کتابهای کمک درسی در متن آموزش؛ کتابهای درسی در حاشیه
رواج استفاده از کتابهای کمک آموزشی باعث شده است، کتابهای درسی تحت الشعاع قرار بگیرند از سوی دیگر برخی کارشناسان آموزشی معتقدند " خانواده‌ها تصور می‌کنند کتب درسی نقص داشته و فرزندشان نمی‌تواند بدون کتابهای کمک آموزشی به نتیجه مطلوب برسد.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، این روزها موسسات خصوصی برای کسب درآمد صرفا به کنکور و هدف‌گذاری دانش‌آموزان دوره پیش‌دانشگاهی اکتفا نمی‌کنند بلکه برای سایر دانش‌آموزان نیز برنامه دارند، برنامه‌ای که با ورود به مدارس و ارائه کتابهای کمک آموزشی با قدری تخفیف، سودهای فراوانی را نصیب آنها می‌کند.برخی مدارس نیز با تایید کتابهای کمک آموزشی، نسبت به سفارش این کتاب‌ها به صورت دسته جمعی برای دانش‌آموزان اقدام می‌کنند و در برخی موارد شاهد هستیم کتاب کمک آموزشی به آسانی کتاب درسی را به حاشیه برده و زمان بیشتری از وقت دانش‌آموزان صرف مطالعه آن میشود.
اگرچه مسئولان آموزش‌وپرورش می‌گویند حدود 27 درصد کتابهای کمک آموزشی موجود در بازار استاندارد هستند و برای دانش‌آموزان دوره ابتدایی و متوسطه اول این حجم استفاده از کتابهای کمک آموزشی نیاز نیست اما سال‌هاست که شاهد رواج بیش از حد کتابهای کمک آموزشی میان دانش‌آموزان هستیم به گونهای که در برخی مواقع کتابهای درسی تحت‌الشعاع کتابهای کمک آموزشی قرار می‌گیرند.
* زمان تعیین شده برای برنامه‌های درسی در مدارس کوتاه میشود
حسن مظاهری - کارشناس کتابهای درسی درباره حجم کتابهای درسی و از سوی دیگر رواج استفاده از کتابهای کمک درسی اظهار کرد: شورای عالی آموزش‌وپرورش زمان آموزش هر درس در هفته را مشخص کرده است و مولفان کتابهای درسی براساس آن باید دروس هر کتاب را تنظیم کنند و بعد از تهیه پیش‌نویس اولیه کتاب کار بررسی در شورای برنامه‌ریزی گروه درسی به منظور تایید آنها آغاز میشود و کتاب از زوایای مختلف مورد اعتبارسنجی قرار می‌گیرد و پس از مرحله اعتبارسنجی بحث اجرای آزمایشی کتاب درسی آغاز خواهد شد.
وی افزود: اجرای آزمایشی کتابهای درسی در سال‌های گذشته انجام میشد به‌گونه‌ای که کتابهای جدید به مدت یک سال در چند مدرسه ارائه می‌شدند و معلمان آموزش‌های لازم را دریافت و با مولفان کتاب‌ها در ارتباط بودند و بازخوردها از تدریس به مولفان ارائه میشد و بعد از دریافت بازخوردها در شورای برنامه‌ریزی درسی بررسی و هر کدام که قابل اعمال بود در کتاب مدنظر قرار می‌گرفت و پس از رفع اشکالات، اجرای سراسری کتاب درسی آغاز میشد و پس از 5 سال کتاب درسی مجدد به صورت کامل مورد ارزیابی قرار می‌گرفت.
این کارشناس کتابهای درسی گفت: با استقرار نظام جدید 6.3.3، هر سال کتاب درسی دو پایه مورد بازنگری قرار می‌گیرد به همین دلیل اجرای آزمایشی حذف و راه‌های دیگر جایگزین شد تا مولفان با حداکثر دقت کتاب درسی را ارائه دهند که مشکلی به وجود نیاید.
مظاهری به اشاره به اینکه در دوره ابتدایی در سال باید 925 جلسه کلاس درس برگزار شود، عنوان کرد: هم‌اکنون 750 جلسه کلاس درس برگزار میشود و این وضعیت در سایر دوره‌های تحصیلی نیز مشاهده میشود. زمانی که در برنامه درسی ملی پیش بینی شده است و مولفان براساس آن کتابهای درسی را تدریس می‌کنند در مرجله اجرا اتفاق نمی‌افتد و زمان‌هایی که ویژه برنامه درسی است به آن اختصاص نمی‌یابد.
وی ادامه داد: نحوه تدریس معلم و اینکه براساس روش‌های سنتی تدریس می‌کند یا فرصت یادگیری و خلاقیت را برای دانش‌آموز فراهم می‌کندنیز در بحث زمان آموزش مهم است در سند برنامه درسی ملی صفحه 47 زمان تعلیم و تربیت مشخص شده است و 37 هفته باید مدارس برپا باشند.
* تراکم بالای دانش‌آموزان در کلاس درس مانع اجرای موفق ارزشیابی کیفی توصیفی
این کارشناس کتابهای درسی با اشاره به ارزشیابی کیفی و توصیفی که در دوره ابتدایی اجرا میشود، گفت: این شیوه ارزشیابی از نظر کارشناسان مزایای فراوانی دارد و بیش از 70 درصد معلمان، مدیران، کارشناسان آموزشی و خانواده‌ها با اجرای آن موافق هستند اگر چه اجرای آن نیز با آسیب‌هایی همراه است و تراکم بالای دانش‌آموزان در کلاس‌های درس مانع از اجرای موفق این طرح میشود.
* نقش کتابهای درسی در بحث آموزش و یادگیری کمرنگ شده است
در ادامه یعقوب ایمانی مدیر سابق آموزش و پرورش فیروزکوه با اشاره به اینکه در بحث محتوای آموزشی دچار افراط و تفریط شده‌ایم، عنوان کرد: در گذشته فقط کتاب درسی تنها منبع آموزش بود و هم‌اکنون کتابهای درسی جزئی از رسانه‌های زیادی که در جریان آموزش دخیل هستند، قرار گرفته‌اند و نقش و تاثیرگذاری کتابهای درسی در آموزش‌ویادگیری کمرنگ‌تر شده است که این دو نگاه خروج از مسیر اعتدال است.
وی افزود: اگر می‌خواهیم محتوای آموزشی مطلوب ارائه شود باید محتوا صحیح باشد، معلم آموزش مناسب را دریافت کند و دانش‌آموز شرایط لازم را برای یادگیری داشته باشد در چند سال گذشته کتابهای درسی با هجوم کتاب‌ها و رسانه‌های کمک آموزشی که به طور رسمی به عنوان محتوای آموزشی در متن کار قرار گرفته‌اند به حاشیه رفته‌اند.
مدیر سابق آموزش و پرورش فیروزکوهادامه داد: هم‌اکنون تالیف کتابهای درسی به صورت متمرکز است و نواقصی وجود دارد چون شرایط اقلیمی و فرهنگ‌های مختلف در حالت متمرکز نمی‌تواند چندان مورد توجه قرار بگیرند از سوی دیگر معتقدم در نظام جدید 6.3.3 حجم کتابهای درسی با میزان ساعات اختصاص یافته و هفته‌‌های آموزشی نسبت به قبل مطابقت بیشتری پیدا کرده است.
* برخی معلمان معتقدند کتاب درسی نقص داشته و کتاب کمک آموزشی نیاز است
در ادامه سیدجواد ساداتی نژاد عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس درباره رواج استفاده از کتابهای کمک آموزشی در مدارس اظهار کرد: بنده فرزند دانش آموزی دارم که علاوه بر کتابهای درسی، کتابهای کمک درسی بسیاری از سوی مدرسه برای خرید به او ارائه و فرزندم سفارش تهیه آن را به من می‌دهد.
وی افزود: من نمی‌دانم که آیا فرزندم فرصت می‌کند این حجم از کتابهای کمک آموزشی را مطالعه کند یا نه؟ به نظر می‌رسد کتابهای درسی نقصی دارند که برای رفع آن کتابهای کمک آموزشی از سوی معلمان تجویز میشود که صرفا بار روانی برای دانش‌آموز دارد به گونهای که فرزند بنده هر بار تعداد زیادی از کتابهای کمک آموزشی ناشران مختلف در اطرافش پراکنده است که مدرسه توصیه به خرید آنها کرده است.
عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس گفت: هم اکنون در حوزه کتابهای کمک آموزشی شاهد اعمال نظرات سلیقه‌ای معلمان و مدارس هستیم به گونهای که هر معلم کتاب خاصی را معرفی می‌کند و آشفتگی بسیاری در این حوزه وجود دارد و برنامه ریزی خاصی برای معرفی کتابهای مناسب علاوه بر کتابهای درسی وجود ندارد.
ساداتی نژاد ادامه داد: در بحث کتابهای کمک آموزشی خانواده‌ها تصور می‌کنند کتب درسی نقص داشته و نمی‌توانند بدون کتابهای کمک آموزشی به نتیجه مطلوب برسند، این تصور باید رفع شود و کتاب درسی باید آنقدر جامع باشد تا دانش‌آموز به طور کامل مفاهیم را متوجه شود.
وی تصریح کرد: از نظر روانی مدارس اینگونه به خانواده‌ها القا کردند که اگر کتابهای کمک آموزشی را تهیه نکنند فرزندشان مفاهیم درسی را به خوبی متوجه نمی‌شود که این معضل باید اصلاح شود.
همچنین خدیجه میرزاده زاده استاد دانشگاه فرهنگیان با اشاره به اینکه در نظرخواهی از معلمان به نظر می‌رسد برخی دروس با ساعات درسی همخوانی ندارد، گفت: برخی معلمان می‌گویند حجم کتاب درسی زیاد است و نمی‌توانند تدریس کتاب را به صورت کامل داشته باشند چه برسد به اینکه بتوانند تمرین و یادگیری کامل را برای دانش‌آموزان داشته باشند. طبق گفته‌های معلمان در دوره متوسطه دوم کتاب جغرافیای ایران و استان 200 صفحه است که دو ساعت در هفته برای آموزش آن اختصاص داده‌اند و معلم ناچار است هر جلسه دو درس بدهد و فقط تدریس بدون آموزش انجام میشود به گونهای که معلمان می‌گویند حتی نمی‌توانیم کار با نقشه را در کلاس درس داشته باشیم و دانش آموز جهات اصلی و کار با نقشه را نمی‌‌داند، در این شرایط فرصت تمرین بسیار اندک است و معلم برای تمرین باید از مدرسه اجازه گرفته و ساعات فوق‌العاده برگزار کند.
انتهای پیام/
