زاهدان| نمایش فرهنگ و تمدن کهن جنوب‌شرق ایران در موزه‌های سیستان و بلوچستان + تصویر
۹ موزه در سیستان و بلوچستان فرهنگ و تمدن کهن جنوب شرق کشور را پیش چشم گردشگران و مسافران نوروزی به نمایش می‌گذارند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از زاهدان، سرزمین اساطیری سیستان و بلوچستان گنجینه‌ای غنی از فرهنگ و تمدن کهن ایران است که با ثبت 1800 اثر ملی و سه اثر جهانی آثار باستانی و میراث طبیعی و معنوی بسیاری را در دل خود جای داده است.
آثاری که از گذشته‌های دور تا تاریخ معاصر ایران را روایت می‌کند. گوشه‌ای از این تاریخ پرفراز و نشیب جنوب شرق کشور در 9 موزه شهرستان‌های مختلف این استان به نمایش درآمده است.
نخستین موزه منطقه‌ای جنوب شرق ایران در زاهدان
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری سیستان و بلوچستان در گفت‌وگو با خبرنگار ما اظهار داشت: موزه منطقه‌ای جنوب شرق ایران که بزرگ‌ترین موزه زاهدان، منطقه جنوب شرق ایران را در بخش‌های باستان‌شناسی، مردم‌شناسی و زیست‌محیطی به‌صورت جامع و کامل تعریف می‌کند.
مجید کلانوری ادامه داد: ایجاد این موزه در مقیاس منطقه‌ای با توجه به تاریخ و قدمت کهن استان جهت معرفی و نمایش آثار و بقایای تاریخی این سرزمین باستانی ضرورت داشت. این موزه اولین موزه منطقه‌ای جنوب شرق ایران با مساحت آن حدود 13000 مترمربع است و دارای سه‌طبقه در سه بخش اصلی باستان‌شناسی، مردم‌شناسی و زیست‌بوم شناسی است که به معرفی آثار فرهنگی و اطلاعات حاصل از کاوش‌های باستان‌شناسی در شهر سوخته سیستان، اسپیدر بلوچستان، شهداد کرمان و صحنه‌هایی از زندگی روزمره ساکنان منطقه و فرهنگ می‌پردازد.
وی افزود: معرفی نمونه‌های جانوری بومی سه حوزه سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و کرمان با توجه به تاریخ، قدمت اقلیم، موقعیت جغرافیایی، آب‌وهوا، فرهنگ و هنر این مناطق نیز از دیگر بخش‌های این موزه است. همچنین بخش‌های جانبی شامل رمپ. آکواریوم، کتابخانه، واحد اسناد و مدارک، سالن نمایش، تالار محققین جهت فعالیت‌های پژوهشی و تحقیقاتی، تالار رایانه، کارگاه‌های آموزشی و فنی، اتاق ساخت مولاژ، اتاق مرمت اشیا، مخزن، عکاس‌خانه در این موزه وجود دارد.
موزه پست؛ شناسنامه شهر نوپای زاهدان
موزه پست زاهدان یکی از آثار تاریخی این شهر و ساختمان جامعی در خیابان طالقانی است که به معرفی وضعیت پست از آغاز تاکنون در زاهدان می‌پردازد. ازجمله ساختمان‌های اداری است که اوایل سلسله پهلوی برای انجام مراسلات پستی احداث‌شده است. با توجه به کتیبه موجود در سر در آن مشخص می‌شود در سال 1311 هجری شمسی به‌وسیله دولت بناشده است و نام آن اداره ایالتی پست و تلگراف سیستان و بلوچستان بوده است. سبک معماری سنتی و تزئینات آجری و ایوان ورودی رفیع از ویژگی‌های این بناست که بیانگر هویت و اصالت و شناسنامه شهر نوپای زاهدان است. هم‌اکنون نیز در این موزه انواع تلفن‌ها و تمبرهای مربوط به دوره‌های مختلف به نمایش گذاشته‌شده است.
جلوه فرهنگ و زندگی سیستانی در موزه زابل
موزه مردم‌شناسی سیستان نیز یکی دیگر از موزه‌های معروف سیستان و بلوچستان است که در شهر زابل قرار دارد. مکان این موزه با عنوان کنسولگری قدیم انگلیس در زمینی به مساحت 4000 مترمربع افتتاح شد. در سال 1376 مرمت بنای آن آغاز شد و هم‌اکنون نیز به‌عنوان موزه مردم‌شناسی همه‌روزه پذیرای محققین و بسیاری از علاقه‌مندان به مقوله آداب و سنن و روش‌های زندگی مردم شمال سیستان و بلوچستان است. پوشش، موسیقی، آیین‌های دسته‌جمعی و غذاهای محلی منطقه سیستان از در گذشته در این موزه به نمایش گذاشته‌شده که جلوه کاملی از فرهنگ و زندگی مردم این خطه است.
نماد اتحاد شیعه و سنی در مبارزه با طاغوت در ایرانشهر
موزه قرآن و عترت ایرانشهر یکی دیگر از موزه‌های این استان است که با هدف آشنایی با مفاهیم ارزشمند قرآنی و شیوه زندگی ائمه با تأکید بر ارزش‌های اسلامی و وحدت مسلمانان در مکان زندگی مقام معظم رهبری در این شهر، ایجادشده است. ساختمان موزه مربوط به اواخر دوران پهلوی و یادبودی از زمان تبعید ستم‌شاهی است که اکنون به‌عنوان نمادی از حرکت‌های انقلاب و محل رجوع علما و مکانی برای اتحاد شیعه و سنی با عنوان موزه قرآن و عترت شناخته می‌شود. این مکان در سال 1370 توسط آقای پرویز فاضلی مالک بنا به سازمان میراث فرهنگی اهدا و در سال 1386 در فهرست آثار ملی ثبت و مرمت آن توسط سازمان میراث فرهنگی انجام و به نام موزه قرآن و عترت تغییر کاربری داد.
موزه دیگری هم در ایرانشهر وجود دارد که دریکی از آثار باستانی این شهر یعنی قلعه ناصری در خیابان فارابی واقع‌شده است و به‌عنوان موزه محلی مجموعه آثار فرهنگی مردم منطقه را نمایش می‌دهد. این مجموعه شامل ظروف سفالی، زیورآلات، وسایل اندازه‌گیری، گهواره چوبی و سایر اشیا است. در ایام نوروز نیز در محل این موزه مراسم فرهنگی و هنری مانند اجرای موسیقی برگزار می‌شود.
موزه سفالِ کهنِ زنانه در کلپورگان
موزه زنده سفال کلپورگان که به موزه خاک نیز معروف است، یکی از مهم‌ترین و مشهورترین موزه‌های سیستان و بلوچستان است که در روستایی به همین نام در فاصله 25 کیلومتری جنوب شرق شهر سراوان در فاصله 100 کیلومتری جاده سراوان - بم پشت واقع‌شده است. وجود همین موزه زنده سبب شد تا سال گذشته این روستا ثبت جهانی شود. سفال تولیدی در منطقه کلپورگان نشان‌دهنده تداوم حیات شش هزار ساله نوعی سفال پیش از تاریخ در ایران است که روش ساخت تزئین و معادن تأمین مصالح این نوع سفال علی‌رغم گذشت هزاران سال تغییر نکرده است و این نوع سفالگری سینه به سینه در میان زنان این روستا منتقل‌شده است. این کارگاه به‌عنوان یک موزه زنده که تداوم سنت سفالگری پیش از تاریخ بلوچستان را به نمایش گذاشته پذیرای گردشگران و مسافران در نواحی مرز جنوب شرق ایران است.
موزه محلی سراوان نیز یکی دیگر از موزه‌های قدیمی سیستان و بلوچستان است که در ساختمان قدیم فرمانداری سراوان در بین سال‌های 1316 تا 1318 احداث شده است. محتوای این موزه شامل گذری بر تاریخ بلوچستان، از نحوه زندگی مردم و آداب و رسومشان گرفته تا آثار تاریخی و طبیعی و حیات‌وحش منطقه است که به‌وسیله ماکت و تصاویر، صحنه‌سازی شده و در معرض دید عموم قرار گرفته است.
نمایش آثار تاریخی پیش از میلاد در موزه سرباز
موزه محلی شهرستان سرباز واقع در شهر کلات در جنوب سیستان و بلوچستان نیز پذیرای مسافران و گردشگران نوروزی است. در این موزه 40 شی تاریخی مربوط به دوره‌های پیش از میلاد کشف شده از محوطه‌های باستانی بلوچستان، اشیا مردم‌شناسی، آثار صنایع‌دستی زنان و مردان بلوچ و تصاویری از جاذبه‌های دیدنی و گردشگری به نمایش گذاشته شده است.
مکان این موزه متعلق به اداره قدیم پست سرباز و یکی از آثار شاخص این شهرستان است که در زمان پهلوی دوم ساخته‌شده و در سال 1392 بازسازی و به‌عنوان موزه محلی مورد استفاده قرار گرفت.
بوم‌شناسی بلوچستان در موزه محلی چابهار
موزه محلی چابهار نیز در ساختمان قدیم فرمانداری شهر چابهار در میدان 22 بهمن این شهر واقع شده است. این بنا در زمینی به مساحت 2 هزار و 900 مترمربع و با زیربنای 860 مترمربع در دو طبقه ساخته شده که مصالح آن از خشت است . در حال حاضر از این بنا به عنوان موزه محلی چابهار استفاده می‌شود که بخش حیاط آن به بوم‌شناسی بلوچستان اختصاص‌یافته است و اطلاعاتی از اقلیم این خطه منحصربه‌فرد از جنوب ایران را به بازدیدکنندگان ارائه می‌دهد.
گزارش از حسنیه ارباب افضلی
انتهای پیام/ ز
