لرستان| حاشیه‌هایی که متن را شرمنده می‌کند؛ ۱۶۱هزار نفر اسیر آسیب‌های اجتماعی+ فیلم
این روزها زیر پوست شهر حکایتی متفاوت از متن شهرهای لرستان دارد و آمارها از آسیب‌های اجتماعی نگران‌کننده در محله‌های حاشیه‌نشین خبر می‌دهد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از خرم‌آباد، قصه حاشیه‌نشینی قصه پردردی است که مربوط به یک روز و دو روز نیست و افراد و مسائل زیادی را درگیر خود کرده است؛ در استان لرستان وقتی از مراکز شهر بگذریم و به کوچه پس‌کوچه‌های حاشیه شهر برسیم، قصه‌های پردرد زیادی را با نگاه کردن به در و دیوارهای این مناطق می‌توان درک کرد.
در برخی کوچه‌های مناطق حاشیه‌ای رنگ دود و ناامنی و فقر وجود دارد، واگر مجبور باشی از بعضی کوچه‌ها بگذری شاید ترس و دلهره همراهت باشد؛ مناطقی که به‌علت مهاجرت بی‌رویه به شهرها، فقر، ساخت‌وسازهای غیرمجاز و... ایجاد شده‌اند و گاه به پاتوقی برای جمع شدن بزهکاران و معتادان محله‌های دیگر تبدیل می‌شوند که خود عامل وجود آسیب‌های اجتماعی دیگر در این مناطق می‌شود.
کودکان و نوجوانان بدون کمترین امکانات بهداشتی، فرهنگی و اجتماعی به‌جای بازی و تفریح در پارک و اماکن ورزشی میان خاک و زباله اوقات فراغت خود را می‌گذرانند.
خانه‌های خراب با سقف‌های چوبی
در این مناطق برخی مردان جوان و پسران نوجوان را می‌توان دید که به‌جای رفتن به‌دنبال آینده و سرگرمی‌های سالم، در کوچه پس‌کوچه‌های این مناطق سیگاری را بر گوشه لب گرفته و زمان را به‌بطالت سپری می‌کنند؛ در این مناطق زنان باردار و پدر و مادران پیر و بیمار از سروصدای نزاع‌های محله‌ای گلایه دارند و جوانان بدون هیچ امید و انگیزه‌ای روزهای عمر خود را می‌گذرانند.
در یکی از این محله‌ها قدم‌می‌زنیم، پله‌هایی که رو به کوه پشت سر هم صف کشیده‌اند و کنار آن خانه‌های خراب با سقف‌های پوسیده و چوبی را می‌بینیم، چند جوان سر کوچه ایستاده‌اند و با نگاه‌های پرسشگر ما را نظاره می‌کنند؛ در همین حال دختر نوجوانی با لباس‌های دبیرستان از کنارمان رد می‌شود، سراغ او می‌رویم و شروع به صحبت با او می‌کنیم.
دختر نوجوان می‌گوید: اینجا پسرهای بیکار زیادی دارد، هر وقت از مدرسه برمی‌گردم گاهی برایم ایجاد مزاحمت می‌کنند و همیشه با ترس و لرز به خانه خود را می‌رسانم.
مردمی ساده و پاکی با مشکلات زیاد
زن جوانی به ما ملحق می‌شود، تا می‌فهمد ما برای تهیه گزارش آمده‌ایم شروع به درددل می‌کند؛ او به خبرنگار تسنیم می‌گوید: اینجا خانواده‌های باآبرو و متدین زیادی وجود دارند که به‌علت فقر و تنگدستی مجبور به زندگی در این محله شده‌اند.
وی می‌گوید: شوهر جوان من کارگر است و فارغ التحصیل از دانشگاه بوده اما به‌علت اینکه پول رهن خانه را نداشتیم، مجبور شدیم به این محله بیاییم و خانه‌ای اجاره کنیم اما از دست فروشندگان مواد مخدر در این منطقه آرامش نداریم.
زن جوان کمی صدای خود را آرامتر می‌کند و می‌گوید: اینجا یک خانه است که می‌گویند قهوه‌خانه شده، هر روز جوانان معتاد که سر و وضع مناسبی ندارند از سراسر شهر به این قهوه‌خانه می‌آیند و امنیت این محله را از بین برده‌اند، من حتی جرئت نمی‌کنم پسر کوچکم را برای خرید از مغازه سر کوچه تنها بفرستم چراکه می‌ترسم با دیدن صحنه‌ای الگو بگیرد؛ مردم اینجا مردم ساده و پاکی هستند که به‌علت فقر و بیکاری مشکلات زیادی دارند، و اکثر معتادان و بزهکارانی که در این محله‌ها دیده می‌شود مربوط به محله‌های دیگر هستند.
به محله دیگری می‌رویم، اینجا جایی است که آخر کوچه‌ها باز هم به تپه‌هایی از جنس صخره می‌رسد و هرچه به آخر کوچه‌ها نزدیکتر شوی، مدل و رنگ خانه‌ها نیز به خرابه و کپر شبیه‌تر می‌شود.
اینجا شهر است یا روستا؟
مرد مسنی به‌همراه پسر جوانی مشغول قدم‌زدن در کوچه هستند، با آن‌ها صحبت می‌کنیم، مرد مسن به خبرنگار تسنیم می‌گوید: مشخص نیست که اینجا شهر است یا روستا، با اینکه این محله جزو شهر محسوب می‌شود اما دورافتاده‌ترین روستاها وضعیت بهتری از این‌محله دارند.
وی به خیابان روبه‌رو اشاره می‌کند و عنوان می‌کند: خیابان‌های این‌محله تماماً خاکی هستند و خبری از سطل زباله و تنظیف شهرداری نیست، حتی برخی کوچه‌ها روشنایی هم ندارند.
مرد مسن می‌گوید: اینجا سگ‌های ولگرد زیاد دارد و از ساعتی که هوا تاریک شود هیچ‌کس جرئت بیرون آمدن ندارد، اینجا خبری از پارک و فضای ورزشی نیست، جوانان ما به قلیان روی آورده‌اند و کم‌کم معتاد می‌شوند.
شناسایی 5 محله حاشیه‌ای شهر خرم‌آباد
میلاد احسانی دبیر قرارگاه فرهنگی صاحب الامر(عج) لرستان در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم، با اشاره به شناسایی پنج محله حاشیه‌ای شهر خرم‌آباد اظهار داشت: طی یک برنامه کوتاه‌مدت یک‌ساله که از تیرماه سال جاری آغاز شده است، به شناسایی آسیب‌ها و فرصت‌های پنج محله حاشیه شهر خرم‌آباد، پاچنار، علی‌آباد، گل‌سفید، فلک‌الدین و اسدآبادی پرداختیم.
وی افزود: با کمک نهادهای مردم‌محور شورای تحول محله در هر یک از محله‌های ذکرشده ایجاد شده که اقدام به اجرای برنامه‌ها در راستای رفع محرومیت و کاهش آسیب‌های اجتماعی در این‌محله‌ها کنند.
دبیر قرارگاه فرهنگی صاحب الامر(عج) لرستان با تأکید بر اینکه شناسایی این مناطق تنها تهدیدمحور نیست، خاطرنشان کرد: در این شناسایی فرصت‌محوری نیز مورد توجه قرار گرفته است و در نظر داریم یک برنامه میان‌مدت چهارساله نیز در این راستا تدوین کنیم.
احسانی با اشاره به اینکه تاکنون حدود 60 میلیون تومان برای اجرای برنامه‌های فرهنگی در این‌مناطق هزینه شده است، تصریح کرد: پیش‌بینی می‌شود برای اجرای همه برنامه‌های فرهنگی کوتاه‌مدت در این مناطق 500 میلیون تومان اعتبار هزینه شود؛ آسیب‌ها، مشکلات و ظرفیت‌های این مناطق را به 14 سازمان در لرستان مانند استانداری، بهزیستی و... ابلاغ کرده و با مطالبه‌گری به‌دنبال رفع این‌مشکلات و تقویت ظرفیت‌ها در این مناطق هستیم.
اجرای برنامه‌های فرهنگی ــ اجتماعی
دبیر قرارگاه فرهنگی صاحب الامر(عج) لرستان با اشاره به برنامه‌های اجراشده در این مناطق، بیان کرد: برنامه‌هایی مانند تقویت سخت‌افزاری مساجد، تقویت ائمه جمعه در مساجد محله‌های حاشیه‌ای و محروم و راه‌اندازی کانون‌های تربیتی نوجوان از جمله این برنامه‌ها هستند.
احسانی افزود: در کانون‌های تربیتی ذکرشده، تعدادی از نوجوانان پسر این محله‌ها جمع‌آوری شده و کنار کارهای مدرسه به کارهای تربیتی نیز می‌پردازند؛ همچنین جشنواره فجر نیز امسال در این‌مناطق اجرا شد و همچنین کانون‌های مشاوره خانوادگی نیز در این‌محله‌ها راه‌اندازی شده است.
دبیر قرارگاه فرهنگی صاحب الامر(عج) لرستان با یادآوری برنامه‌هایی که طی شهریور سال جاری انجام شده، گفت: طی شهریور امسال برنامه‌های فرهنگی ورزشی اجرا شد و کنار آن نیز اقدامات جهادی با استفاده از توان محله انجام گرفت.
کمترین خدمات شهری در مناطق حاشیه‌ای
سجاد رضایی عضو شورای شهر خرم‌آباد در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم از خرم‌آباد، در خصوص مشکلات عمرانی و زیرساختی محلات حاشیه‌ای شهر خرم‌آباد ابراز کرد: در دوره‌های گذشته ارائه خدمات شهری مانند آسفالت، فضای سبز و... به‌صورت سلیقه‌ای عمل شده است.
وی افزود: شورای شهر دوره پنجم، با یک دید کلی‌نگری به بازدید میدانی از‌مناطق حاشیه شهر پرداخته تا مشکلات و کمبودها را پیدا کنند و از سال 97 استارت کار را خواهیم‌زد.
عضو شورای شهر خرم‌آباد با بیان اینکه برخی مناطق شهر از کمترین خدمات شهری محروم هستند، تصریح کرد: فضای مجازی و ظرفیت خبرنگاران بهترین راه برای شناسایی آسیب‌ها و مشکلات در محلات حاشیه شهر است و به شورای شهر کمک زیادی می‌کند.
21درصد جمعیت لرستان در مناطق حاشیه‌ای
قاسم ولی‌زاده در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در خرم‌آباد اظهار داشت: حاشیه‌نشینی از مشکلات کشور است اما حاشیه‌نشینی با سکونتگاه‌های غیررسمی تفاوت دارد.
وی با بیان اینکه یکی از مشکلات اصلی لرستان هم موضوع حاشیه‌نشینی است، افزود: در سال 94 رهبر معظم انقلاب 5 نکته مهم را که شامل اعتیاد، طلاق، حاشیه‌نشینی، فساد و فحشا، بی‌بندوباری است به مسئولان و برنامه‌ریزان کشوری ابلاغ فرمودند که مورد توجه قرار گیرد.
مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری لرستان با اعلام اینکه 37 محله حاشیه‌نشین در لرستان وجود دارد، افزود: 21 درصد جمعیت شهری استان در مناطق حاشیه‌ای و سکونتگاه‌های غیررسمی اقامت دارند.
ولی‌زاده با ابراز اینکه عدم‌رعایت قانون و تبدیل روستاها به شهر سبب می‌شود موضوع حاشیه‌نشینی پررنگ‌تر شود، گفت: بر اساس آخرین آمار، 161 هزار نفر از کل جمعیت شهری استان که 8 درصد مساحت فیزیکی شهری لرستان را شامل می‌شوند در مناطق حاشیه‌نشین و سکونتگاه‌های غیررسمی سکونت دارند.
ولی‌زاده با اشاره به اینکه حاشیه‌نشینی یعنی خانه‌های تودرتو، نبود سرویس بهداشتی مناسب و...، خاطرنشان کرد: این احتمال را می‌دهیم که مناطق حاشیه‌نشین شهر خرم‌آباد که اکنون 11 منطقه با 20 هزار جمعیت است به 20 منطقه افزایش پیدا کند.
مدیر کل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری لرستان به اقدامات انجام‌شده در خصوص مناطق حاشیه‌نشین اشاره و تشریح کرد: بهسازی و عمران در قالب آسفالت، آب، برق، فاضلاب و همچنین تشکیل ستاد ملی بازآفرینی پایدار شهری ازجمله اقدامات ما بوده است.
تعریف 29 پروژه برای مناطقه حاشیه نشین
ولی زاده با بیان اینکه "مأموریت ما این است که تا سال 1404 حاشیه‌نشینی را به وضعیت مناسبی برسانیم"، گفت: ستاد بازآفرینی در 2 محل جاری و شورای اجتماعی تغذیه می‌شود که امور اجتماعی استانداری‌ها ناظر بر هزینه اعتبارات آن هستند.
وی با اعلام اینکه "مبلغ 8 میلیارد و 500 میلیون تومان جذب و در قالب 29 پروژه تعریف کرده‌ایم"، اضافه کرد: به‌طور مثال دیوار حائل قبرستان فلک‌الدین خرم‌آباد، بهسازی شبکه فاضلاب، جمع‌آوری آب‌های سطحی از محله این پروژه‌هاست.
مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری لرستان همچنین به اقدامات فرهنگی و اجتماعی در مناطق حاشیه‌نشین اشاره کرد و گفت: طرح 10 شهر و 100 محله توسط وزارت کشور مصوب شده که خرم‌آباد نیز جزو این طرح قرار دارد و توانستیم اعتباراتی را در این زمینه جذب کنیم.
ولی زاده همچنین اظهار کرد: 10 سازمان مردم‌نهاد در زمینه امورات اجتماعی و فرهنگی را به وزارت کشور معرفی کرده‌ایم که در راستای مقابله با حاشیه‌نشینی فعالیت کنند.
وی افزود: این تعداد سازمان‌های مردم‌نهاد توسط وزارت کشور آموزش‌دیده‌اند و هم‌اکنون در محلات حاشیه‌نشین خرم‌آباد فعالیت دارند.
مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری لرستان تشریح کرد: اقدامات این سازمان‌های مردم‌نهاد شامل تشکیل شوراهای محلی، شناسایی کودکان کار، شناسایی کودکان بازمانده از تحصیل، مقابله با آسیب‌های نوپدید، برگزاری جشنواره‌های فرهنگی و مذهبی، آموزش بانوان در معرض خطر، جلوگیری از اعتیاد، بیماری و... می‌شود.
گزارش: سیده‌یاسمن موسوی‌نژاد
انتهای پیام/م*
