اخلاق بین الادیانی، تحکیم بخش همزیستی جوامع مختلف

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، آیت الله مبلغی در هفتمین دور گفتگوهای اسلام و مسیحیت ارتدوکس یونان  که به همت سازمان فرهنگ و ارتباطات در کشور یونان در حال برگزاری است، گفت:  معنویت و اخلاق به دلیل ارتباط تنگاتنگ با دو بُعد دینی و انسانی، قادر هستند انگیزه، رویکرد، نگاه و روحیه معطوف به صلح را در انسان و جامعه انسانی ایجاد و گسترش بدهند.
وی گفت: از ویژگی‌های مهم معنویت، که فرآیند شکل گیری آن در فرد و جامعه بروز و ظهور می یابد، «آرامش» است و بر اساس مطالعات روان شناختی، معنویت در همه ادیان به کاهش ضریب اضطراب در فرد و جامعه انجامیده و به گسترش آرامش فردی و جمعی نیز کمک رسانده است.
آیت الله مبلغی گفت: حضور و بسط آرامش، به گسترش صلح می انجامد، همانگونه که فقدان آن به جنگ و آشوب منجر خواهد شد، در شرایط حکم فرمایی اضطراب بر ذهن آدمی، زمینه برای جنگ، به مثابه وضعیت مخالف با صلح، فراهم می آید. نگرانی و بی تابیهای فردی و جمعی از جمله زمینه ها و منشاءهای شناخته شده جنگ و یا وضعیت رادیکال ناشی از فقدان صلح است. در حقیقت، بذر ناآرامی در بستر عدم آرامش رشد می کند و در زمین اضطراب فردی و جمعی جوانه می زند و بارور می شود. معنویت نیز به گسترش حالاتی در آدمی و جامعه متشکل از انسانها می انجامد که از یک سو، با صلح هماهنگی و همراهی دارند و از سوی دیگر، منشأ و مبنای جنگ را تضعیف می‌کنند.

رییس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس  با بیان اینکه نقش معنویت در گسترش صلح از دهلیز عبور از ظواهر و رسیدن به معنای مشترک تحقق می یابد گفت: معنویت با درنوردیدن مرزها و عبور از ظواهر، خود بستری برای گسترش صلح می شود. در فضای معنویت گرایی، انسان می تواند به ظاهری بودن و سطحی بودن بسیاری از تغایرها و تفاوتها با دیگران پی برده و درکی عمیق و ژرف تر از زیرساخت مشترک و مشابه الهی حاصل کند، این تفاوت اندیشی سطحی و تغایرگرایی موضعی، خود منشا جنگ و بستر زدایش صلح است. البته این معناگرایی به معنای عدم اعتبار قالبها نیست و انسان در پیشگاه خدا باید به وظایف و مناسکی که دین مورد اعتقاد بر عهده او نهاده، عمل کند.

آیت الله مبلغی با اشاره به اینکه تمرکز معنویت بر درونمایه ها و مضامین مشترک انسانی، راه را بر جنگ می بندد و زمینه ساز بسط صلح و ارتقاء شرایط موثر در ماندگاری آن می شود، یادآور شد: از مسیر معنویت می توان آن روح واحد و حقیقت مشترک میان ابنای ادیان، هم نشین بودن آدمیان در کشتی زندگی و منشا بودن آنها را در پیوستگی با امر متعالی و الهی را مشاهده کرد.

وی گفت: تقویت معنویت، انسانها را به هم نزدیک، جنگ را (جز در موارد دفاع)  بی معنا و مطرود خواهد کرد، زیرا خاستگاه جنگ، صرفا و همیشه ناشی از میل خالص ما به منافع بیش تر نیست بلکه گویای ناتوانی ما از همدلی با دیگران و ناکامی در نزدیکی با دیگر انسانها نیز می باشد.

عضو مجلس خبرگان رهبری گفت: از خاستگاه های مهم جنگ، دور بودن انسانها از یکدیگر، تغایر گرایی و تفاوت محوری در روابط میان آنها است که این وضعیت ناشی از تمرکز و جمود بر ظاهرها و سطحی اندیشی در مناسبات می باشد.
بی گمان صفات اخلاقی مانند محبت، انصاف، خیرخواهی، لطف، حُسن ظن، نیکوکاری منشا و مبنایی برای صلح هستند و این صفات، فراتر از نقش آفرینی در حوزه مناسبات فردی و روابط شخصی، لباس اجتماعی بر تن پوشیده و به مثابه پدیده هایی اجتماعی در روابط و مناسبات ظهور به هم می رسانند. نقش دیگر اخلاق در بسط صلح، قابلیت آن برای ایجاد ادبیات و فضای احساسی منجر به صلح و مخالف با جنگ است.

آیت الله مبلغی با بیان اینکه بسط صفات اخلاقی در جامعه فهم  عمومی و اولویت احساسی مردم را از مبارزه جویی به سمت همدلی سوق می دهد، گفت: در فضای محوریت یابی ادبیات اخلاق مدار در جامعه، انگاره ها و حالتهایی نظیر سوء ظن و رواداشتن بی‌رحمی بر اساس آن، ذهنیت عمومی را دچار آمادگی برای بسط نزاع و رویکرد به جنگ نمی سازند.

رییس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس، با بیان اینکه نقش دیگر اخلاق در گسترش صلح را باید در ارتباط اخلاق به مثابه موقعیتی کاربردی و حوزه های مهم زیست بشری جست و جو کرد، گفت: در واقع یکی از مهم ترین عرصه های ارتباط اخلاق و صلح مبحث اخلاق کاربردی و تاملات ناشی و منشعب از آن است، امروزه عناوین مهمی هم چون «اخلاق محیط زیست»، «اخلاق دانش» و «اخلاق روابط اداری» مطرح گشته اند. اخلاق اگر لباس اجتماعی به تن کند و به پدیده ای اجتماعی بدل شود و سایه بر روابط بین اتباع ادیان بگسترد، و اخلاق بین الادیانی تدوین شود و استقرار یابد، همزیستی تحکیم می شود.

آیت الله مبلغی گفت: تا مادامی که اخلاق در درون هر دین و مذهب فقط برای اتباع آن دین و مذهب خواسته می شود روابط بین اتباع ادیان و مذاهب از مرکز اخلاق رها می شود و این رهاییِ مناسبات بین الادیانی از اخلاق، خاستگاه بروز بدگمانی، بد پنداری و احیانا تنش می شود.
وی گفت: اتباع اسلام و مسیحیت باید اخلاق صلح و جنگ را بازتعریف کنند، گفت وگوهای بین ادیانی باید به تهیه پیش نویسهای حقوقی ناظر به همزیستی دست بزند تا راه خود را جهت قانونی شدن بازکند، اگر می خواهیم طعم شیرین همزیستی را بچشیم، باید اخلاقی بیاندیشیم. باید کوشید پرتو اخلاق، به مثابه موقعیتی کاربردی و دارای کارکردهای سامان بخش به روابط، فراتر از کلیشه های عمومی به همه مناسبات کشیده شود. ضروری است تلاش شود تا همه مناسبات دیرین بشر بر اساس اخلاق کاربردی شکل و فرمی تازه یابد و روابط انسانی نظم و نسقی اندیشیده و متلائم با اصول اخلاقی پیدا کند. این تحول، یا حرکت به سمت این تحول، بسی مهم و تاریخ ساز است.

انتهای پیام/