بپذیرند با توجه به اینکه ما رابطه زیادی نیز با آمریکا نداشتیم نبود آمریکا تأثیر زیادی به‌روی مبادلات ما ندارد مگر اینکه، به‌روی موضوع پول خود یعنی دلار بر تجارت ایران با سایر کشورها تأثیر گذارد، هرچند که بعد از اجرای برجام نیز آمریکا برای عدم همکاری بانک‌ها با ایران پافشاری کرده بود.
مودودی یادآور شد: در این شرایط برخی از شرکت‌های بزرگ اروپایی بعد از خروج آمریکا از برجام، ایران را ترک می‌کنند اما شرکت‌های کوچک اروپایی در ایران می‌مانند. بر اساس اظهارنظری که اروپا کرده است که حاضر است که ضرر تجارت‌های با ایران را به شرکت‌های خود بپردازد، باید معلوم شود که منظور از جبران ضرر و زیان‌ها چیست.
سناریوی دوم
معاون‌کل سازمان توسعه تجارت گفت: سناریوی بدبینانه از آینده ارتباط تجاری ایران با برجام آن است که کشورها از این معاهده خارج شوند و اروپا نتواند از مواضع بخش خصوصی خود در برابر تحریم‌ها دفاع کند. در این شرایط باید برای تجارت با دیگر کشورها از ظرفیت‌های کشورهای همسایه خود بیشتر استفاده و روابط اقتصادی خود را فعال کنیم.
وی اظهار داشت: برای دور زدن تحریم‌های دلاری آمریکا می‌توانیم از طلا به‌جای اسکناس یا تبادل پول ملی کشورها استفاده کنیم که در این زمینه می‌توانیم قوانین واردات طلا به کشور را اصلاح کنیم زیرا در حال حاضر محدودیت‌هایی دارد.
مشاور وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: تفاهم‌نامه‌هایی نیز برای همکاری با اتحادیه اوراسیا و شانگهای به امضا رسیده است که در صورت خروج ایران از برجام ظرفیت‌های همکاری با کشورهای عضو این اتحادیه پررنگ‌تر می‌شود.
وی اظهار داشت: درصورتی که در معرض تحریم‌های نفتی، کشتیرانی و بانکی قرار بگیرم سعی می‌کنیم از خروج ارز کشور به هر شکلی که شده جلوگیری کرده و مدیریت بیشتری در این بازار انجام می‌دهیم و از واردات کالاهای غیرضروری تا حد امکان جلوگیری می‌کنیم.
مودودی افزود: بر این اساس مدیریت فضای بازار را نیز باید در دستور کار قرار دهیم تا با برخی از شرکت‌هایی که بخواهند در این شرایط احتکار کنند مقابله کنیم.
پیشنهاد اصلاح رویکرد ارز به معاون اول رئیس‌جمهور
مشاور وزیر صنعت، معدن و تجارت در ادامه، تأکید کرد: رویکردهای ارزی فعلی کشور نیز نیازمند اصلاحاتی است که بر این اساس پیشنهادی را نیز به معاون اول رئیس‌جمهور ارائه کردیم. در این طرح میزان ارزی که از صادرات کالا به دست می‌آید، اولویت‌بندی می‌شود و برای واردات کالاهای اساسی و ضروری و مواد اولیه تولید و ماشین‌آلات کارخانه‌ها اختصاص می‌یابد.
مودودی با بیان اینکه، به‌وجود آمدن نرخ‌های ارز متفاوت در بازار، به‌دلیل هیجانات ناشی از تحریم‌های ترامپ است، اظهار داشت: تراز تجاری ما مثبت است و در صورتی که رقم صادرات نفتی و غیرنفتی را در نظر بگیرم بیشتر از واردات است و مشکلی برای تأمین ارز وجود ندارد.
وی اظهار داشت: بر این اساس نباید اجازه ورود کالاهای قاچاق، ته‌لنجی و کوله‌بری را که معمولاً کالاهای مصرفی هم هستند و مشابه آنها در داخل تولید می‌شود، بدهیم.
واحدهای کوچک و متوسط در زمان تحریم‌ها راهگشا هستند
مودودی گفت: وجود واحدهای کوچک و متوسط در این شرایط جزو مواردی است که به‌خلاف تصور برخی، باعث رونق تولید می‌شود و می‌تواند شرایط توسعه اقتصادی کشور را فراهم کند زیرا نیازهای داخل کشورمان را بر اساس منابع داخلی تأمین می‌کند.
مشاور وزیر صنعت، معدن و تجارت در ادامه گفت: باید یک ستاد ویژه با اختیار فراقانونی در حوزه بازرگانی داخلی و خارجی ایجاد شود تا بتوان بازار را به‌خوبی مدیریت کرد، زیرا آمریکا در حال اعمال یک جنگ اقتصادی تمام‌عیار اقتصادی در بستر دیجیتال علیه ما است و از ابزارهای جی‌پی‌اس، پایه پولی دلار، رسانه‌ها و سوئیفتی که در اختیار دارد، سوءاستفاده می‌کند.
نقطه ضعف ایرانی در جهانی‌شدن امروز تبدیل به نقطه قوت شده است
وی اظهار داشت: با توجه به اینکه ما در سال‌های گذشته ارتباطات خیلی عمیقی با دنیا نداشتیم، آمریکا نمی‌تواند ما را خیلی به‌چالش بکشد، و نقطه ضعفی که درباره جهانی شدن داشتیم امروز تبدیل به یک نقطه قوت برای کشورمان شده است.
تشکیل کمیته مقابله با تحریم‌های اقتصادی ضروری است
معاون‌کل سازمان توسعه تجارت گفت: برای تعیین مصادیق واردات و مشخص کردن کالاهای ضروری، مدیریت بازار داخلی و تصمیم درباره نحوه مقابله با تحریم‌های اقتصادی علیه کشورمان، باید کمیته‌ای تشکیل شود تا بتواند تصمیمات واحد و درستی را اخذ کند تا واحدهای تولیدی ما در آینده دچار مشکل نشوند.
وی افزود: لیست کالاهای ممنوعه به کشور برای جلوگیری از خروج ارز از کشور بر اساس میزان ضرورت و حفظ منافع ملی تعیین شود.
مواظب باشیم بابک زنجانی‌ها دوباره شکل نگیرند
معاون‌کل سازمان توسعه تجارت گفت: همچنین باید مراقب بود تا عوامل فسادی مانند بابک زنجانی دوباره در این شرایط در اقتصاد کشورمان شکل نگیرد و بر اساس تجربه گذشته باید شرایط را به‌گونه‌ای شفاف‌سازی کنیم تا عامل بروز این موضوع نشود.
وی افزود: افکار عمومی نیز باید آماده شوند تا همکاری لازم را با دولت و حاکمیت داشته باشند زیرا اگر مردم درگیر این موضوع نشوند، حساس نمی‌شوند و نمی‌توانند نقشی را که لازم است ایفا کنند.
با چین، عراق و سوریه می‌توانیم خود را ببندیم
مودودی گفت: چین برنامه دارد ظرف 5 سال آینده واردات خود را به سقف 10 تریلیون دلار برساند؛ بر این اساس میزان واردات این کشور به‌طور سالانه از رقم 1.3 میلیارد دلار به رقم 2هزار میلیارد دلار می‌رسد؛ درصورتی که فقط یک درصد از این سهم را بگیریم می‌توانیم سالانه 20 میلیارد دلار صادرات به این کشور داشته باشیم که معادل 50 درصد صادرات غیرنفتی کشورمان است.
معاون‌کل سازمان توسعه تجارت با بیان اینکه "در اطراف کشورمان بازار 400 میلیون نفری همسایگانمان وجود دارد که می‌توانیم نقش بیشتری در این مناطق داشته باشیم"، گفت: ما در کشور سوریه نقش مهمی ایفا کردیم و حال این کشور برای بازسازی خود بعد از جنگ باید سهم ایران را مشخص کند تا حمایت ما از این کشور صرفاً سیاسی نباشد و ما در بازسازی نیز بتوانیم ایفای نقش کنیم.
وی تصریح کرد: کشور عراق نیز با توجه به عملکرد و نقشی که ایران در خروج داعش از این کشور داشت، از ظرفیت‌های بالایی دارد که ایران می‌تواند در این کشور نقش‌آفرینی اقتصادی خوبی ایفا کند؛ سه کشور چین، عراق و سوریه نیز برای ما کفایت می‌کند تا بتوانیم برنامه‌های (اقتصادی) خود را ببندیم، اما این مستلزم آن است که همگرایی لازم بین‌بخش امنیتی و اقتصادی را ایجاد کنیم تا به‌نفع اقتصاد ملی و تولید خدمات در کشورمان باشد.
انتهای پیام/*
