همه چیز درباره طبع سرد و گرم بدن

به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم، در طب سنتی، غذا‌ها را براساس اثراتی که بر بدن می‌گذارند به دو گروه سرد و گرم تقسیم می‌کردند و اعتقاد بر این بود که خوراکی‌های سرد ارزش غذایی منفی در شخص ایجاد کرده و خوردن آن‌ها سبب رخوت، سستی، ضعف عمومی، رنگ پریدگی، بی حالی، کم حوصلگی، سردی بدن، خمیازه، خواب آلودگی، کم حوصلگی، اضطراب، سرگیجه، افسردگی، سردرد، آبریزش از دهان، تهوع، تکرار ادرار، نفخ معده و افکار وسواسی می‌شود و برعکس خوردن غذا‌های گرم باعث بالا رفتن فشارخون، برافروختگی چهره، کم خوابی، جوش صورت و احتمالا کهیر، سرعت در سخن گفتن، بی تابی، آشفتگی، چالاکی، خشم، بی خوابی، زود فهمی، تندی نبض، نمایان شدن رگ‌ها و... خواهد شد بنابراین هر فرد می‌بایستی حالت و طبیعت مزاج یا ارگانیسم بدن خود را نسبت به غذا‌های سرد یا گرم تشخیص می‌داد و در مصرف آن‌ها رعایت اعتدال را می‌نمود تا دچار عوارض گوارشی نگردد؛ زیرا ناهماهنگی بین مزاج و غذا موجب اختلال در اندام‌های داخلی می‌گردید. هر چند در عصر جدید نمی‌توان به طور کاملاً دقیق واژه‌هایی را که در طب سنتی به کار می‌رفتند تعبیر کرد و با پیشرفت علم پزشکی و کشف علت بیماری ها، این عقاید سنتی تا حدودی کنار گذاشته شده و کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما شاید نزدیکترین معنی به اخلاط اربعه با نام PH خون یا اسیدی، بازی و گرمی و سردی با واژه‌های پرکالری و کم کالری خوانده می‌شوند؛ که البته هیچ کدام از این تعابیر بازگوکننده جامعی به شمار نمی‌روند و تعریف غذا‌های گرم و سرد در اعتقاد عامه مردم به عنوان غذا‌های پرکالری و کم کالری نمی‌باشد.

محققانی که در این زمینه تحقیق کرده اند، معتقدند افراد گرم مزاج به مصرف مواد غذایی سرد تمایل دارند و در صورت مصرف غذا‌های گرم دچار التهاب و گر گرفتگی می‌شوند و همچنین افرادی که سرد مزاج هستند، با مصرف غذا‌های سرد دچار ناراحتی‌هایی نظیر درد استخوان‌ها یا ضعف و بی حالی می‌شوند و بر این اساس است که توصیه می‌شود افرادی کهطبیعت گرم صفراوی یا دموی دارند، غذا‌های سرد مصرف کنند تا گرمی آنان تعدیل شود و افرادی که طبع سرد بلغمی یا سوداوی دارند، غذا‌های گرم مصرف کنند یا با مخلوط غذا‌های سرد و گرم، اثر سردی و گرمی را خنثی نمایند.

طبق یافته‌های متخصصان طب اسلامی مزاج افراد یا مادرزادی است یا اکتسابی. صفات مادرزادی مزاج انسان، حاصل ترکیب صفات کیفیتی مزاج والدین و تأثیر محیط در دوران رشد جنینی است که به معنای عام و کلی شامل محیط جغرافیایی و شرایط اقلیمی، تغذیه، میزان خواب و بیداری و فعالیت و استراحت مادر و رویداد‌های روانی است. همچنین نوع طبیعت افراد وراثتی است و با توجه به اینکه در فلسفه طب سنتی، گرمی و سردی کیفیت‌های فاعله هستند، باید آن‌ها را در فرآیند توارث ژنی، صفات غالب بدانیم؛ بنابراین مزاج فرزند یک زوج که هر دو مزاج گرم دارند، گرم خواهد بود (و تنها در صورتی مزاج فرزند آن‌ها سرد خواهد شد که مادر در دوران بارداری به شدت تحت تأثیر عوامل سردی آور قرار داشته و به برخی بیماری‌ها دچار شده باشد). البته ممکن است.

فردی که گرم مزاج مادرزادی بوده است، در دوران زندگی اش تحت تأثیر شرایط زیستی یا روحی و روانی و عارضه‌های دیگر تغییر مزاج دهد و مزاج جدیدی را اکتساب کند. از سوی دیگر طبق نظر حکمای طب سنتی ایران، بدن همه موجودات و انسان‌ها از چهار ماده اصلی خاک، آب، هوا و آتش ساخته شده است؛ که هرکدام از این ارکان دارای کیفیت خاص خود هستند، به طوری که کیفیت خاک را سرد و خشک، آب، سرد و تر، هوا، گرم و‌تر و آتش را گرم و خشک می‌دانند و اگر بدن انسان از مقادیر متناسب خاک، آب، هوا و آتش ترکیب شده باشد، مزاج معتدل به وجود می‌آید و اگر یکی بر دیگری برتری داشته باشد، مزاج‌های چهارگانه اصلی ایجاد می‌شوند.

به گفته این متخصصان در شخص سوداوی، خشکی، در بلغمی، سردی و تری و در فرد دموی، گرمی و تری و نهایتاً در شخص صفراوی گرمی و خشکی غلبه دارد که این کیفیات یعنی سردی، گرمی، تری و خشکی موجب بروز علائمی در فرد می‌شود.

براساس برخی یافته‌های علمی و تحقیقات متخصصان طب سنتی و تئوری بنیادی اخلاط چهارگانه، (صفراوی، دموی، بلغمی و سوداوی) غذایی که می‌خوریم در کبد تغییر ماهیت داده و فعل و انفعالاتی روی آن صورت می‌گیرد و به چهار شکل درمی آید: ترکیبی قرمز متمایل به زرد به نام صفرا که به هضم غذا کمک می‌کند و کارکرد مغزی را افزایش می‌دهد؛ ترکیب دیگر سرخ رنگ است به نام دم یا خلط خون که اکسیژن و مواد غذایی را به بافت‌ها و سلول‌های بدن می‌رساند؛ ترکیب سوم که بلغم نام دارد، قرمز کم رنگ است و وظیفه تسهیل کار مکانیکی و لغزش مفاصل روی هم و تشکیل بافت عصبی وسلول‌های مغزی را دارد و بالاخره ترکیب چهارم قرمز و جگری رنگ است که سودا نام دارد و وظیفه طبیعی تحریک اشتها و تشکیل بافت استخوانی را دارد. به این ترتیب هر ماده غذایی وقتی وارد بدن می‌شود، بسته به مزاجش موجب تولید اخلاط چهارگانه می‌شود و البته یکی را بیشتر تولید می‌کند.

در ادامه باید گفت که دانش تجربی تفکیک مواد غذایی به انواع میوه‌ها و دانه‌های گرم و‌تر (انجیر، انگور، بادام زمینی، بادام شیرین، بادام کوهی، به، انواع توت ها، خربزه، هویج، سیب، شلغم، کدو، کنجد، گلاب، لوبیا قرمز)، میوه‌ها و دانه‌های گرم و خشک (انبه، بادام کاغذی، بادمجان، تخم شربتی، پرتقال، پسته، پونه، پیاز، ترب، تره، جعفری، خردل ها، خرما، خرمالو، دارچین، ریحان، زردچوبه، زعفران، زنجبیل، زیتون، سیر، شنبلیله، فلفل، فندق، کرفس، مویز، کلم، کنگر، گردو، گل سرخ، موسیر، موم عسل، نارگیل، نعناع) غذا‌های گرم و‌تر (عسل، نخود، آب آبگوشت، گوشت بوقلمون، شیر میش، گوشت غاز، گوشت گوسفند، گوشت مرغ خانگی، گوشت مرغابی و اردک، میگو، گوشت بلدرچین، جگر، خورشت بادمجان، خورش قورمه سبزی، کره، خامه، روغن، نیمرو، تخم مرغ).

غذا‌های گرم و خشک (شیر شتر، گوشت شتر، گوشت شتر مرغ، نمک طعام، گوشت اردک، خورش فسنجان)، میوه‌ها و دانه‌های معتدل (برنج، تمشک، چغندر، عدس، عناب، گرمک، گندم، قهوه، کاسنی، کاهو، موز)، غذا‌های معتدل (شیرگاو، گوشت، کبک، کوکوی سبز، فرنی، کوفته، کشک بادمجان، شیربرنج، نان فطیر)، میوه‌ها و دانه‌های سرد و‌تر (اسفناج، آلو، انار، باقلا، بالنگ، بامیه، خرفه، پنیر، خیار، زردآلو، کدو حلوایی، گلابی، هلو، هندوانه)، میوه و دانه‌های سرد و خشک (ازگیل، انار ترش، تمبر هندی، جو، ذرت، ریواس، زرشک، سرکه، سنجد، شاه بلوط، گشنیز، گیلاس، لیمو امانی، لیمو ترش، لیمو شیرین، ماش، نارنج، نشاسته).

غذا‌های سرد و‌تر (ماست، دوغ، شیر بز، ماهی)، غذا‌های سرد و خشک (کشک، گوشت گاو) و یا این قوانین که اگر پنیر می‌خورید حتما با گردو خورده شود، اگر ماست و دوغ می‌خورید حتماً با یک قاشق چایخوری زنیان خورده شود، بعد از خوردن ماهی خرما خورده شود، برنج را با زیره بخورید و یا وقتی آش رشته، کشک بادمجان و کله جوش را با نعناع داغ می‌پزند یا این که برخی افراد با تجربه هنگام بروز سوء هاضمه و دل درد شدید که پـیامد خوردن گوجه سبز، چغاله، هندوانه، دوغ و... است بی درنگ عرق نعناع و نبات تجویز می‌کنند که گرمی، اثر هولناک و رنج آور آن سردی‌ها را خنثی می‌سازد در واقع برآیند یافته‌های دانشمندان طب سنتی ایران است که با تکیه بر صد‌ها سال تجربه بر روی مواد غذایی، به دست آمده است.

منبع:باشگاه خبرنگاران جوان

انتهای پیام/

بازگشت به صفحه رسانه‌ها