بغداد؛ شهری که از نو باید شناخت

به گزارش خبرنگار گروه سیاست خارجی خبرگزاری تسنیم، بغداد شهری تاریخی است شهر "قصه‌های هزار و یک شب" شهرزاد، ماجراهای "علی‌بابا و چهل دزد بغداد" و "سندباد".

این شهر در تاریخ طولانی خود حکومت‌های مختلف را دیده، ساسانیان، عباسیان، عثمانیان و صفویان را از سر گذرانده و در دوره معاصر با رژیم بعث و پس از آن حکومت مردمی حیات خود را دنبال می‌کند که قسم اخیر را باید نقطه عطفی در دوره حیات این شهر کهن دانست.

صفحه جدیدی که 15 سال پیش در تاریخ این شهر (و به‌تبع آن کشور عراق) ورق خورد با گذشته متفاوت است که این تفاوت نیازمند بازشناسی بغداد جدید است.

مردم این شهر (و البته کل عراق) که از پنج دهه فشار و عقب‌ماندگی دوره رژیم بعث خارج شده‌اند به‌سرعت در حال نمایش خواسته‌ها، زندگی مورد علاقه و فضای فکری باب میل خود هستند.

گفته می‌شود که بغدادِ بعد از صدام تحولات اجتماعی ــ فرهنگی خود را با سرعتی بالا دنبال می‌کند.

سرعت بالای اینترنت در عراق که البته بدون فیلتر است، فرصت استفاده راحت مردم این کشور از اینترنت و دسترسی به شبکه‌های اجتماعی اعم از فیس‌بوک، توییتر، واتس‌آپ، یوتیوب و ... را فراهم کرده که این موضوع در تغییر ذائقه این مردم و جهت‌دهی افکار آنها بسیار مهم و تأثیرگذار است.

به‌طور متوسط در خانه هر خانواده بغدادی به‌ازای هر نفر دو تا سه سیم‌کارت وجود دارد که به‌صورت چند گوشی و تبلت است که به‌وسیله آنها به‌راحتی در شبکه‌های اجتماعی مختلف فعالیت دارد.

از آنجا که تسلط غرب بر این شبکه‌های اجتماعی غیر قابل انکار است، طی پنج سال اخیر شاهد رشد فزاینده گرایش مردم پایتخت به نمادها و افکار غربی هستیم.

مظاهر شهری این غربگرایی هم به‌سرعت در حال رشد است.

مراکز بزرگ خرید (مگا مال) با برندهای غربی که هر روزه تعداد بیشتری از آنها گشایش می‌یابند و اغلب شلوغ هستند یکی از این نمونه‌هاست. جالب اینکه دو ماه پیش یکی از بزرگترین این مراکز خرید در بغداد توسط حیدر العبادی نخست وزیر عراق افتتاح شد.

فروشگاه‌های زنجیره‌ای در این شهر همه لوازم مورد نیاز خانواده‌ها را فراهم می‌کنند و معمولاً شب‌ها خانواده‌ها به‌صورت دسته‌جمعی برای خرید مایحتاج خود به این فروشگاه‌ها آمده و هرآنچه می‌خواهند، می‌خرند و رفته رفته سوپرمارکتهای محلی و کوچک از رونق می‌افتند.

در این فروشگاه‌ها محصولات غذایی از کشورهای ترکیه، عربستان، اردن و حتی اروپایی وجود دارد و متأسفانه کشورمان در این بین جایگاه بسیار کوچکی دارد و تنها در برخی موارد لبنیات تولید کشورمان را بتوان مشاهده کرد.

حتی فرش‌های ایرانی که شهرتی جهانی دارند نیز در فروشگاه‌های بغداد جای خود را به فرش‌های چینی و ترکیه‌ای داده‌اند و تعداد کمی فرش ایرانی وجود دارد که آن هم فرش‌ ماشینی است.

جوانان این شهر نیز تفریحاتی به‌غیر از وقت‌گذرانی بغدادی‌های میانسال را دنبال می‌کنند که بیشتر در قهوه‌خانه‌ها به‌سر می‌برند. جوانان با ماشین‌های مدل بالا در خیابان‌های بغداد که حالا ایست و بازرسی‌ها و گشت‌های نظامی دوره داعش را نیز ندارد، "چرخ" می‌زنند و کنار رودخانه‌ دجله که در بغداد پیچ و تاب خورده است، به خوشگذرانی مشغول هستند.

زمانی، خلبانان اروپایی یکی از زیباترین مناظر قابل رؤیت از آسمان شب را پیچ‌وخم‌های روشن و چراغانی رودخانه دجله در بغداد می‌خواندند، اما امروزه از آن نورپردازی‌ها خبری نیست و تنها چند رستوران و تعدادی چراغ، خاطره‌ای کمرنگ از آن ایام را در خود دارد.

شبگردی جوانان عراقی کنار رودخانه دجله

در بخش‌هایی از شهر نیز مناطقی برای موتوربازی جوانان شکل گرفته که عصرها با موتورهای سنگین و سبک خود در این مناطق به تک‌چرخ‌زنی مشغول می‌شوند.

بغداد به‌تدریج شاهد جوانانی است که دست به عمل‌های زیبایی زده‌اند و کاشت مو، عمل بینی و صورت در این شهر به‌مرور در حال عادی شدن است. باشگاه‌های پرورش اندام نیز قارچ‌گونه در این شهر رشد کرده‌اند، به‌طوری که در هر خیابان یک یا دو باشگاه از این دست قابل مشاهده است.

توجه به سال نوی میلادی در این شهر بیشتر از نسبت جمعیت مسیحی آن است، تا آنجا که در خیابان‌های مختلف فروشگاه‌های زیادی به فروش محصولات شب نوی میلادی از جمله درخت کریسمس و لباس بابانوئل مشغول هستند.

میزان دستمزدهای دولتی در عراق بعد از صدام رشد بسیار زیادی داشته (از 40 دلار حقوق متوسط ماهانه رژیم بعث به 1000 دلار حقوق در دوره کنونی) و این موضوع سبب شده تا مردم پایتخت در خرید هرآنچه به‌چشمشان آید با مشکلی روبه‌رو نشوند، البته قیمت خانه در این شهر بسیار بالاست ولی برای خرید سایر اقلام از جمله ماشین‌های عمدتاً ژاپنی و آمریکایی و لوازم خانگی لوکس مشکل زیادی نداشته باشند.

فرهنگ مردم عراق استفاده از خانه‌های بزرگ است و هنوز آپارتمان‌های کوچک در این کشور و بغداد مرسوم نشده است. به‌طور متوسط هر خانه بین 300 تا 700 متر است که این متراژ با توجه به قیمت هر مترمربع که بین 6 تا 10 میلیون تومان است رقم بالایی را شامل می‌شود. نکته قابل توجه اینکه در عراق برای خرید خانه وام مسکن از سوی بانک‌ها تعلق نمی‌گیرد و اصولاً بانک‌های عراقی که عمدتاً خصوصی هستند وامی برای خرید خانه پرداخت نمی‌کنند.

اگرچه پس از داعش به‌دلیل مشکلات مالی که برای دولت به وجود آمده هنوز روند ساخت‌وساز و عمران در این کشور و بغداد شکل نگرفته، اما تأثیر رفتن داعش بر مردم عراق و بغداد بسیار سریعتر بوده و این موضوع، توجه بیشتر به تحولات اجتماعی ــ فرهنگی در عراق را ضروری می‌سازد.

گزارش از علی حیدری

انتهای پیام/*