«بحران کره شمالی» و سیاست خارجی روسیه در سال ۲۰۱۷

به گزارش خبرنگار گروه بین‌المللخبرگزاری تسنیم، روسیه در سال 2017 سیاست خارجی بسیار فعالی در نتیجه اتفاقات سال‌های قبل داشت. این کشور در این سال توانست از شرق، جنوب شرق و غرب آسیا تا اروپا، آمریکا و آفریقا سیاست منظم‌تر و به عبارتی بهتر از سال‌های گذشته را دنبال کند. روسیه یکی از قدرت‌های بزرگ جهان است و به همین دلیل تحولات بین‌المللی تاثیر عمده‌ای بر نحوه تصمیم‌گیری و اتخاذ تدابیر مشخص آن دارد. در این گزارش تلاش می‌شود که مهمترین مباحث در سیاست خارجی روسیه طی سال 2017 بیان شود.

در بخش اول گزارش، به "بحران سوریه"و البته چالش‌های و فرصت‌های آن برای مسکو طی سال 2017 اشاره و بررسی کردیم.

بیشتر بخوانید

بحران سوریه و سیاست خارجی روسیه در سال 2017

در این بخش"بحران کره شمالی و تاثیر آن بر سیاست خارجی روسیه"، همچنین جهت‌گیری‌ها، واکنش‌ها و سیاست‌های مسکو نسبت به این مسئله طی سال 2017 را بررسی می‌کنیم.

بر اساس سند تدبیر سیاست خارجی روسیه که در اواخر سال 2016 میلادی به تایید رئیس جمهور این کشور رسید، مسکو سازوکار روابط دوستانه با جمهوری دموکرات خلق کره و جمهوری کره را ادامه می‌دهد.

در ادامه ماده مذکور تاکید شده که مسکو برای کاهش سطح‌ تقابل‌ و تنش در شبه جزیره کره، همچنین به منظور آشتی و توسعه همکاری بین دو کره از طریق "گفت‌وگوهای سیاسی" خواهد کوشید. در این سند با توجه به وضعیت هسته‌ای کره شمالی با صراحت گفته شده که روسیه خواهان وضعیت غیرهسته‌ای شبه جزیره کره بوده و به هر طریقی به غیرهسته‌‌ای شدن آن کمک خواهد کرد.

با بررسی پیش‌زمینه‌های طرح ماده مذکور، در واقع روسیه هرگونه نظامی کردن منطقه آسیای شرقی به بهانه مقابله با تهدیدات کره شمالی از سوی ایالات متحده آمریکا را رد می‌کند. این تصمیم به واسطه درک دستگاه سیاست خارجی این کشور از استراتژی‌های جدید آمریکا برای کنترل روسیه و البته چین است.

سناریوی جدید آمریکا از آسیای شرقی راهبری شد که واشنگتن بتواند با یک تیر چند نشان را بزند. این استراتژی کاخ سفید که ظاهراً برای مقابله با کره شمالی است، در واقعیت درگیر کردن همزمان روسیه و چین در یک بحران را دنبال می‌کند.

به یقین وجود روسیه‌ای با قدرت نظامی گسترده، همچنین حضور کشوری مانند چین با شاخص بالای توسعه اقتصادی برای آمریکایی‌ها خوشایند نیست، به خصوص‌ آنکه این دو قدرت در چارچوب موازنه نرم، شکستن شیشه هژمونی واهی ایالات متحده آمریکا را دنبال می‌کند.

به نظر، این راهبرد آمریکا در آسیای شرقی به خوبی از جانب مقامات مسکو درک شده و چه در سند سیاست خارجی و چه در عملکرد روسیه طی سال 2017 این امر مشهود است. در این رابطه سخنان سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه در اواخر سال گذشته میلادی در خصوص این موضوع قابل تأمل است.

لاوروف با بیان این جمله که "امروز اوضاع چنان است که پرده برداشتن اندک از رویکرد طرف آمریکایی نسبت به مسئله کره شمالی ضرورت دارد"، گفت: «نمی‌خواهم به جزئیات بپردازم ولی ما در ماه سپتامبر از آمریکایی‌ها علامتی دریافت کردیم که آنها خواهان آغاز گفت‌وگو هستند. گفته شد تا بهار رزمایشی در کار نخواهد بود و لذا اجازه دهید رهبری کره شمالی هم رفتار آرامی داشته باشد. ما این نشانه را به پیونگ یانگ منتقل کردیم، این پیشنهاد رد نشد».

وی ادامه داد: «این امور در دست تدارک بود که آمریکایی‌ها اعلام کردند باید رزمایش خارج از برنامه داشته باشند که در ماه اکتبر برگزار می‌شود. یعنی در ماه سپتامبر گفته شد تا بهار می‌شود صحبت کرد، اما در ماه اکتبر رزمایش خارج از نوبت ترتیب داده شد. ضمناً رزمایش‌های خیلی بزرگی بود. پیونگ یانگ به شکل تعجب آور به این امر هیچ واکنشی نشان نداد. آن وقت، مثل اینکه می‌خواستند به این واکنش نایل شوند، اواخر ماه نوامبر برگزاری رزمایش‌های بی‌سابقه نیروهای هوایی آمریکا و ژاپن اعلام شد. بدین ترتیب پیونگ یانگ واکنش نشان داد».

توجه دقیق به سخنان وزیر امور خارجه روسیه واقعیت راهبرد آمریکا در آسیای شرقی مبنی بر نظامی کردن منطقه و تلاش برای کنترل مؤثر بر مسکو از ناحیه شرق را تصدیق می‌کند، جدا از سنت تهدید‌آمیز تلقی شدن هرگونه اقدام آمریکا از جانب روسیه، تلاش‌های آمریکا برای تهدید روسیه از منطقه آسیای شرقی در حد یک سناریو نیست، بلکه استراتژی واقعی و می‌توان گفت که تدوین شده است.

 با این حال مسکو با توجه به مفاد موجود در سند تدبیر سیاست خارجی خود درباره کره شمالی و سایر راهبردها، کنترل کره شمالی و غیرهسته‌ای کردن آن را مد نظر دارد و برای آن تلاش می‌کند، با وجود اینکه رابطه خوبی با پیونگ یانگ دارد.

روسیه از قطعنامه‌های شورای امنیت درباره اعمال برخی تحریم‌ها بر کره شمالی طی سال 2017 حمایت کرد، این تحریم‌ها بیشتر در حوزه صادرات منابع انرژی، محصولات کشاورزی، تجهیزات الکتریکی و برخی ماشین‌آلات، همچنین ممنوعیت ارتباط بازرگانی در خصوص خرید برخی معادن است.

در واقع مسکو این سازوکار را با توجه به قراردادهای بین‌المللی در این خصوص و لزوم اجرای آن، بالا بردن ضمانت اجرای حقوق بین‌الملل و افزایش کارایی شورای امنیت سازمان ملل متحد در زمینه حفظ صلح و امنیت بین‌المللی دنبال کرد. اما مسکو معتقد است افزایش فشار از طریق تحریم‌ها کارایی خود را از دست داده و تلاش‌های آمریکا برای اینکه کشورها رابطه خود را با کره شمالی قطع کنند، به مثابه تحریک پیونگ یانگ می‌داند.

در واقع پایان مسالمت‌آمیز بحران کره شمالی در چارچوب گفت‌وگوهایی سیاسی می‌تواند ادامه راهبرد آمریکا برای کنترل روسیه و چین از شرق را با مشکل اساسی روبرو کند که این امر یک منفعت و در صورت تداوم امتیازی بزرگ برای روسیه است.

از یک سو سیاست آمریکا برای نظامی کردن منطقه و فروش تسلیحات تضعیف می‌شود و از سوی دیگر راهبرد واشنگتن برای کنترل روسیه از ناحیه شرق به واسطه مشکل و پرهزینه بودن فشار از جانب اروپا (بحران اوکراین) و خاورمیانه (بحران سوریه) از بین می‌رود.

افزون بر آن تلاش و هزینه زیاد واشنگتن برای تخریب موازنه نرم روسیه و چین، همچنین چندبعدی کردن اعمال فشارها بر مسکو بی‌نتیجه می‌ماند.   

آمریکا برای تنش زایی در آسیای شرقی ابتدا روندی را دنبال می‌کند تا این ظرفیت روسیه که می‌تواند به صورت مسالمت‌آمیز و از طریق گفت‌وگوهای سیاسی شرایط را به حل بحران نزدیک کند را از بین ببرد.

به همین دلیل برای روسیه جلوگیری از اقدامات تهدید‌ آمیز و به عبارت بهتر تحریک آمیز واشنگتن در منطقه آسیای شرقی  اولویت دارد، در سناریوی بعدی حل مسائل منطقه توسط خود کشورهای منطقه را دنبال می‌کند که در این شرایط ترغیب پیونگ یانگ برای شروع گفت‌وگوها با همسایگان خود که واقعاً به دلیل احساس تهدید دست به اقدام زده‌اند و مخالف ادامه تنش هستند را پیگیری می‌کند.                                    

 سفر ترامپ به کشورهای ژاپن و کره جنوبی و انعقاد قراردادهای چند میلیارد دلاری طی سال 2017، برگزاری مانورهای نظامی در آب و خاک منطقه آسیای شرقی، سنگ اندازی واشنگتن در مسیر ایجاد شرایط برای گفت‌وگوهای سیاسی، تهدید افکنی و ترغیب کشورهای منطقه برای اتخاذ مواضع نظامی‌گرایانه و تند به جای رویکرد مسالمت‌آمیز، فشار و وادار کردن کشورهای روسیه و چین برای قطع رابطه با کره شمالی و تقابل با پیونگ یانگ، جملگی نشان از راهبرد خبیث آمریکا جهت افزایش تنش در منطقه دارد.

حتی اقدام ژاپن برای استقرار سپرهای موشکی "آجیس آشور" (Aegis Ashore) آمریکا در خاک خود در راستای همان تنش‌ آفرینی‌های آمریکا است که واکنش منفی مسکو را به همراه داشت.

در مجموع به طور خلاصه سیاست خارجی روسیه در رابطه با بحران کره شمالی طی سال 2017 شامل موارد ذیل است:

1.تلاش برای فراهم کردن زمینه‌های گفت‌وگو بین دو کره.

2.کنترل  و همگرایی‌های مقطعی با آمریکا برای جلب همکاری واشنگتن جهت پایان بحران سوریه؛ در این مورد روسیه تلاش کرد که همکاری محدود با آمریکا در قبال بحران کره شمالی داشته باشد تا مانع افزایش هزینه‌های خود شده و  تقابل با واشنگتن در این حوزه مانع پایان بحران سوریه نشود.

3.ارتباط دوجانبه با برخی کشورهای آسیای شرقی مانند ژاپن و تلاش برای حل اختلافات مرزی.

4.گسترش ارتباط و اتحاد با چین جهت اتخاذ راهبردی مشخص در برابر آمریکا.

5.تلاش برای رفع احساس ناامنی در منطقه و جلوگیری از تبلیغات مخرب و تنش آفرین آمریکایی‌ها.

این چشم انداز وجود دارد که طی سال 2018 فدراسیون روسیه اقدامات بیشتری را برای حل بحران کره شمالی انجام دهد و موضع صریح‌تری در برابر راهبردهای آمریکا در این خصوص داشته باشد. این موضوع احتمالاً با کاربردی‌تر سیاست‌های مسکو در سال 2017 ادامه می‌یابد.

پایان بخش دوم/ ادامه دارد...

*گزارش از میکائیل مدیرروستا

انتهای پیام/