تلویزیون کارخانه "ستاره" سازی
گسترش شبکه‌هایی که مدیوم‌های جدیدی برای دیده شدن بازیگران فراهم کرده باعث شده است که برخی هنرپیشگان بیش از پیش حضور در تلویزیون را ناچیز قلمداد کنند. اما آیا این نگاه چقدر به واقعیت نزدیک است؟ در این گزارش به این سوال پاسخ داده می‌شود.
به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، دیده شدن حس خوبی دارد. فرض کنید برای اولین بار در یک فیلم به ایفای نقش پرداخته‌اید. پس از به نمایش درآمدن فیلمتان با انبوه کسانی که قبلاً با شما ارتباط نداشتند ناگهان مرتبط می‌شوید، بله شما اولین قدم را برای شهرت برداشته‌اید! در حقیقت اگر رویای ستاره شدن مهمترین دلیل رو آوردن برخی افراد به بازیگری نباشد، قطعاً یکی از مهمترین دلایل آن است.
تلویزیون و سینما دو مدیوم پر قدرت در عرصه شهرت هستند که هنرپیشه‌ها می‌توانند در آنها ره صد ساله را در یک شب بپیمایند. در این بین تفاوت‌هایی بین این دو مدیوم وجود دارد که جغرافیا در آن بی اثر نیست! منظور، تفاوت سینمای صنعتی کشورهای آمریکا و هند با سینمای کشورهایی مانند ایران خودمان است. سینمای هالیوود فرصتی برای بازیگران ایجاد می‌کند تا در تمام دنیا دیده شوند، آنها با استفاده از این موقعیت بین المللی می‌شوند. هالیوود مانند یک چوب معجزه گر تمام نگاهها را به سمت خود می‌کشد. خلاصه اینکه بسیاری از بازیگران در لنگه دنیا ترجیح میدهند با هالیوود قدم در تالار شهرت بگذارند نه اینکه در سریالهای تلویزیونی منتظر دیده شدن توسط یک کارگردان سینمایی بشینند!
اما در ایران همه چیز دقیقاً معکوس است. سینمای ایران نه بین‌المللی که حتی چندان ملی هم نیست (با در نظر گرفتن مخاطبان سینما با جمعیت کشور). مانند تمام کشورهایی که سینمایی صنعتی ندارند، در سرزمین پارس، دیده شدن در تلویزیون همان مَثَل طی کردن ره صد ساله در یک شب است. رسانه ملی البته مانند تمام رسانه‌های دیگر مقرراتی دارد. با اینکه برخی از این مقررات، نانوشته و در حقیقت سلیقه مدیران هستند! اما بسیاری از آنان مانند پوشش بازیگران با توجه به شرایط فرهنگی و دینی کشورمان تنظیم شده‌اند. همانطور که عنوان شد رسانه‌های دیگر حتی مدعی ترین آنها در آزادی نیز مقررات سخت گیرانه ای دارند که مثلاً یکی از آنها ممنوعیت پرداختن به موضوع هولوکاست است! بنابراین هنرمندی که در رسانه‌های دیگر حاضر است، نمی‌توان ادعا کند عدم حضورش در تلویزیون ایران به خاطر سلب آزادی در این رسانه است.
هنرمندی نمی‌توان ادعا کند عدم حضورش در تلویزیون ایران به خاطر سلب آزادی در این رسانه است.
همانطور که گفته شد در ایران به شهرت رسیدن معکوس هالیوود است و تلویزیون همچنان در معروف کردن بازیگران یکه تازی می‌کند. در این بین معدود بازیگرانی هم وجود دارند که هرگز در تلویزیون به ایفای نقش نپرداخته‌اند و سینما را در مقابل تلویزیون به چشم معبدی مقدس می‌نگرند، حتی برخی بازی در تلویزیون را خیانت فرهنگی میدانند (البته در سریالهای به قول معروف سینمای خانگی به ایفای نقش میپردازند!)
حامد عنقا، طراح و فیلمنامه‌نویس سینما و تلویزیون است که از کارهایش می‌توان به قلب یخی و تنهایی لیلا اشاره کرد. وی که هم اکنون مجری برنامه «سینما دو» است در مورد ستاره شدن هنرپیشگان ایرانی گفت: به غیر از یک عده، همه بازیگران به نوعی مدیون تلویزیون هستند. اینکه گاهی اظهاراتی را در مورد تلویزیون بیان می‌کنند به خاطر تحولاتی است که در حوزه‌های اقتصادی رخ داده است. مارکت‌های مختلفی مانند IP تی‌وی‌ها و VODها بوجود آمده‌اند که برای هنرپیشگان فرصت‌های جدیدی برای دیده شدن ایجاد کرده‌اند.
این مجری تلویزیون معتقد است نگاه تلویزیون در حوزه فیلم و سریال از 10 سال گذشته تا به امروز تفاوتی نکرده است و این موضوع که برخی بازیگران به خاطر شرایط حال حاضر رسانه ملی با آن همکاری نمی‌کنند درست نیست. عنقا در حقیقت دلیل حضور پیدا نکردن در تلویزیون را احساس کسر شان برای بازیگرانی میداند که روزگاری با همین مدیوم به شهرت رسیده‌اند.
عنقا در مورد دلایل دیگر عدم حضور برخی بازیگران در تلویزیون با اشاره به مقررات پوششی این رسانه بخصوص برای بازیگران زن گفت: «برای بازیگران زن تقیدات رسانه‌ای مانند حجاب هم در حضور پیدا نکردن در تلویزیون بی تاثیر نیست. غیر از اینها یک بخش این موضوع هم به سلیقه شخصی بازیگران بازمی‌گردد. برخی احساس می‌کنند در مدیومی غیر تلویزیون بیشتر دیده می‌شوند چرا که جامعه هدفشان متفاوت از مخاطبان عامه تلویزیون هستند. با این همه تفاسیر به نظر من سریالهای خارج تلویزیون با سریالهای تلویزیونی از نظر محتوایی تفاوتی ندارند.»
وی در پاسخ به این سوال که آیا ستاره‌های سینما کمکی به تلویزیون می‌توانند بکنند یا خیر گفت: «سریالهای تلویزیونی برای موفقیت‌شان نیاز به سوپر استار ندارند. مثلاٌ حضور نیکی کریمی در سریال کیمیا چه کمکی توانست به آن بکند؟ به نظر من تلویزیون این روزها نیاز به ستاره ندارد!»
مریم سعادت بازیگر با سابقه سینما و تلویزیون کشورمان دلیل برخی از این اظهارات راجع به تلویزیون را جو حاکم در سینما میداند. طبق این فضا اگر بازیگری در طول سال زیاد در تلویزیون دیده شود، پیشنهادی از سینما به سوی او نخواهد آمد. وی البته معتقد است اکثر بازیگران در تلویزیون به شهرت رسیده‌اند. سعادت در این مورد گفت: «شهرت در تلویزیون خیلی سریع اتفاق می‌افتد چرا که نگاه کردن به آن احتیاجی به خرید بلیط ندارد و در اکثر منازل مانند آواژور همیشه روشن است. با این همه شهرت در تلویزیون سخت تر از سینما است. هنرپیشگان تلویزیون باید بتوانند روح بازیشان را به بیننده‌ای که بی‌تفاوت به روشن بودن تلویزیون در کنار آن کارهای روزمره شان را انجام میدهند به گونه ای انتقال دهند که مخاطب جذب جعبه جادو شود.»
بازیگر سریال دردسرهای عظیم علت دیگر امتناع برخی بازیگران برای حضور در تلویزیون را پایین بودن دستمزدها در آن دانست و گفت: «امروز در تلویزیون دستمزدها کمتر از چهار سال پیش شده است. همچنین کیفیت کارها هم پایین تر از گذشته آمده است و همه اینها باعث شده رغبت برای حضور در تلویزیون کم شود»
شاید تا وقتی که تلویزیون و سینما در کنار هم وجود داشته باشند، اظهارات بازیگران نیز در مورد اینکه کدام مدیوم بهتر است وجود داشته باشد. با این حال اگر هنرمندی می‌خواهد تاثیر گذار باشد، حتماً تلویزیون جای مناسب تری برای اوست تا سینما و البته که بازی در قاب تلویزیون همانطور که مریم سعادت اعتقاد دارد از سینما مشکل‌تر است.
در پایان نگاهی به برخی ستاره‌های سینمایی می‌اندازیم که کارشان را از تلویزیون آغاز کردند و شهرتشان را مدیون آن هستند:
پارسا پیروزفر پس از بازی در نقش اصلی سریال «در پناه تو» به سرعت محبوب شد و مخاطبان دنبال چهره او در سریال های دیگر می‌گشتند، اما پارسا پیروزفر هم مانند ستاره‌های دیگر وارد سینما شد و تا چند سال سراغ تلویزیون نرفت و در چند فیلم سینمایی بازی کرد. بعد از چند سال دوباره به تلویزیون بازگشت و «سفر سبز» و «در چشم باد» آخرین سریال هایی بودند که به او عنوان یکی از ستاره هایش در آن حاضر شد.
مهتاب کرامتی برای اولین بار در سریال «مردان آنجلس» ظاهر شد؛ سریالی مذهبی – تاریخی که در اواسط دهه 70، با حجم زیادی از مخاطبان رو به رو شد. بازی در همان سریال کافی بود تا مورد توجه کارگردانان سینمایی قرار بگیرد. بعد از این اتفاق تنها در دو سریال «مریم مقدس» و «خاک سرخ» بازی کرد و بیشتر زمانش را برای بازی در فیلم های سینمایی گذاشت.
ویشکا آسایش بعد از بازی در نقش قطام، شهرت و محبوبیت بسیاری را به دست آورد و مورد توجه کارگردانان سینما قرار گرفت. پس از دریافت سیمرغ بلورین برای بازی در فیلم «ورود آقایان ممنوع» نقش‌های متفاوتی را در سینما تجربه کرد تا اینکه با سریال «پرده نشین» به تلویزیون بازگشت.
مصطفی زمانی با بازی در سریال «یوسف پیامبر» خیلی زود به محبوبیت بی نظیری دست پیدا کرد. بعد از یوسف پیامبر در سریال «در چشم باد» بازی کرد اما پس از آن دیگر به تلویزیون بازنگشت.
شهاب حسینی از گویندگی در رادیو شروع کرد، به اجرا در برنامه تلویزیون رسید و سپس بازی در سریال «خانواده محبوب» شروع کرد. سریال بعدی او «پس از باران» در سال 77 بود که یکی از پرمخاطب ترین سریالهای تلویزیونی شناخته شد. بعد از این سریال در «پلیس جوان» حاضر شد که با اقبال مخاطبان روبه‌رو بود.
وی نشان داده که قدرت تلویزیون را در مقابل سینما کاملاً درک کرده چرا که همواره در کنار بازی در سینمایی‌های پر تعدادی که دارد، در مجموعه‌هایی مانند «مدار صفر درجه»، «رقص پرواز» و «شوق پرواز» . و «سرزمین کهن»حاضر شده است.
مریلا زارعی در دو سریال پرمخاطب «دبیرستان خضرا» و «هوای تازه» دیده شد. تا اواخر دهه 70، در چند سریال دیگر نیز مانند «شن های کف رودخانه»، «فردا دیر است»، «داستان یک شهر» و «پلیس جوان» به ایفای نقش پرداخت. در راه ورود به سینما چند انتخاب فیلم‌های گیشه ای داشت، اما بعد از «دو زن» مسیرش در بازیگری تغییر کرد. سریال «کلاه پهلوی» آخرین سریال اوست که مخاطبان تلویزیون به یاد دارند.
انتهای پیام/
