سفیر سابق ایران در تاجیکستان: عامل خارجی مهم‌ترین دلیل مشکلات فعلی روابط تهران-دوشنبه
سیدرسول موسوی، سفیر سابق ایران در تاجیکستان ضمن اشاره به سه اشتباه بزرگ دولت تاجیکستان، حزب نهضت اسلامی و جمهوری اسلامی ایران، عامل خارجی و به ویژه دلارهای عربستان را مهم‌ترین عامل مشکلات فعلی در روابط تهران-دوشنبه عنوان کرد.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، دکتر سیدرسول موسوی، سفیر سابق جمهوری اسلامی ایران در تاجیکستان طی سخنرانی در سمینار علمی «همسایگان در گفتمان سیاست خارجی مقام معظم رهبری با محوریت منطقه اوراسیا» ضمن اشاره به مشکلات اخیر در ایران و تاجیکستان تاکید کرد: سه اشتباه عمده در خصوص تاجیکستان از سوی دولت تاجیکستان، حزب نهضت اسلامی و جمهوری اسلامی ایران رخ داده است، اما آن چه ریشه اساسی مشکلات امروز است، نقش عوامل خارجی می‌باشد. وی با اشاره به نقش دلارهای نفتی سعودی در تاثیرگذاری بر سیاست‌های تبلیغی دولت‌ها، افزود: ما حتی در کشوری مانند مالزی هم شاهد آن هستیم که عربستان سعودی در رفتارهای این کشور تاثیرگذار است. کشوری مانند تاجیکستان نیز خارج از این چارچوب نیست.
سفیر سابق کشورمان با اشاره به این که اصل و اساس سه اشتباه رخ داده مبتنی بر اصل توازن است، اظهار داشت: نخستین اشتباه مربوط به دولت تاجیکستان است. دولت تاجیکستان اگر در جنگ داخلی پیروز نشد، صلح را مبنایی برای پیروزی در جنگ قرار داد و از این رو، همه چیز را در اختیار گرفت و این امر منجر به حذف همه طرف‌ها از صحنه گردید. این عدم توازن از سوی دولت تاجیکستان رخ داد. حزب نهضت اسلامی و گروه‌های مخالفین نیز اشتباه کردند. نهضت اسلامی گمان برد که با تقسیم قدرت و گرفتن چند پست و مقام مشکلات به پایان می‌رسد، حال آن که دیدیم چنین نشد. علاوه بر این رقابت‌هایی برای این پست و مقام‌ها صورت گرفت و اختلافاتی درونی به وجود آمد که با فوت مرحوم سیدعبدالله نوری تشدید شد. اشتباه جمهوری اسلامی ایران هم این بود که گمان برد با امضای توافقنامه صلح همه چیز تمام می‌شود و هر چه داشت در سبد دولت تاجیکستان سرمایه‌گذاری کرد و نهضت را فراموش کرد. این عدم رعایت توازن از سوی جمهوری اسلامی هم باعث شد تا مشکلات فعلی به وجود بیاید. تا زمانی که این سه اشتباه از سوی دولت، نهضت و ایران جبران نشود، مشکلات فعلی وجود خواهند داشت.
این دیپلمات باسابقه کشورمان همچنین با اشاره به نگاه فقهی امام خمینی(ره) در خصوص همسایگان، این رویکرد را فراتر از مسائل سیاسی دانسته و افزود: سه چارچوب کلان گفتمان سیاست خارجی مقام معظم رهبری در قبال همسایگان ما وجود دارد. نخست، موضوعات اسلام، مسلمین و جهان اسلام که ذیل حمایت‌های بشردوستانه و دست‌گیری از مظلومان تجلی می‌یابد. دومین چارچوب، مربوط به حوزه تمدنی، زبان فارسی و نوروز است که به رویکردهای هویتی و اهمیت همگرایی بر مبنای اشتراکات تاکید دارد. سومین رویکرد نیز دائر بر مفهوم دولت-ملت است که در این چارچوب احترام به حاکمیت و استقلال کشورها مد نظر قرار می‌گیرد.
سفیر سابق کشورمان در تاجیکستان ضمن اشاره به این که هر سه چارچوب مذکور در قبال تاجیکستان توسط مقام معظم رهبری مورد استفاده قرار گرفته است، تصریح می‌کند: مقام معظم رهبری در خصوص تاجیکستان طبق هر سه چارچوب موضع گرفته‌اند. در حوزه اسلامی و نهضتی، ایشان دعا می‌کنند، و حتی افشاگری می‌کنند که چرا باید میان مسلمانان جنگ به وقوع بپیوندد و چرا کشور مسلمانی همچون تاجیکستان باید در چنین وضعی باشد. در حوزه تمدنی نیز در دیدار با روسای جمهور تاجیکستان و افغانستان، در خصوص حوزه‌های مشترک تمدنی و فرهنگی برای همگرایی صحبت می‌کنند. نکته قابل توجه این است که وقتی ایشان به مساله دولت-ملت می‌رسند، دقیقا بر مبنا اصول سیاست همسایگی موضع‌گیری می‌کنند. حتی در ملاقات با رهبر پیشین حزب نهضت اسلامی تاجیکستان، مرحوم سید عبدالله نوری، به بحث توجه به دولت و ضرورت استقرار صلح توجه می‌شود. اما هر جایی هم که لازم بوده ایشان بر اساس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، دفاع از مظلومین را مطرح کرده‌اند.
این دیپلمات باسابقه کشورمان همچنین در پاسخ به اظهار نظری پیرامون مغفول ماندن منطقه اوراسیا در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران طی سال‌های پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، اظهار داشت: بنده با این موضوع مخالفم که غفلتی صورت گرفته. اتفاقا توجه ویژه‌ای از سوی جمهوری اسلامی ایران به این منطقه از بدو استقلال این کشورها صورت گرفته است. جمهوری اسلامی ایران اولین کشوری بود در منطقه که مرکز مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز را دائر کرد. اما این که انتظارات ما با واقعیت‌های موجود انطباق داشته باشد بحث دیگری است که باید در جای خودش مورد تحلیل و بررسی قرار بگیرد.
سمینار علمی «همسایگان در گفتمان سیاست خارجی مقام معظم رهبری با محوریت منطقه اوراسیا» توسط دانشگاه علامه طباطبائی و با همکاری موسسه مطالعات ایران و اوراسیا(ایراس) و موسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی(دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای) با حضور جمعی از اساتید دانشگاه و دیپلمات‌های این حوزه در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی، برگزار گردید.
