معجزات و شگفتی‌های حرم مطهر حسینی/نقش وهابیان در ویرانی حرم و ارادت ایرانی‌ها در بازسازی آن

به گزارش خبرنگار اجتماعی باشگاه خبرنگاران پویا؛ هادی انصاری پژوهشگر، نویسنده و متبرع آستان اهل بیت عصمت و طهارت که به تازگی و در روزهای اخیر از پروژه‌های بازسازی عتبات عالیات بازدید کرده و دیدارهایی با مراجع داشته است در مطلبی به بررسی روند این سفر و بهره‌برداری از این پروژه‌ها پرداخته که بخش دوم از متن یادداشت و تصاویر وی به شرح ذیل است:

عمر قدمت سازه حرم حسینی بیش از یک هزار سال 

 سازه حرم حسینی به بیش از هزار سال پیش باز گشته و در طول دوران یاد شده، شخصیت‌ها و حکومتهای گوناگون، دست به ترمیم‌ها و اضافاتی به ساختمان حرم حسینی زده‌اند که پاسخگوی دوران‌های خود بوده و در  شرایط  کنونی با توجه به اضافه شدن آمار جمعیت از سویی و افزایش شور و هیجان عشق حسینی از سوی اقشار گوناگون مردم جهان، فضای موجود در حرم حسینی را برای زیارت عاشقان، بسیار سخت و محدود و دشوار ساخته است.

بنابراین از این رو، تولیت آستانه مقدس حسینی با رایزنی‌های گسترده در این باره،  جهت افزایش فضای پیرامون ضریح مطهر از چهار سو را در برنامه جدی خود قرار داد و با شرکتهای مهم بین‌المللی و کارشناسان اروپایی و عراقی و ایرانی به صورت جداگانه دیدار کرده و دیدگاه خود را در اختیار آنان قرار داد.

در این دوران نیز باز توفیق یار شد و ستاد بازسازی اعتاب مقدسه که از کادر فنی مهندسی والایی برخوردار بوده و از شخصیت‌های صاحب نامی در جهان که در این راستا خود به تنهایی صاحب سخن هستند، استفاده کرد و این پروژه استثنایی و منحصر به فرد را که به گفته کارشناسان در نوع خود در جهان بی نظیر است، از آن خود ساخته و از اواخر سال 1393 شمسی، کار تاریخی خود را که شامل دو فاز وابسته به هم بود، آغاز کردند.

این پروژه ، در دو فاز ، یعنی تعریض فضای پیرامون ضریح مطهر حسینی (ع ) در ابتدا و هم زمان پس از باریک ساختن حدود 60 در صد از ستونهای چهارگانه اطراف ضریح مطهر که گاه قطر هر یک به هفت متر می‌رسید ، از سویی و ادامه این عملیات و تغییر بافت ساختمانی هزار ساله و کهن این آستانه که از آجر، گچ و تنه درختان نخل بود، به بتن که سانتیمتر سانتیمتر در این راستا با پیشرفته‌ترین دستگاهها و محاسبات و مشاورین و مهندسین ایرانی صورت گرفته که در پایان ضمن تعریض فضا و تقویت سازه، به دوخت بتنی، دیواره‌ها و پایه‌ها و سازه به اصطلاح پیرامون و بارکش گنبد را به قدرتی فزاینده ( دو تن بر سانتیمتر ) تغییر داده و این مکان را برای ترفیع گنبد مطهر حسینی به ارتفاع هفت متر و نیم و به وزن تقریبی 220 تن ، آماده سازند.

برای آگاهی از شرایط سازه حرم حسینی ، به نظرم ضروری می‌رسد که به فشرده‌ای از ساختمان حرم حسینی (ع) در طول تاریخ اشاره کنم.

پیشینه احداث بنا بر مزارِ امام حسین(ع) به نخستین سال‌های پس از شهادت ایشان باز می‌گردد. از نصب صندوق و ایجاد سقف و بنایی کوچک بر روی قبر تا سال 65 ق، گزارش‌هایی وجود دارد؛ اما ظاهراً نخستین بقعهٔ حائر حسینی را مختار ثَقَفی (در گذشته 67ق)، پس از پیروزی در قیام خود در خونخواهی امام حسین(ع)، در سال 66 بنا کرد که این بنای آجری دو در ورودی و یک گنبد داشت.

مقبره دیگر شهدای کربلا در بیرون از آن بنا قرار داشت؛ برخی احادیث نقل‌شده از امام صادق(ع) درباره آداب و کیفیت زیارت مزار امام حسین(ع)، نشان‌دهنده برپا ماندن این بنا تا زمان ایشان (83-148ق) است.

در دوره‌های بعد، اشخاص یا حکومت‌ها، ساخت و سازهای متعددی در حرم امام حسین (ع) انجام دادند، از جمله ساخت صحن‌ها و رواق‌های جدید یا توسعه آنها، احداث مسجد، ساخت صندوق و ضریح، بازسازی حصار اطراف حرم، تعویض سنگ‌فرش‌ها، مرمت و زراندود کردن گنبد، تزیین مناره‌ها و دیوارها و رواق‌ها با طلا یا کاشی یا آیینه، اهدای فرش و وسایل روشنایی، و ساختن مخزن آب است.

 شاید در این راستا بهتر باشد که به نخستین ساختمان، حتی به صورت ساده بر مرقد مطهر امام حسین (ع )، اشاره داشته باشیم.

حرم مطهر حسینی در طول تاریخ

پس از به شهادت رسیدن حضرت امام حسین بن علی(ع) و اصحاب ایشان در سرزمین کربلا، قبیله بنی‌اسد ، پیکر مطهر حضرت و اصحابش را دفن کردند. بنی‌اسد برای قبر امام حسین (ع) نشانه‌ای در نظر گرفتند و آن درخت سدره‌ای بود که آن را نشانه‌ای بر این مکان مقدس قرار دادند. در زمان بنی‌امیه شیعیان به زیارت قبر وی می‌آمدند و قبر مشخص بود.

نخستین  ساخت بنای آرامگاه امام حسین (ع ) را به مختار بن ابی‌عبیده ثقفی (پس از قیامش) و بعضی به بنی اسد نسبت می‌دهند که مصالح آن از گچ و آجر بوده و در نزدیکی آن مسجدی بوده‌ است که این آرامگاه در عهد بنی عباس، و به دستور هارون الرشید ویران شد و خانه‌های شیعیان همجوار آن خراب شده و قبر را شخم زدند و درخت سدره‌ای که بنی‌اسد جهت علامت قبر کاشته‌ بودند را بریدند.

پس از آن در زمان مامون که برای راضی کردن شیعیان خراسان، تصمیم گرفت خلافت را به امام رضا (ع)  واگذارد، شیعیان فرصت یافتند بر روی قبر امام حسین(ع) آرامگاهی بنا کنند که بنای این آرامگاه هم در سال 232 قمری به دستور متوکل عباسی همراه با خانه‌های اطراف آن ویران شد و زمین آن شخم زده‌ شد و در آن کشت صورت گرفت.

متوکل به دست فرزندش منتصر، در سال 247 قمری به قتل رسید. منتصر نیز همانند مامون، برخلاف پدرش، به شیعیان امنیت و رفاه داد و باز آرامگاه حسینی را بنا کرد و در کنار آن مناره بلندی بنا نهاد. حدود 280 ق داعی‌الصغیر فرمانروای طبرستان و از نوادگان زید بن علی بن حسین به بازسازی و گسترش آن پرداخت.

آخرین بازسازی ساختمان حرم حسین بن علی در سال 371 قمری توسط عضدالدوله دیلمی از آل بویه به سرانجام رسید. وی دستور ساخت همه عتبات را صادر کرد. بنای حرم امام حسین ع در سال 367 قمری شروع شد و در سال 371 قمری به پایان رسید. این آرامگاه دارای گنبدی بر بالای مرقد امام (ع ) است. ساختمان اصلی آن همچنان باقی‌مانده و در آتش‌سوزی سال 407 قمری بر اثر افتادن شمع، تنها تزیینات داخلی آن از بین رفت ولی چون در ساختمان اصلی آرامگاه و ستون‌ها چوب بکار نرفته بود، برپا ماند.

نقش معماری آل بوسه در حرم امام حسین(ع)

 در حقیقت بنای اصلی آرامگاه امام حسین (ع) از آثار معماری آل بویه است که بعدها از تعرض مغولان نیز در امان ماند.

پس از آن تا به امروز در آرامگاه امام حسین(ع)  تعمیرات و تزیینات زیادی صورت گرفته‌است. پس از سقوط ایلخانیان، در دولت جلایریان (ایلکانیان) و به دست آن‌ها تعمیراتی آغاز شد که تا سال 786 قمری آن را ادامه دادند و ایوان طلا را بنا کردند. پادشاهان صفویه ضمن انجام تعمیرات و نصب تزئینات متعدد از جمله صندوق و ضریح فولادی، آرامگاه را نیز توسعه دادند.

فعالیتهای صفویان و قاجاریان در حرم مطهر حسینی

 بعضی تعمیرات و ساخت یک کاروانسرا در کنار حرم توسط عثمانی‌ها نیز تا سال 1129 ادامه یافت. سپس نادر شاه در سال 1135 قمری نیز دست به تعمیراتی وسیع و نصب تزئیناتی در حرم زد.

در دوره قاجار، روابطی بهتر از صفویه با عثمانیان داشتند. آقا محمد خان قاجار، نخستین شاه این دودمان، در سال 1205 دستور نوسازی گنبد و تذهیب و تزیین آن را با پوشش طلا صادر کرد. در 18 ذیحجه سال 1216 قمری سعود بن عبدالعزیز وهابی در رأس لشکری بزرگ به کربلا حمله کرد و کشتار بی‌رحمانه‌ای به راه انداخت و آرامگاه حسینی را ویران و اموال آن را غارت کرده، تمام قندیل‌های طلا و نقرهٔ صفویه و فرش‌های گران‌قیمت را به تاراج برد.

پس از آن فتحعلی شاه قاجار دستور تعمیر خرابی‌های وهابیان را داد و ضریح تازه‌ای در سال 1218 قمری برای حرم نصب شد. همسر فتحعلی شاه ایوان مقابل قبر و مناره‌های حرم حسینی را طلاکاری کرد. گنبد و صحن در دوره محمد شاه تجدید بنا شد. در سال 1273 قمری، ناصرالدین شاه تعمیراتی در حرم انجام داد و برای سومین بار در دوره قاجاریه گنبد آستانه تجدید طلاکاری شد؛ تعمیرات حرم نیز در دوره قاجار همچنان ادامه داشت.

در تمام نقاط حرم حسینی "بسان دیگر مراکز زیارتی عراق" نام سلاطین صفوی، قاجار، امیران این دو سلسله بر روی کتیبه‌ها دیده می‌شد که همگی آن‌ها در دوره صدام نابود شد، تا آثار ایرانی در عتبات به‌طور کامل محو شود. امروزه این نام‌ها تنها در کتاب‌ها، برخی تصاویر و به‌ احتمال اسنادی که در آرشیوهای عثمانی برجای مانده، قابل رؤیت است.

عمده‌ترین بازسازی‌ها و توسعه و تزیین حرم، در عصر قاجار صورت گرفت که اثرهای آن هم چنان تا عصر حاضر باقی مانده است. نخستین اقدام، طلا کردن گنبد به دستور آقامحمد خان قاجار در 1211 ق بود. دو سال بعد، حرم از سمت شمال توسعه یافت و دیوار حائل مسجد شمالی و روضه برداشته شد. این کار را مرحوم آیت الله سید محمد مهدی شهرستانی انجام داد.

 مزار این شخصیت به همراه دیگر شخصیت های خاندان والاتبار شهرستانی در رواق جنوبی حرم حسینی و در جوار مرقد مطهر شهدای کربلا قرار دارد.

تجاوز  و غارت  وهابیان به حرم مطهر حسینی و ویران کردن بخش‌هایی از رواق‌ها

در 1216 ق، حرم دستخوش تجاوز و هجوم وهابیان قرار گرفت و ضریح و رواق آن ویران شد و اشیاء نفیس آن به غارت رفت. اما در 1217 ق ، حرم از سمت غربی گسترش پیدا کرد و مزار سید ابراهیم مجاب در داخل رواق و شبستان قرار گرفت. این کار را مرحوم آیة الله سید علی طباطبایی مشهور به صاحب ریاض انجام داد. این دو بزرگوار حرم را از شرق و شمال با ادغام مزار شهیدان و مسجد شمالی و اندکی نیز از سمت جنوب وسعت بخشیدند. در این دوران محمد حسین خان یزدی، بر اساس کتیبه‌ای که از خود به جای گذاشته، ظاهراً تعمیراتی را در قبر مطهر انجام داده است. در مقابل چهار گوشه قبر شریف این عبارت دیده می‌شود: «وافقه الموفق بتوفیقات الدارین ابن محمد تقی خان الیزدی، محمد حسین، سنه 1222 ق».

فتحعلی شاه قاجار نیز در سال‌های 1227 و 1250 ق به نوسازی بنای فرسوده حرم پرداخت و پوشش طلای گنبد آن را بازسازی کرد. او ضریح نقره‌ای جدید برای قبر مطهر ساخت و داخل ایوان گنبد را طلا کاری کرد و تمامی آن چه را که وهابیان تخریب کرده بودند، بازسازی کرد. نماینده او در این طرح ابراهیم خان شیرازی بود. او همچنین در 1232 ق، فرمان داد تا ضریح مسی مرقد را که شاه عباس ساخته بود، تغییر داده و ضریح نقره‌ای تازه‌ای بسازند و صندوق خاتم روی مرقد را با چوب ساج روکش کنند. این صندوق را هم آقا محمد خان نصب کرده بود. در این دوران، کربلا دیواری محکم با چهار دروازه داشت؛ 1) دروازه بغداد در شمال کربلا 2) دروازه خیمه گاه در جنوب 3) دروازه نجف اشرف در مشرق 4) دروازه حُر در مغرب.

در 1285 ق، ناصرالدین شاه نیز کوشش‌هایی برای توسعه، ترمیم و تزیین بقعه انجام داد. او خود به زیارت عتبات آمد و شرح کامل این سفر را در سفرنامه عتبات خود نگاشت. وی صحن را از سمت غربی آن توسعه داد و گنبد و بخشی از پوشش طلای آن را بازسازی کرد. هم چنین ایوان بزرگی را در سمت قبله احداث کرد که به نام خود او، ایوان ناصری، مشهور شد. این کار را شیخ عبد الحسین تهرانی معروف به شیخ العراقین انجام داد. در همان دوران،  داخل حرم تعمیر و حجره‌های صحن از نو ساخته شد. در 1296 ق احمد معمار نامی ، بر ایوان بیرونی دیوار رواق غربی، مقابل پنجره فولاد، تعمیراتی انجام داد و بالای پنجره کتیبه‌ای با این عنوان از خود به جای گذاشت: «عمل اوستاد احمد المعمار 1296».

در 1300 ق صحن امام حسین (علیه السلام) و نیز کاشی کاری رواق‌های سه گانه شرق، غرب و شمال توسط عبدالله بن قوام با کمک مالی محمد صادق تاجر شیرازی اصفهانی الاصل انجام شد و کتیبه‌ای به همین مضمون بر بالای مقبره شمالی، یعنی مقابل ضریح امام، با تاریخ 1300 ق به یادگار ماند. از آن زمان تا 1360 ق، توسعه و بازسازی چندانی در حرم صورت نگرفت. ولی بعد از آن تا عصر حاضر، همواره تلاش‌ها و اقدام‌های فردی و متفرقه ای برای تزیین، توسعه و بازسازی حرم انجام شده است. از جمله در 1360 ق ، طاهر سیف الدین ، رهبر بهره خای داوودی هند، یکی از مناره‌ها را که خراب شده بود از نو ساخت و سپس هر دوی آن را طلا کاری کرد.همچنین ضریح زیبایی از طلا و نقره را برای قبر مطهر امام حسین ساخت که طی مراسمی ویژه بر روی مرقد نهاده شد. این ضریح تاسال  1391شمسی برقرار بود ، که با ضریحی که از سوی مردم عاشق پیشه قم مقدس ساخته شده بود ، جابجا شد.

در این هنگام که آستانه مشغول به ساخت رواق ، پیرامون باروی صحن مطهر حسینی بود ، با پیشنهادی که به تولیت در فرصتی که همواره به دیدار او مشرف می‌شدم ، ضریح ساخته بهره‌های هند را به دو نیمه تقسیم کرده و در فضایی که در برابر مرقد مطهر حضرت از سرداب بوجود آورده بودند ، پنجره‌ای یا ضریحی در گوشه قرار داده ، بطوریکه زائران خود را در حرم حسینی و در برابر قبر مطهر بشمار می‌آورند.

در 1367 ق، خانه‌ها و مدرسه‌های دینی مجاور صحن از جمله جامع یا مدرسه ناصری تخریب شد که آن را ناصرالدین شاه در 1301 ق ساخته بود و در سمت غربی صحن امام حسین (علیه السلام) قرار داشت. از شمال به مدرسه زینبیه و درب ساعت و از جنوب به مدرسه صدراعظم نوری، معروف به صدر، متصل بود. این مسجد و دو مدرسه را عبدالرسول خالصی تخریب کرد. برای این تعمیرات، کامیون‌هایی حامل 55 تن سنگ مرمر از یزد از سوی سید محمدآقا یزدی و مصطفوی و شصت کامیون از طرف جمعی از بازرگانان تهران ارسال شد. این مرمرها همه در کف حرم مطهر و تمام دیوارهای داخل آن تا ارتفاع سه متر کار گذاشته شد و در 1368 ق عملیات روکاری با سنگ مرمر به پایان رسید.

در این توسعه، علاوه بر مدرسه‌ها، آثار دیگری از جمله مسجد رأس الحسین و مقام رأس الحسین، مدرسه و مسجد سردار حسن خان، که محمد حسن خان قاجار پدر آقا محمد خان در 1180 ق ساخته بود، همه به دستور عبدالرسول خالصی ویران شد. هم چنین تکیه بکتاشیه، ورودی باب قاضی الحاجات و مأذنه‌های مزار پادشاهان آل بویه تخریب شد. تمام این تخریب‌ها به منظور ایجاد یک فلکه بود که پشتوانه علمی و تاریخی و آثار فرهنگی را این گونه دستخوش تخریب قرار داد.

در 1370 ق، مرحوم صبری هلالی به خطاطی آیه‌های قرآن (سوره دهر) بر حرم پرداخت. ضلع شرقی حرم در این سال ساخته شد و ایوان‌ها و طاق‌ها نیز با کاشی‌های زیبا و نفیس تزیین شد. یک سال بعد، بنای گنبد و پوشش طلای آن مرمت شد و در 1373 ق، سقف رواق‌های حرم به طور کامل بازسازی و کاشی‌های معرقی از اصفهان زینت بخش حرم شد و قسمت بالای ایوان ناصری طلاکاری شد.

تعویض ستون‌های چوبی ایوان حرم حسینی با سنگ‌های مرمر اصفهان  

در سال 1388 ق ، از آنجا که مرحوم پدرم ، شهید آیة الله حاج شیخ احمد انصاری، که خود با کمک خیًرین ونیکوکاران ایرانی، سعی در باز سازی مساجد و مدارس حوزه علمیه نجف اشرف داشت و مسجد خضراء ، و مدرسه صدر وأذری و مزار کمیل بن زیاد و دیگر مزارات شریف عراق را ترمیم و بازسازی کرده بود، در این هنگام رو به سوی کربلا نهاده و تصمیم گرفت که ستونهای چوبی ایوان حرم حسینی را با سنگ مرمر زینت دهد. به یاد دارم که در سال 1386ق ایشان بدین منظور به اصفهان سفر کرده و سنگ مرمر زیبایی را سفارش دادند.

در سال 1388 هجری ستون‌های سنگی از ایران وارد شد. سقف قدیمی ایوان را برداشتند و ستون‌ها را نصب کردند. این کار دو سال به طول انجامید و پس از آن به بنای جدید ایوان طلا پرداختند. هم اکنون سنگ نوشته‌ای به عنوان یادبود این اقدام، بر بالای تاج دومین ستون از سمت چپ ایوان حسینی دیده می‌شود که یاد آور این اقدام بزرگ در آن هنگام است.

در 1394 ق طرح نوسازی و هماهنگ سازی صحن شریف تدوین شد. این طرح شامل احداث مجدد ایوان، خراب کردن ضلع غربی صحن و تزیین دیوارها با کاشی بود که اجرای آن تا 1396 ق طول کشید.

هم اکنون سیر مراحل توسعه و بازسازی حرم و بقعه شریف حسینی ابعاد و زاویه‌های حرم را این گونه روشن ساخته است: صحن حرم امام حسین (علیه السلام) محدوده مستطیلی شکلی را در بر می‌گیرد که ضلع شمال به جنوب آن از سمت بیرون 125 و ضلع شرق به غرب آن 95 متر است. این محدوده همه بناهای حرم را در خود جای داده و در داخل یک صحن به مساحت 385 متر مربع قرار دارد. حرم و بقعه در وسط این صحن قرار دارد که با کاشی‌های گران قیمت پوشانده شده است. ارتفاع حرم دوازده متر، طول دو ضلع شمالی و جنوبی 55 متر و طول ضلع شرقی و غربی آن 445 متر است. حاشیه دیوارهای حرم از سمت بیرون با آیه‌های قرآن تزیین شده است. طول حرم 40/10 و عرض آن 10/9 متر است. کف داخل آن سنگ مرمر است و دیوارها نیز کاشی کاری شده و به آیه‌های قرآن؛ سوره هل اتی، یس و سوره‌های کوچک با خط ثلث سفید در متن کاشی لاجوردی مزین شده است. این تزیین‌ها در سال‌های 1363 تا 1369 ق انجام گرفت.

این مطالب ، فشرده‌ای از ساختمان و سازه های حرم حسینی در طول تاریخ و پس از شهادت حضرت است.

تقویت ستون‌های حرم مطهر حسینی

اما باید گفت طرح توسعه فضای پیرامون ضریح مطهر حسینی ، از پایان سال 1393 شمسی از ستون بالاسر در فاصله میان مرقد مطهر و ضریح حضرت حبیب ابن مظاهر اسدی ، آغاز شد و به همین ترتیب یکی بعد از دیگری، ستونها تراشیده شده و با بتن و میل گرد تقویت شد.

 زمان تقریبی پیش‌بینی شده برای هر ستون و اجرای پروژه توسعه، شش ماه بوده که خوشبختانه با سرعت و طبق استانداردهای علمی تاکنون ،پیش رفته‌اند. هم اکنون این عملیات به دوستون شمالی ضریح مطهر رسیده است که امید آن می‌رود تا دو ماه دیگر ، به پایان رسیده و فضایی در حدود 80 متر مربع به پیرامون ضریح حسینی افزوده می‌شود که این فضا قابل توجه بشمار می‌آید.

گفتنی است برای استحکام بخشیدن به این عملیات بسیار مهم و با توجه به وجود آب در ارتفاع یک متر و نیم ، دست اندر کاران، در بخش‌هایی تا عمق چهار متر و نیم و در دیگر قسمت‌ها تا حدود یازده متر و نیم ، به عمق زمین ، پایین رفته و ستون‌هایی را برای ایجاد استحکام در ساختمان و سازه بنای گنبد به وجود آوردند ، و از حرکت و لغزیدن و یا اصطلاحا ( رانش) سازه و ستونهای کهن پیشگیری کردند.

شگفتی دیگر از حرم مطهر امام حسین(ع)

از نکات شگفتی که اشاره به آن در این راستا ضروری به نظر می‌رسد اینکه با امکانات جدید مهندسی، هم اکنون جهت دیدن عمق زمین‌ها و پی بردن به شرایط و قوام زمین در عمق، از دستگاههای  اسکن لیزری بهره می‌گیرند که گاه تا عمق بیش از 20 متری را دقیقا مشخص می‌کند.

از شگفتی‌هایی که در این راستا به وقوع پیوست این بود که در پیرامون نزدیک به مرقد مطهر حضرت امام حسین(ع) ، شعاع این دستگاه و نفوذ اشعه لیزر آن از چهار متر تجاوز نمی‌کرد که موجب شگفتی متخصصین و مهندسین شده بود که پس از آگاهی، به آنان اطلاع داده شد که بر طبق نظر کارشناسان و آگاهان در این باره ، از جمله مرحوم علامه آیت الله سید محمدمهدی بحر العلوم متوفای 1212 هجری که در این باره تبحری داشته و بر اساس دیدگاهها و نظریات آن فقیه عالیقدر، بسیاری از مراقد و مزارات ترمیم و تجدید بنا شد، ایشان معتقد بوده‌اند که پیکر مبارک حضرت اباعبد الله (ع )در عمق میان هفت تا هشت متری مکان کنونی قرار دارد.

از شگفتیهای دیگر در این راستا می‌توان به نوع تربت در عمق‌ها و نیز فاصله از مکان قبر مطهر اشاره کرد.

تربت امام حسین(ع) و بوی عطر خاص آن

در نزدیکی مرقد مطهر ، تربتی که بدان دست یافته شد از بوی عطر خاصی برخوردار بوده و از آنجا که زمین در عمق،  مرطوب و گـِلی بود ، تربت به دست آمده، حالت گـل  یا اصطلاحا در عربی ( طین ) بود که هیچگونه ناخالصی و ماسه در آن دیده نمی‌شد که از بوی عطر خاصی برخوردار بود که این ویژگی و بوی عطر در تربت و یا خاک دیگر بخشهای این مکان ، وجود نداشت.

همانطور که در پیش اشاره کردم ، هم زمان با این عملیات، فاز دوم، یعنی تقویت  ساختار سازه کهن دیوارها و باراندازهای گنبد و سقف حرم و زمین پیرامون گنبد مطهر نیز با وجود مهندسین و صاحبنظران و متخصصین و کارگران ایرانی آغاز شده که این عملیات هم اکنون به عرقچین گنبد رسیده و دیوارها تا بالا به پایان رسیده است.

ساختمانی که بر سر زائران فرو نریخت

نخستین بار در حدود سه سال پیش که به دیدار از این فاز مشرف شده و برای نخستین بار گام بر بام حرم حسینی نهادم ، سازه‌های گچ و آجر در زیر پایم به گونه‌ای به حرکت درمی‌آمد که گویی بر روی مکانی شنی گام نهاده‌ای ! تا آنجا که وحشت برمن مستولی شده که نکند با حرکت من و قرار گرفتم وزن من بر این مکان ، رخدادی بر ساختمان و سقف حرم مطهر پیش آید. با پیشرفت پروژه ، این تصور من به حقیقت پیوست و تمام متخصصین این کار ،بر این عقیده قرار گرفتند که استقرار گنبد مطهر، بر روی این باراندازها و سازه‌های سست، خود معجزه الهی و عنایتی حسینی بوده است ، زیرا که سالها پیش باید این ساختمان در لحظه ای بر سر زائران، فرو می‌ریخته است.

تمامی تنه درختانی که به عنوان استحکام بخشی این ساختمان در قرن ها پیش بکار گرفته شده است ، با دست زدن ، پودر شده و به زمین می‌ریخت. شکاف‌های فراوانی در جای جای سقف و دیوارها ، به چشم می‌خورد.

در این مرحله که به عرقچین یا سقف گنبد درونی رسیده‌اند، ترکهایی، پیرامون سقف بالای ضریح را از درون که در میانه دو گنبد است، فرا گرفته بود ، که به وسیله عزیزان و عاشقان و خدمتگزاران این پروژه، آقایان مهندس مهاجری و دو برادر افتخار آفرین ، دکتر محمد رضا بنان و دکتر محمود رضا بنان، از نزدیک به اینجانب نشان داده شد.

این بازدید که نزدیک به دو ساعت به طول انجامید ، از پایین و اطراف ضریح در بخش شمالی آن آغاز شد ، سپس با آسانسور بار ،از این فضا به فضای همسطح پیرامون بالای ضریح مطهر ، گام نهادم و دیوارها وفرسودگی‌های پیشین را که گاه هنوز در بخشهایی وجود داشت و سازه بتنی جدید را که اصطلاحا ، به دوخت بتنی شهرت دارد ، از نزدیک مشاهده کردم و سپس با آسانسور و بخشی نیز با پله آهنی، بر بام حرم حسینی و پیرامون گنبد مطهر ، گام نهادم.

خدای من شب جمعه از سویی و شب سوم شعبان ، شب سالگرد میلاد با سعادت سالار شهیدان، در مکانی که فرشتگان الهی بر طبق روایات ، فوج فوج از عرش الهی فرود آمده و برای یک بار در عالم خلقت، این توفیق را بدست می‌آورند که بر پیرامون گنبد مطهرش ، طواف کرده و سپس حسرت وار از این مکان به آسمان بازگشته و فضا را در اختیار دیگر فرشتگان مقرب درگاه الهی و حسینی که توفیق تشرف را بار یافته‌اند قرار دهند ، خدای من در این لحظات و ساعتها ، در چنین مکانی گام نهاده بودم که سر از پا نمی‌شناختم.

با توضیحاتی که برادر عزیزم مهندس مهاجری می‌داد و زمین پیرامون گنبد مطهر، که شیب دار بوده و با زحمت می‌توانستیم بر آن درنگ کنیم ، همه شناژ بندی شده و آماده بتن ریزی بود که در این هنگام به یاد نخستین تشرفم به این مکان مقدس افتاده وخاکی بودن آن را به مهندس مهاجری و دو برادر عزیز دیگرم دکتر محمد رضا و محمود رضا بنان ، یادآور شدم.

بر فراز مرقد امام حسین(ع) گنبد بلندی است و پوششی از طلای ناب دارد. در ساقه گنبد 10 پنجره به بیرون گشوده است که عرض هر یک، به یک متر و سی و سه سانتیمتر می‌رسد و میان هر یک با دیگری یک متر و پنجاه و پنج سانتیمتر فاصله است. ارتفاع گنبد از قاعده تا نوک آن حدود 37 متر است و از بیرون دارای شکل کروی پیازی است. بر بلندای گنبد میله‌ای طلایی به طول دو متر است که در فراز آن چراغی نصب شده است. تعداد خشت طلاهای به کار رفته در گنبد7 هزار و 562 خشت و مجموع سطح طلاکاری‌شده 301 متر مربع است.

جزییاتی از طرح ترفیع گنبد مطهر امام حسین(ع)

در طرح و پروژه جدید ، گنبد پیش ساخته‌ای که بدان اشاره شد، بر روی این گنبد کهن قرار داده می‌شود که بدین ترتیب هفت متر و نیم به ارتفاع گنبد مطهر حسینی ، افزوده می‌شود که گفتنی است ، با این اقدام ، گنبد مطهر امام حسین (ع) تنها گنبد سه لایه بشمار می‌آید.

گنبد تازه دارای بیش از 17 هزار خشت طلا بوده که باز با تکنولوژی جدیدی که ساخته و پرداخته مهندسین ایرانی در کرمان است، با روش خاصًی بر روی گنبد تازه قرار داده شده و به گنبد و خشت‌های کهن پیشین ، دست زده نشده و همچنان در زیر گنبد تازه ، قرار خواهد داشت.

پس از درک لحظات زیبا و دعا و نیایش در کنار گنبد مطهر ، به پایین آمده و در نزدیکی سقف گنبد که تقریبا فاصله‌ای در حدود دو متر داشتیم و دقیقا در میانه گنبد مطهر حسینی قرار گرفتیم و به پیشنهاد عزیزان، دست به دعا و راز و نیاز و نیایش برداشته و لحظات روحانی زیبایی را در حالی که از دیدگان همه اشک سرازیر بود ، سپری کردم.

در این هنگام بود عیدی خود را از حضرت، توفیق طاعت، توفیق خدمتگزاری و خادمی به اعتاب مقدسه ، رو سپیدی در دنیا و آخرت ، محروم نشدن از جایگاه خادمی امامان(ع) ، توفیق زیارت مکرر در دنیا و محروم نگردیدن از شفاعتشان در آخرت، حسن عاقبت و دهها آرزوی خیر برای خود و خدمتگزاران و تمامی ذوی الحقوق ، و عاشقان حضرتش را آرزو کردم.

انتهای پیام/