سر خُم "وارداتچی‌های بنزین" سلامت
همه به‌یاد داریم داستان‌سرایی مسئولانی را که متهم اصلی آلودگی هوای کلان‌شهرها را بنزین تولید داخل می‌دانستند و با توقف تولید بنزین داخلی و دایر شدن واردات بنزین توسط چهره‌های خاص، امروز مردم کلان‌شهرهای کشور در حال خفه‌شدن در رکورد آلودگی هوا هستند.
به گزارش خبرنگار اجتماعی باشگاه خبرنگاران پویا؛ با وجود ادعای مسئولان دولتی و مدیران سابق محیط زیست کشور مبنی بر بهبود وضعیت آلودگی هوای کلان‌شهرها در سالهای 94 و 95 اما مردم شاهدند که نه‌تنها در این سالها، هیچ بهبودی در کیفیت هوا حادث نشده بلکه وضعیت آلودگی هوا به‌مراتب در فصول پاییز نسبت به سالهای قبل‌تر وخیم‌تر شده و کیفیت هوا نیز به‌مراتب نامناسب‌تر...
در سال گذشته که آلودگی هوای استان تهران نسبت به سالهای قبل تغییرات خاصی نداشت نیز حدود 4 هزار و 810 نفر از هموطنان تهرانی بر اثر ذرات آلاینده و عوارض ناشی از آن جان خود را از دست دادند که این وضعیت در سال 96 با توجه به افزایش آلاینده‌ها و تعداد روزهای آلوده به‌مراتب افزایش می‌یابد و مردم باید منتظر اعلام نظر کارشناسان در این حوزه باشند.
بیشتر بخوانید: مرگ 4810 نفر از تهرانی‌ها بر اثر آلودگی هوا در یک سال!
حال به‌غیر از خسارتهای اسف‌بار آلودگی هوا بر سلامتی انسان، بسیاری از مشکلات اقتصادی و بار مالی نیز در سالهای اخیر به کشور تحمیل شده که یکی از عمده‌ترین آنها مسئله واردات بنزینهای به‌ظاهر یورو4 بوده است.
با روی کار آمدن دولت یازدهم و تأکیدات حسن روحانی مبنی بر محیط زیستی بودن دولت و طرح ادعای اهتمام بر اجرای برنامه‌های زیست‌محیطی همانند توجه به تالابها، اهتمام به اراضی ملی و بهبود کیفیت هوا اما هیچ‌کدام از این وعده‌ها در دولت یازدهم و دولت دوازدهم عملیاتی نشده است.
معصومه ابتکار یکی از مهمترین و اصلی‌ترین گزینه‌های دولت یازدهم برای ریاست سازمان محیط زیست بود و با فاصله چند روز از روی کار آمدن دولت یازدهم این فرد که در گذشته نیز تصدی‌گری این سازمان را به‌عهده داشت دوباره بر صندلی ساختمان محیط زیست در پارک پردیسان تکیه زد.
با حضور ابتکار در رأس سازمان محیط زیست ظاهراً اولویت برنامه‌هایی نظیر کاهش آلودگی هوا و ... قرار بود جای خود را به گره زدن مسائل محیط‌زیستی به مسائل سیاسی و موضوعاتی نظیر واردات بنزین دهد.
وی در ابتدای حضورش در رأس سازمان محیط زیست مدعی شد که یکی از مهمترین علل آلودگی هوای تهران و کلان‌شهرها مصرف بنزینهای تولید داخل است و باید واردات بنزین یورو4 از کشورهای دیگر انجام شود.
خانم ابتکار که بارها مسئولان قبل‌تر از خود را به‌باد اتهام و انتقاد گرفته بود تأکید کرد که عوامل آلودگی هوا، بنزینهای تولید داخل و اجرا نشدن برخی برنامه‌ها در سالهای قبل از حضور دوباره‌اش در این سازمان است.
رئیس سابق سازمان محیط زیست در بیست و دوم دی ماه سال 94 گفت: مصوبه‌های دولت در سال 92 و 93 درباره آلودگی هوا مدنظر قرار گرفت؛ یکی از مهمترین موضوعاتی که دنبال شد اصلاح کیفیت سوخت بود که در این میان حذف بنزین پتروشیمیها انجام گرفت و شاهد بودیم که در اردیبهشت سال 93 طبق اعلام وزیر نفت بنزین یورو4 وارد جایگاه‌های سوخت شد و در حال حاضر نیز بعد از تهران سایر شهرها نیز یکی پس از دیگری بنزین یورو4 استفاده می‌کنند و آخرین آن نیز شهر اهواز بوده است.
بیشتر بخوانید: ابتکار توپ آلودگی هوا را دوباره در زمین دولت قبل انداخت
وی ادامه داده بود: به‌دنبال استاندارد یورو5 در سوخت گازوئیل هستیم و این استانداردها برای آلودگی هوا باید افزایش پیدا کند؛ اهتمام به خودروسازی و ارتقای یورو4، معاینه فنی یکپارچه و تبعیت از استانداردهای بازنگری‌شده، ارتقای استاندارد موتورسیکلت‌ها، کاهش مصرف سوخت مازوت و ... بخشی از برنامه‌های کاهش آلودگی هوا است؛ درست است که نتوانستیم مشکل آلودگی هوا را طی سالهای گذشته حل کنیم اما در طول سه سال گذشته شاخص‌ها، بهبود وضعیت هوا را نشان می‌دهد و شاید یکی از مهمترین موضوع کاهش بَنزن بوده است که از جمله مهمترین هدف‌های دولت محسوب می‌شود!
دلایلی هم که خانم محیط زیست کشورمان برای توجیه واردات بنزین می‌آورد شنیدنی بود چرا که وجود بَنزن و آلودگی در بنزینهای داخلی را عاملی برای حذف واردات معرفی می‌کرد و این در صورتی بود که مسئولان پتروشیمی و بسیاری از متولیان امر، چنین ادعایی را تأیید نکردند.
ابتکار در زمان آغاز مدیریت بر سازمان محیط زیست در یک مصاحبه تلویزیونی درباره آلودگی هوای شهرهای بزرگ ادعا کرد: میزان بَنزن که نتیجه استفاده از بنزین پتروشیمی متشکل از ترکیبات آروماتیک و بنزین بوده در سالهای 89، 90 و 91 بالا بوده است؛ با مکاتباتی که صورت گرفت و تذکری که به وزارت نفت انجام شد و با همراهی این وزارتخانه، بنزین پتروشیمیها از اردیبهشت سال 93 حذف شد که دستاورد بزرگی محسوب می‌شود حتی به آقای زنگنه هم اعلام کردیم که اگر (بنزین پتروشیمی) امروز قطع شود بهتر از فردا خواهد بود.
اما پس از صحبتهای ابتکار برخی مسئولان پتروشیمی نیز واکنش نشان دادند که یکی از آنها در مصاحبه‌ای تلویزیونی گفت: در خصوص داشتن شاخصهای یورو4 برای بنزینهای داخلی تمامی بررسی‌ها نشان می‌دهد که این شاخص‌ها یورو4 هستند؛ چرا در خصوص آلاینده بودن بنزینهای استحصال‌شده از پتروشیمی به‌ویژه تهران مانور تبلیغاتی می‌دهیم در صورتی که این بنزینهای استحصال‌شده از پتروشیمی یا اختلاط‌شده با ریفرمیت پتروشیمی در شهرهای جنوب توزیع شده نه در شهر تهران که بگوییم حذف بنزین استحصال‌شده از پتروشیمی و تزریق یورو4 وارداتی باعث کاهش آلاینده‌ها شده است.
بیشتر بخوانید: "دروغ بزرگی" که درباره آلودگی هوا و بنزینهای تولید داخل گفته شد
در هر صورت اصرارهای رئیس وقت سازمان محیط زیست کشور مبنی بر واردات بنزین و حذف تولید داخلی پتروشیمیها کارساز شد و واردات این محصول استراتژیک به‌بهانه رفع آلودگی هوا تا حدود سه برابر و معادل روزانه 11 میلیون لیتر افزایش یافت اما ثمرات آن هیچ نمودی برای مردم و کارشناسان نداشت و به‌عکس بر مشکلات مردم و میزان آلودگی هوا افزود.
حدود یک سال از ادعاهای خانم ابتکار نگذشته بود که در دی ماه سال 95 مدعی شد: «برای رفع آلودگی هوا اقدامات زیادی انجام گرفته و راهکارهای مورد توجه نیز باعث شده تا امسال شاخص آلودگی هوا در پاییز و زمستان تا حدودی بهبود یابد و حتی از بسیاری شهرهای همجوار ما در آسیا و اروپا وضعیت مناسب‌تری یافته‌ایم؛ شاخصهای غلظت آلاینده ذرات معلق 2.5 میکرون از اعداد 160 در روزهای بسیار آلوده فراتر نرفته است.»!
بیشتر بخوانید: خانم ابتکار حرف شما را باور کنیم یا «اعداد بحرانی» شاخص آلودگی هوای تهران را
این صحبتها در حالی مطرح شد که حجت‌الاسلام حسن روحانی؛ رئیس جمهور کشورمان نیز در همان ایام و در بخشی از گفت‌وگوی مستقیم خود با مردم از شبکه اول سیما، مدعی بهبود وضعیت آلودگی هوای تهران در مقایسه با سالهای گذشته شد و گفته بود: «مجموعه هوای سالم ما بهتر از سالهای گذشته است».
به‌خلاف ادعاهای ابتکار درباره بهبود هوای کلان‌شهرها و تکرار آن توسط حسن روحانی، شاخصهای رسمی آلودگی هوا، حکایت از حقایق دیگری داشت و اینکه توقف تولید بنزینهای داخلی و واردات بنزینهای خارجی نه‌تنها در بهبود شاص‌های کیفیت کلان‌شهرها تأثیری نداشته بلکه هوای این کلان‌شهرها به‌مراتب وخیم‌تر از گذشته شده است.
آمارهای شرکت کنترل کیفیت هوای تهران نیز در دی ماه سال 95 گواهی بر ادعاهای کذب معصومه ابتکار بود چرا که بر اساس اندازه‌گیری شاخص‌ها تعداد روزهای ناسالم طی 10ماهه ابتدایی سال به‌اندازه 24ماهه سالهای 93 و 94 بود و کیفیت هوا نه‌تنها بهبود نیافت بلکه به‌مراتب نامناسب‌تر شد.
حتی لیلا نظری؛ سخنگوی شرکت کنترل کیفیت هوای تهران نیز درباره نتایج بررسی شاخص کیفیت هوای تهران طی 276 روز سال 95 و در پایان پاییز اعلام کرده بود: کیفیت هوای تهران طی سه فصل گذشته سال 95 حدود 15 روز پاک، 208 روز سالم، 48 روز ناسالم برای گروههای حساس و پنج روز ناسالم برای همه بوده و در سال جاری صرفاً پنج درصد روزها، هوا پاک بوده و 75 درصد روزها هوا سالم و 20 درصد روزها هم هوا ناسالم و آلوده بود.
اما امسال هم مردم کلان‌شهرهایی همانند تهران، اراک، ارومیه، تبریز و اصفهان سخت‌ترین روزهای آلودگی هوا را طی می‌کنند و این وضعیت به‌مراتب از سالهای گذشته نامناسب‌تر شده است؛ این امر حکایت از آن دارد که مشکل آلودگی کلان‌شهرهای کشور هیچ ارتباطی با بنزینهای تولید داخل نداشته و بنزینهای وارداتی، اوضاع آلودگی هوا را به‌مراتب وخیم‌تر کرده است و تنها حسن آن، ایجاد رانت بزرگ واردات بنزین برای برخی چهره‌های خاص نزدیک به برخی مسئولان بوده است!
یورو4 بودن بنزینهای وارداتی خلاف واقع است
حجت‌الاسلام والمسلمین سید مهدی موسوی‌نژاد؛ نایب‌رئیس کمیسیون انرژی مجلس نهم یکی از افرادی بود که سال 95 و بعد از ادعاهای معصومه ابتکار گفته بود: «تمام ادعاهای طرح‌‌شده مبنی بر آلودگی بنزینهای پتروشیمی و یورو4 بودن بنزینهای وارداتی خلاف واقع است؛ متأسفانه مسئولان ذی‌ربط و سازمان استاندارد مدارک دال بر استاندارد بودن بنزینهای وارداتی را به نمایندگان وقت ندادند؛ از طرق مختلف به اسنادی دست یافتیم که نشان می‌داد این بنزینها حتی یورو2 هم نیست و متأسفانه رفتارهایی که درباره بنزینهای پتروشیمی صورت گرفت، بازی سازمان محیط زیست و غیرقابل قبول بود».
ابراهیم کارخانه‌ای؛ عضو کمیسیون انرژی در مجلس نهم نیز با رد نظرات خانم ابتکار مبنی بر آلوده بودن بنزین پتروشیمیها اظهار کرده بود: «این بنزینها آلوده نبود و کیفیت بنزینهای وارداتی به‌خلاف ادعای دولت، یورو4 نبود و کیفیت آنها یورو2 بوده است».
بیشتر بخوانید: بنزینهای وارداتی که یورو4 هم نبود/محصولاتی که آلودگی هوا را حل نکرد
اما موسی‌الرضا ثروتی؛ عضو فراکسیون محیط زیست مجلس نهم نیز در سال 95 درباره واردات بنزین، دست به افشاگری زد و گفت: واردات بنزین منافعی برای برخی افراد دارد و مسائل حاشیه‌ای سیاسی کنار این قضایا وجود دارد.
بنزینهای وارداتی یورو2 بوده است
وی ادامه داده بود: مسئله ممانعت از تولید بنزین پتروشیمیها در داخل کشور کار صحیحی نبوده و باعث ضربه خوردن اقتصاد داخلی در این حوزه شده است؛ متأسفانه بنزینهای وارداتی که وارد کشور می‌شد نیز فقط «یورو2» بوده است و این مسئله سال گذشته بر اساس نظر نمایندگان عضو کمیسیون انرژی مجلس نهم مطرح شد و البته استناد آنها نیز گزارشهای به‌دست‌آمده بود.
به‌غیر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی، بسیاری از کارشناسان و صاحب‌نظران نیز ورود بنزینهای کشورهای دیگر با نام یورو4 را مناسب ندانستند و حتی آن را نوعی بازی سیاسی تلقی کردند.
افزایش بار مالی به کشور، عدم تغییر در کیفیت هوا، ادعاهای بی‌پایه و اساس و توقف تولید داخلی از جمله مهمترین دستاوردهای بنزینهای وارداتی مورد تأیید خانم ابتکار بوده است اما با وجود ادعاهای معصومه ابتکار درباره کاهش آلودگی هوا و بهبود کیفیت بنزین، باز هم آلاینده‌ها و ذرات معلق دست از سر مردم کلان‌شهرها به‌ویژه استان تهران برنداشتند و این بار جلوه این آلودگی هوا در سال 96 مشخص شد.
در روزهایی که خانم ابتکار با سازمان مورد علاقه و محبوب خود، بالاجبار خداحافظی کرد و جای خود را به عیسی کلانتری داد، باز هم هوای کلان‌شهرها و به‌خصوص استان تهران آلوده شد و همه به بی‌تأثیر بودن سخنان رئیس سابق سازمان محیط زیست مبنی بر یورو4 شدن بنزینهای شهرهای بزرگ پی بردند.
مردم فهمیدند که این وضعیت اسفناک با شعار، اتهام‌زنی و بنزینهای وارداتی حل نمی‌شود و کلان‌شهرها نیازمند یک برنامه مدون با هدف‌گذاری مناسب هستند.
آلودهترین پاییز در سالهای اخیر
اما امسال به‌اذعان کارشناسان، آلودهترین پاییز میان سالهای گذشته در کلان‌شهرهای کشور و به‌ویژه استان تهران به‌وقوع پیوست و کیفیت هوا هم هر روز بدتر از دیروز شد حتی کار به جایی رسید که مصوبات و تعطیلی مدارس هم هیچ اثری در کاهش ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون نداشت.
ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون 43 روز مهمان مردم تهران شدند و رکورد یکی از آلودهترین پاییزهای تاریخ تهران نیز ثبت شد.
این روزها که عیسی کلانتری بر رأس سازمان محیط زیست تکیه زده دیگر خبری از شعارهای ابتکار مبنی بر واردات بنزین و بهبود کیفیت هوا و ... نیست بلکه حالا کلانتری در واکنش به معضل آلودگی هوا همه را به‌نوعی به‌استهزا گرفته و گفته: باید دعا کنیم باد بیاید تا آلودگی‌ها را جابه‌جا کند وگرنه می‌توانیم بدون خودرو و بدون سوخت زندگی کنیم؟!
رئیس سازمان محیط زیست این روزها حتی از حقیقت آلودهترین شهر ایران در آخرین هفته پاییز خبر نداشت و تهران را در زمره آلودهترین شهرهای کشور ندانست در حالی که دستگاههای شاخصهای اندازه‌گیری شهر تهران را آلودهترین نقطه کشور اعلام کردند.
این روزها آلودگی هوای کلان‌شهرها و به‌ویژه تهران، نفس مردم را بند آورده و ظاهراً نقطه اوج و شاهکار تصمیمات دولت محیط زیستی دوازدهم برای حل این معضل، توسل به تعطیلی مدارس بوده و البته رانت واردات بنزینی که برای برخی همچنان دایر خواهد بود ... .
انتهای پیام/*
