عراق در کانون اهداف استراتژیک آمریکا در منطقه
بانک اهداف استراتژیک آمریکا در منطقه، عراق را به عنوان یکی از مهمترین کانون‌های خود توصیف کرده و به همین علت است که خروج نیروهای خود از آن پس از نابودی داعش را غیر ممکن می‌داند.
به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، مرکز مطالعات و پژوهش‌های راهبردی الروابط در مقاله‌ای با اشاره به وضعیت شکننده عراق و استراتژی بلندمدت آمریکا در قبال این کشور نوشت: در اواخر اکتبر سال 2017 رکس تیلرسون وزیر خارجه آمریکا اظهارات مهمی را در رابطه با ادامه حضور نیروهای آمریکایی در عراق مطرح کرد. وی در این زمینه تأکید کرد که نیروهای آمریکایی برای مبارزه با داعش در عراق باقی خواهد ماند و حتی در صورت درخواست دولت عراق نیز این کشور را ترک نخواهند کرد. این اظهارات بسیار با اهمیت بود، چرا که بخشی از آینده سیاست آمریکا در قبال عراق را روشن کرد. پایگاه‌های نظامی آمریکا که در عراق تاسیس شد، یکی از عوامل اشغالگری این کشور در روز نهم آوریل سال 2003 بود. این پایگاه‌ها نظیر پایگاه الاسد، پایگاه بلد، تاجی، الحبانیه، قیارة، پایگاه فرودگاه اربیل و فرودگاه بغداد و فرودگاه حریر و پایگاه نظامی بعشیقة و کرم لس در نزدیکی حمدانیه و پایگاه سد موصل همچنان به فعالیت‌های خود ادامه می‌دهند. احتمالا آمریکا در آینده نزدیک پایگاه‌های نظامی دیگری را نیز در عراق تشکیل خواهد داد.
تاسیس این پایگاه‌ها اقدامی بیهوده یا فارغ از محتوای استراتژیک به شمار نمی‌رود. آمریکا در حال حاضر همراه با این پایگاه‌ها بالغ بر 11 هزار نیروی نظامی در عراق دارد که حدود 6000 نفر از آنها متخصص در رویکردهای مبارزاتی هستند. در سایه تحولات و فعالیتهایی که واشنگتن در عراق انجام می‌دهد، این سوال مطرح می‌شود که ماهیت عراق در استراتژی آمریکا چگونه است؟
عراق در ابعاد مختلف نظامی و امنیتی و اطلاعاتی و اقتصادی برای تصمیم سازان سیاسی واشنگتن از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است. پایگاه‌های نظامی آمریکا که از سال 2003 در عراق تاسیس شده، بخشی از این اهمیت را نشان می‌دهند. از اهداف موجودیت نظامی آمریکا در عراق مقابله با نفوذ ایران در این کشور است. این همان چیزی است که دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا از آن تحت عنوان نفوذ ایران در عراق نام برده و مدعی شده تهران از تلاش‌های گسترده آمریکا و هزینه‌های بی فایده و زیادی که در این زمینه صورت گرفته، به نفع خود بهره برداری کرده است.
ترامپ پس از ورود به کاخ سفید گفت که آمریکا اشتباه وحشتناکی را مرتکب شده که وارد عراق شد، اما در ادامه آن را به ایران تحویل داد. ترامپ نسبت به سیاست‌های دولت سابق آمریکا در قبال عراق ابراز نگرانی کرد و گفت که کاخ سفید خلأیی را در این کشور ایجاد کرد که ایرانی‌ها توانستند از آن استفاده کنند.
عراق در ابعاد سیاسی و دیپلماتیک نیز جایگاه ویژه‌ای در نظر آمریکایی از حزب جمهوری‌خواه یا دموکرات دارد، یکی از دلایل این موضوع این است که سفارت آمریکا در عراق یکی از بزرگترین سفارت های آمریکا در منطقه خاورمیانه به شمار می‌رود. این موضوع نشان دهنده اهمیت فوق‌العاده عراق در سیاست‌گزاری‌های آمریکا است. در اربیل مرکز اقلیم کردستان عراق نیز آمریکا بزرگترین کنسولگری خود در جهان را دایر کرده است. تنها هزینه های مرحله اول احداث این کنسولگری بالغ بر 600 میلیون دلار است.
ترامپ در زمان تصدی قدرت در کاخ سفید در گفتگو با شبکه تلویزیونی ای بی سی اعلام کرد که آمریکا می‌بایست روی نفت عراق دست می‌گذاشت. او گفت که عراق قدرتی هم طراز با ایران دارد. وی گفت که آمریکا می‌بایست در عراق باقی می‌ماند و بر نفت این کشور مسلط می‌شد. این در حالی بود که واشنگتن 3 تریلیون دلار پول را در این کشور به باد داد.
آمریکا در کنار تلاش‌های دیپلماتیک و نظامی به دنبال ایجاد بستری مناسب برای مشارکت در ساماندهی اوضاع عراق در مرحله بعد از سقوط داعش و نفوذ درتحولات داخلی این کشور است. عراق چهارمین کشور خاورمیانه از لحاظ تراکم جمعیتی است. این موضوع از نظر استراتژیست های آمریکا از اهمیت قابل توجهی برخوردار است.
علاوه بر این، عراق پنجمین کشور دنیا از نظر ذخایر نفتی است، تصور کنید چه اتفاقی می‌افتد اگر این کشور به دنبال همگرایی و مشارکت با اردو گاه مخالف غرب بویژه ایران برآید که خودش نیز چهارمین کشور دنیا از نظر ذخایر نفتی به شمار می‌رود.
علاوه بر اینها عراق دارای ثروت معدنی گسترده‌ای است که هنوز سرمایه‌گذاری مناسبی برای استخراج آن صورت نگرفته است. بر اساس طرح توسعه عراق که در سال 1981 تدوین شده، سرمایه گذاری در جهت استخراج ثروت‌های معدنی و گازی در عراق مربوط به بعد از سال 2050 است. محمد فاصل الحبوبی مشاور سابق وزارت نفت عراق (1980 تا 1998) می‌گوید اگر برای برداشت ثروت های معدنی در گذشته سرمایه‌گذاری‌های لازم صورت می‌گرفت، امروز ثروت های معدنی نیز مانند منابع نفتی رو به اتمام بود، ثروت‌هایی که می‌تواند بعد از پایان نفت عراق منبع اساسی تامین هزینه های این کشور باشد. علاوه بر اینها عراق برای استخدام و صادرات در معادن نیازمند حضور شرکت‌های بزرگ است. بر اساس اظهارات الحبوبی معادن عراق در تمامی استان‌های این کشور توزیع شده است. بر اساس کارشناسی‌های صورت گرفته، عراق ده‌ها معدن با مقادیر بالا دارد که برخی از آنها معادن نادر نظیر اورانیوم و طلا و نقره هستند. علاوه بر اینکه معادن آهن و مس و نیکل و کروم و آلومینیوم نیز به وفور در عراق وجود دارد، به اندازه ای که حجم واقعی این معادن هنوز به صورت کامل مشخص نشده است.
سیاست آمریکا در عراق متشکل از تحقق منافع حیاتی این کشور بدون توجه به منافع دیگران است. اشغالگری آمریکا در عراق در سال 2003 یکی از مهمترین حوادث آن زمان در جهان عرب بوده و میزان توجه و اولویت منافع راهبردی آمریکا و تحقق اهداف این کشور بدون در نظر گرفتن منافع و مطالبات دیگران را نشان می‌دهد. حتی اگر این اقدام با توسل به گزینه زور و ابزار نظامی انجام شده و بر خلاف مواضع بین‌المللی و معیارها و منشورهای جهانی باشد. آمریکا مجموعه‌ای از عوامل و انگیزه‌ها را برای مداخله در عراق به بهانه رها شدن از دست رژیم صدام حسین و از بین بردن سلاح های کشتار جمعی و مبارزه با تروریسم و ایجاد دموکراسی در این کشور دنبال می‌کرد. اهداف مستقیم و اصلی آمریکا از آغاز جنگ در عراق، انگیزه های اقتصادی و استفاده از نفت و منابع عراق و تضمین برتری برای رژیم صهیونیستی در منطقه بود. علاوه بر اینها آمریکا به دنبال ایجاد پروژه قرن خود در منطقه و از بین بردن دولت‌های در حال توسعه در منطقه و تحقق سلطه خود در خاورمیانه بود.
تصمیمات آمریکا بعد از اشغالگری در عراق نظیر انحلال ارتش این کشور نتایج مصیبت باری به دنبال داشت، تا جایی که می‌توان گفت بروز پدیده داعش در عراق و سوریه یکی از نتایج مستقیم اشغالگری آمریکا در عراق به شمار می‌رود. علاوه بر اینها داعش یکی از زیرشاخه‌های سازمان تروریستی القاعده بود که همین سازمان نیز در نتیجه جنگ و اشغالگری آمریکا در عراق و افغانستان شکل گرفته بود.
اشغالگری و جنگ آمریکا در عراق برای ساختار اجتماعی مردم این کشور ویرانگر بود و بذر فرقه‌گرایی و اختلاف افکنی را در آن کاشت. استراتژی آمریکا در عراق همچنین سهم عمده‌ای در به شکست کشاندن دولت این کشور و تبدیل آن به یک دولت شکننده در ابعاد اقتصادی و سیاسی و اجتماعی و امنیتی داشت.
انتهای پیام/
