چرا روسیه مانع حمله نظامی ترکیه به خاک سوریه نشد؟

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، روزنامه اینترنتی «وزگلیاد» در تحلیلی نوشته است: عملیات نظامی ترکیه علیه شبه‌نظامیان کرد در خاک سوریه همچنان ادامه دارد و گذشته از آن "رجب طیب اردوغان" رئیس جمهوری این کشور وعده داده که این عملیات حتی گسترش نیز خواهد یافت. کردهای سوری نیز از هم‌اکنون روسیه را به «خیانت» متهم کرده‌اند. البته واضح است که مسکو آشکارا تمایلی ندارد تا در آنچه در حال حاضر در عفرین سوریه در حال رخ دادن است، مداخله‌ای داشته باشد. اکنون باید دید چرا روسیه تلاشی برای ممانعت از اقدام نظامی ترکیه از خود نشان نداده و منافع مسکو از این وضعیت چیست.

اردوغان ابتدا در مذاکرات تلفنی با "ولادیمیر پوتین" رئیس جمهوری روسیه در مورد عملیات نظامی ترکیه در شمال سوریه به توافق رسید و بعد در این رابطه با "دونالد ترامپ" رئیس جمهوری آمریکا گفتگو نمود. رئیس جمهوری ترکیه هدف از اقدام نظامی کشورش علیه کردها در خاک سوریه را توضیح داد، ضمن اینکه به‌گفته وی، این عملیات محدود به منطقه عفرین نبوده و گسترش نیز خواهد یافت و تمام مناطقی مرزی را که قرار است دولت خودمختار کردستان سوریه بر آنها کنترل داشته باشد شامل خواهد شد.

آمریکا باید بداند که ترکیه با مسئله کردها شوخی ندارد

مسئله این است که مسئله کردها برای ترکیه موضوع مرگ و زندگی دولت ترکیه است و برای آنکارا اهمیت حیاتی دارد.   ترکیه نخواهد گذاشت تا در مرزهای این کشور دولت خودمختار کردی تشکیل شود که رسماً در ترکیب کشور سوریه بوده و در واقع مستقل عمل کند که تازه در آنجا پایگاههای نظامی برای بازیهای آمریکا در منطقه به‌وجود آید.

واقعیت است است که اعلام اخیر آمریکا از امکان تشکیل ارتشی 30هزار نفری از کردها و اعراب سوری، آخرین زنجیره تحریک کننده آنکارا برای آغاز عملیات نظامی در عفرین بود، این در حالی است که در خود شهر عفرین نیروهای پلیس نظامی روسی حضور داشتند و نه آمریکایی‌ها. و مقامات مسکو مجبور شدند فوراً نظامیان و نیروهای پزشکی خود را از این منطقه خارج کنند تا جانشان در معرض خطر قرار نگیرد، و دقیقاً همین مسئله بهانه‌ای برای تفاسیر زیادی در این رابطه شد که «روس‌ها به کردهای سوری خیانت کردند».

در حالی که در واقع هیچ خیانتی در کار نبود. کردهای سوری خود سعی می‌کردند که هم با روسیه و هم با آمریکا به بازی بپردازند، با این هدف که بتوانند به خودمختاری و تشکیل دولت مستقل خود دست پیدا کنند. این در حالی است که بخشی از نیروهای کرد به همکاری گسترده  با آمریکایی‌ها تمایل داشتند. در حالی که واشنگتن در وضعیتی نبود که بتواند تأثیری در خودمختاری کردها در سوریه داشته باشد و روند اوضاع در سوریه تحت کنترل روسیه، ایران و ترکیه قرار داشت، به‌خصوص روسیه که از یک طرف حامی اصلی دمشق محسوب شده و از سوی دیگر متحد ایران و ترکیه در زمینه حل‌وفصل مناقشه نظامی در سوریه است.

کردها پشت سر روسیه با آمریکا توافق کرده با پاسخ ترکیه مواجه شدند

در واقع مسکو حداکثر چیز ممکن و واقع‌بینانه را به کردهای سوری پیشنهاد داد و آن «خودمختاری در ترکیب کشور واحد سوریه» بود.  مسکو در آن واحد حاضر شد تا مقامات دمشق و آنکارا را در این زمینه متقاعد کند. ولی کردهای سوری ترجیح دادند تا پشت سر روسیه با آمریکایی‌ها دست دوستی بدهند که همین مسئله هم باعث شد تا با واکنش تند و قابل انتظار ترکیه مواجه شوند.

مسکو هم مانع از اقدام نظامی ترکها نشد، نه‌تنها از این بابت که این اقدام عملاً ممکن نبود. در وهله نخست، برای اینکه عملیات نظامی آنها منجر به نتایجی خواهد شد که در نهایت به‌نفع روسیه است. در ثانی، این عملیات توهم اخیر آمریکایی‌ها پیرامون تشکیل احتمالی دولت کردستان سوریه را از بین خواهد برد و بدین ترتیب یک اقدام دیگر در مجبور ساختن آمریکا برای خارج شدن از سوریه صورت گرفت.

کردها تنها در ترکیب کشور سوریه در امان خواهند بود

سومین دلیل هم این است که عملیات نظامی ترکیه کردهای سوری را به‌سمت مذاکره و رسیدن به توافق با دمشق سوق می‌دهد. خود این حقیقت که «تهدید ترکیه» همیشه وجود دارد کردها را متقاعد می‌سازد تا به‌دنبال جایگاهی برای خود در ترکیب کشور واحد سوریه باشند، نه اینکه خودمختار شوند، تنها در این صورت است که دمشق و مسکو می‌توانند به آنها در برابر ترکها تضمین امنیتی بدهند و اگر آنها بخواهند موجودیت مستقل داشته باشند، باید خود در برابر «عملیات مداوم ضدتروریستی» ارتش ترکیه از خود دفاع کنند.

نکته چهارم هم این واقعیت است که آنکارا از قبل در خصوص عملیات نظامی خود با مسکو به توافق رسید که این اقدام، مشارکت روسیه و ترکیه را بیش از پیش تقویت می‌کند. سیاست مورد توافق دو کشور، در این زمینه منافع زیادی برای هر دو طرف خواهد داشت.

البته مسلماً تمامی این موارد در صورتی تحقق پیدا خواهند کرد، اگر عملیات «شاخه زیتون» به یک جنگ تمام‌عیار و دائم بین ترکیه و کردها تبدیل نشود. البته فعلاً به‌نظر می‌رسد که آنکارا هم مایل نیست تا این عملیات به‌درازا کشیده شود.

مواضع اصولی روسیه در مورد سوریه که سازش‌پذیر نیستند

در عین حال مواردی هستند که برای روسیه اهمیت اصولی داشته و مسکو هرگز از آنها صرف‌نظر نکرده و سازش نخواهد داشت:

1 ــ سوریه باید به‌عنوان کشوری مستقل مورد بازسازی قرار گرفته و هیچ نیروی نظامی خارجی در این کشور حضور نداشته باشد.

2 ــ درک و اعتماد متقابل در روابط با ترکیه باید نه‌تنها در عرصه جنگ سوریه، بلکه حل‌وفصل اوضاع سیاسی این کشور نیز وجود داشته باشد، و ترکیه نباید نگرانی از بابت سوریه احیاءشده داشته باشد.

3 ــ روابط داخلی در ائتلاف سه‌جانبه روسیه ــ ایران ــ ترکیه باید تضمین کننده صلح در سوریه باشد و در نهایت به تقویت مواضع مسکو در منطقه کمک کند.

4 ــ ترکیه باید استقلال خود از آمریکا را تقویت کند و ایده‌آل‌ترین حالت آغاز حرکت آنکارا به‌سمت خارج شدن از بلوک نظامی ناتو است.

5 ــ کردهای سوری باید خودمختاری مشخصی به‌دست آورند و به آنها تضمین داده شود که در اداره امور خود آزاد خواهند بود، البته به این شرط که وحدت و یکپارچگی کشور سوریه حتماً حفظ شود.

منافع سیاسی خاص روسیه از نقش‌آفرینی در حل بحران سوریه

در نهایت باید یادآور شد که حرکت به‌سمت تحقق مواردی که در بالا گفته شد، مواضع روسیه در منطقه خاورمیانه را تقویت خواهد کرد و سطح جدیدی از روابط بین روسیه با کشورهای این منطقه به‌وجود خواهد آورد و در حل‌وفصل اختلافات و مناقشات جدی، نقش خاص و سازنده‌ای به مسکو خواهد بخشید، یعنی در حقیقت چنین نقش‌آفرینی مستقلی، سهم بسزایی در تقویت مواضع ژئوپولیتیکی روسیه در جهان چندقطبی خواهد داشت.

انتهای پیام/*