چه چیز منافع روسیه و ایران را به هم پیوند داده است؟

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، روزنامه اینترنتی «گازیتا.رو» در تحلیلی نوشته است: "محمدجواد ظریف" وزیر امور خارجه ایران روز دوشنبه به مسکو سفر کرده و میهمان افتخاری کنفرانس باشگاه مباحثات بین المللی «والدای» با عنوان "روسیه در خاورمیانه: بازی در تمامی جبهه‌ها" بود. وی در جریان این سفر با "سرگئی لاوروف" وزیر امور خارجه روسیه نیز دیداری جداگانه داشت و دو طرف روابط دوجانبه و مسائل مهم منطقه، از جمله روند اوضاع در سوریه را مورد بررسی قرار دادند. در شرایطی که اقدامات یکجانبه آمریکا خطر لغو برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در مورد برنامه هسته‌ای ایران را بوجود آورده، مقامات تهران تلاش می کنند تا روابط خود با مسکو و همچنین با پکن را تقویت کنند.

این دومین سفر آقای ظریف به روسیه است. وزیر خارجه جمهوری اسلامی در ماه ژانویه سال 2018 نیز به روسیه سفر کرده بود و در آن زمان نیز مشکلات در سوریه و توافق هسته‌ای با آمریکا، در مرکز توجه مذاکرات وی با سرگئی لاوروف قرار داشت.

این موضوعات در حال حاضر نیز برای هر دو کشور ایران و روسیه دارای اهمیت زیادی بوده و لازم است تا مقامات تهران و مسکو هر از چندگاهی مواضع خود در این مسائل را با یکدیگر هماهنگ کنند. ضمن اینکه طی یک ماهی که از سفر قبلی محمدجواد ظریف به روسیه گذشته، اوضاع در سوریه، بخصوص بعد از حملات هوایی اسرائیل به نیروهای متحد دولت سوریه و در نتیجه آن سرنگونی جنگنده اسرائیلی توسط سامانه دفاع ضدهوایی ارتش سوریه، به مراتب وخامت بیشتری پیدا کرده است.

علاوه بر این، در روسیه و ایران نگران اقدامات ترکیه در عفرین سوریه نیز هستند. آقای ظریف روز گذشته در سخنرانی خود در کنفرانس «والدای» تاکید کرد که مشکل عفرین فقط باید از طریق قانونی و با استفاده از مذاکره با دولت سوریه حل و فصل گردد و تجاوز نظامی به خاک سوریه و اشغال یک منطقه از آن، کمکی به حل مسائل نخواهد کرد.

نگرانی مقامات تهران به ادامه هرج و مرج در سوریه به اقدامات اسرائیل مربوط می شود که از این شرایط استفاده کرده و با دخالت در  بحران سوریه قصد دارد مانع از تثبیت و کنترل نیروهای دولتی سوریه بر اوضاع شود.

این در حالی است که مسکو نیز که بطور همزمان دارای روابط خوبی هم با ایران و هم با اسرائیل است، خواستار حفظ توازن نیروها در منطقه است و تلاش می کند تا حوادث رخ داده در سوریه، باعث تشدید رویارویی بین تهران و تل آویو نشود. البته تاثیرگذاری بر روند اوضاع در سوریه، با توجه به اینکه عملیات نظامی روسیه در خاک سوریه پایان یافته، کار آسانی نیست. ضمن اینکه طرف روسی با وجود خروج نیروهایش از سوریه، به تازگی تلفاتی را نیز متحمل شده است.

نگرانی تهران و مسکو از اقدامات آمریکا و وضعیت برجام

علاوه بر این، وضعیت غیرقابل پیش بینی بوجود آمده پیرامون توافق هسته‌ای نیز موجب نگرانی مقامات روسی و ایرانی شده است. هرچند "دونالد ترامپ" لغو برجام از طرف آمریکا را هنوز اعلام نکرده، ولی کنگره آمریکا را موظف نموده این توافقنامه را با هدف افزودن مفاد جدیدی به آن، مورد بررسی دقیق قرار دهد. صحبت قبل از هر چیز بر سر برنامه موشکهای بالستیک ایران است که به عقیده مقامات واشنگتن، باید بخشی از توافقات باشد. ظاهرا انگلیس، آلمان و فرانسه هم با پیشنهاد تغییر توافق هسته‌ای از سوی آمریکا مخالفتی ندارند و با یکدیگر گروه کاری را برای اصلاح برجام تشکیل داده اند. جالب توجه این است که از روسیه و چین برای شرکت در این گروه اصلا دعوت نشده است.

این اقدام کشورهای غربی با واکنش منفی در روسیه نیز مواجه شده است. مقامات مسکو بارها بر لزوم حفظ برجام، عدم امکان تغییر شروط آن و پایبندی همه طرفین نسبت به تعهدات خویش تاکید کرده اند.

"لئونید اسلوتسکی" رئیس کمیته امور بین الملل دومای دولتی روسیه معتقد است که تشکیل گروه کاری در زمینه برجام، اقدامی غیرسازنده است و بعید است بتواند به حل و فصل اوضاع کمکی کند و افزودن ضمیمه ای به توافق هسته‌ای، می تواند تاثیر منفی بر اجرای تعهدات از سوی مقامات تهران داشته باشد و در عین حال ارسال علامتی منفی در مورد غیرقابل اعتماد بودن آمریکا در پابیندی به توافقات بین المللی خواهد بود.  

مقامات ایران از هم اکنون اعلام کرده‌اند که قصد تغییر شرایط برجام را نداشته و این توافقنامه باید به شکل کنونی آن حفظ شود.  

در چنین شرایطی تقویت روابط و هماهنگی مواضع بین مقامات تهران و مسکو از اهمیت بیشتری برخوردار خواهد بود.

انتهای پیام/