کنفرانس مادرید، محمل عادی سازی روابط و سازش با رژیم صهیونیستی

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، روز 30 اکتبر 1991 کنفرانس صلح مادرید که با هدف صلح بین اعراب و رژیم صهیونیستی برنامه ریزی شد آغاز شد. اگر چه در این کنفرانس، کشورهای عرب منطقه غرب آسیا حضور داشتند اما هیچ یک از کشورهای حاضر نتیجه ای از آن نگرفتند و این کنفرانس نقطه آغاز مذاکرات سازمان آزادی بخش فلسطین با رژیم صهیونیستی بود که به فرآیند سازش ختم شد.

مقدمه

از زمان اشغال فلسطین به دست صهیونیست ها، رژیم صهیونیستی در حال بلعیدن سرزمین فلسطین و سرزمین های عربی اطراف بود. آنها غیر از فلسطین، بخشی از خاک اردن، مصر، سوریه و لبنان را نیز تا سال 1967 اشغال کردند. از این حیث صهیونیست ها تا سال 1978 سیر صعودی داشتند.

با پیروزی انقلاب اسلامی ایران، به یکباره عرصه منطقه تغییر یافت. جنبش های اسلامی که معتقد به مبارزه مسلحانه برای آزادی فلسطین بودند پا به عرصه گذاشتند. حضور جنبش های اسلامی تحت تأثیر انقلاب اسلامی به انتفاضه اول منجر شد. قیامی که صهیونیست ها را در جا نشاند و همه تحلیلگران غربی را غافلگیر و شگفت زده کرد. در این حین عرفات تلاش کرد انتفاضه را از آن خود کند اما مردمی بودند انتفاضه آن قدر چشمگیر بود که موجب موضعگیری حسنی مبارک علیه عرفات در این عرصه شد و وی را از این کار بازداشت.

اما آنچه برای صهیونیست ها قابل تحمل نبود، ادمه یافتن انتفاضه بود، لذا آنها برای آنکه انتفاضه را خاموش کنند با کمک آمریکا طرحی را برای منطقه ارائه کردند تا هم انتفاضه داخل فلسطین را خاموش کنند و هم اینکه مانع گسترش آن به کشورهای دیگر شوند.

طرح بوش پدر

بوش پدر، رئیس جمهور آمریکا در سال 1990 طرحی را برای تصویب به کنگره فرستاد که براساس آن یک کنفرانس بین المللی به سرپرستی آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی تشکیل شود و در این کنفرانس کشورهای عرب منطقه با رژیم صهیونیستی برای صلح مذاکره کنند. بوش پدر نام این طرح را « روند صلح خاورمیانه» نامید. نامی که هنوز هم در عرصه منطقه ای مشهور است.

براساس همین طرح کشورهای عربی سوریه، لبنان، اردن به همراه هیئتی از سازمان آزادی بخش فلسطین کاندیدای حضور در این کنفرانس شدند.

شعار این کنفرانس صلح در برابر زمین بود. به این معنی که رژیم صهیونیستی سرزمین های اشغال شده کشورهای عربی را به آنها برگرداند در مقابل کشورهای عرب نامبرده با رژیم صهیونیستی صلح کنند.

طرحی برای اجرا نشدن

طرحی که بوش پدر در کنگره آمریکا از آن رونمایی کرد از ابتدا طراحی شده بود تا اجرا نشود. صهیونیست ها از همان ابتدا حاضر به پذیرش هیئتی از سازمان آزادی بخش فلسطین نشدند و اعلام کردند هیئت فلسطینی حاضر در این نشست نباید نماینده ای از ساف یا فلسطینیان ساکن قدس داشته باشد. شرط دوم صهیونیست ها این بود که هیئت فلسطینی نباید به صورت مستقل در این کنفرانس حضور یابد و یک هیئت فلسطینی – اردنی که متشکل از اعضای فلسطین و اردن باشد می تواند در کنفرانس حاضر شود.

کنفرانس مادرید در 2 بخش

کنفرانس مادرید که با رایزنی های دو قدرت وقت جهان یعنی آمریکا و شوروی مقدمه سازی شده بود با حضور آمریکا و روسیه به جای اتحاد شوروی آغاز شد. چرا که آنقدر مقدمات برگزاری کنفرانس به دلیل اختلافات طولانی شده بود که در این میان اتحاد جماهیر شوروی از هم پاشید و روسیه به نمایندگی در این کنفرانس شرکت کرد.

کنفرانس مادرید روز چهارشنبه 30 اکتبر 1991 در مادرید اسپانیا با سخنان بوش پدر آغاز شد. هیئت فلسطینی به صورت مشترک با هیئت اردنی در این نشست شرکت کرد و هیچ کس از ساف در آن حاضر نشد. بخش اول کنفرانس 3 روز طول کشید که در آن همه حاضران به سخنرانی پرداختند و سخنرانی ها بیشتر به درگیری لفظی بین حاضران منتهی شد.

پس از آنکه در این سه روز نتیجه ای از کنفرانس به دست نیامد، با توافق حاضران قرار شد هیئت های عرب در ادامه این کنفرانس با هیئت هایی از رژیم صهیونیستی مذاکرات را در واشنگتن ادامه دهند. پس از این دور از نشست ها، 12 دور نشست در واشنگتن برگزار شد اما هیچ کدام به نتیجه نرسید.

مذاکرات سری

در همان زمان که نشست های واشنگتن طی دو سال در ادامه کنفرانس مادرید ادامه داشت، هیئتی از ساف، به ریاست محمود عباس، به طور سری با هیئتی اسرائیلی در اسلو نروژ در حال مذاکره بود. مذاکرات مذکور طی 12 دور نشست سری برگزار شد. سرانجام در حالی که نشست های واشنگتن به بن بست رسیده بود به ناگاه خبر نشست های سری علنی شد و به امضای قرار داد موسوم به اسلو ختم شد. این قرار داد اگرچه در واشنگتن امضا شد اما به دلیل آنکه نشست های مقدماتی آن به صور سری طی سالهای 1991 تا 1993 بین ساف و رژیم صهیونیستی در اسلو پایتخت نروژ انجام شده بود به قرار داد اسلو مشهور شد.

نتایج مادرید

کنفرانس مادرید از حیث نتیجه هیچ نتیجه ای برای هیچ یک از کشورهای شرکت کننده نداشت و همانگونه که گفته شد نه کنفرانس سه روزه ای که در مادرید برگزار شد و نه مذاکرات دوجانبه ای که در ادامه مادرید در واشنگتن برگزار شد به هیچ قرار داد یا تعهد ختم نشد. اما مادرید محملی بود که در آن بسیاری از خط قرمزهای کشورهای عرب و فلسطینیان شکسته شد.

مذاکره رودر رو با صهیونیست ها

مادرید توانست کشورهای عرب را با رژیم صهیونیستی برای اولین بار به طور علنی پشت یک میز بنشاند. از این حیث مادرید یک رکورد محسوب می شد. پیش از مادرید تنها انور سادات با صهیونیست ها مذاکره کرده بود و مزد این خیانت را دریافت کرده بود و به دست خالد اسلامبولی اعدام انقلابی شد اما هیچ یک از سران عرب جرأت گفت‌وگو از مذاکره را هم نداشتند. مادرید توانست این خط قرمز را رد کند و رودرو نشستن با صهیونیست را رسمی کند.

تحمیل زیاده خواهی صهیونیست ها به اعراب

یکی دیگر از نتایج مادرید که برای آمریکایی ها و صهیونیست ها خیلی مهم بود این بود که صهیونیست ها شرایط سختی را که برای حضور در این کنفرانس برای کشورهای عربی تعیین کرده بودند با فشار آمریکا به کشورها عرب حاضر در کنفرانس تحمیل شد. آمریکایی ها با فشاری که به کشورهای عربی آوردند آنها مجبور کردند در مقابل زورگویی صهیونیست ها سرخم کنند. این فرآیند از آن تاریخ به امری عادی در روند سازش تبدیل شد.

پوششی برای مذاکرات سری

مادرید محملی بود برای مشغول نگه داشتن افکار عمومی تا ساف بتواند با صهیونیست ها به مذاکره سری بپردازد. تمامی افکار عمومی منطقه و جهان که پیگیر این واقعه بودند از مذاکرات سری غافل ماندند و عدم امضای قرار در مادرید موجب گول زدن افکار عمومی کشورهای حاضر در کنفرانس شد تا به ناگاه در اقدامی غافلگیرانه قرارداد اسلو مقابل چشم همگان قرار گیرد.

این کنفرانس موجب ایجاد برخی مذاکرات سری بین اردن و رژیم صهیونیستی و برخی مقامات سوری با صهیونیست ها شد.

ایجاد قرار داد وادی عربه و اسلو

در حقیقت باید قرارداد اسلو و وادی عربه که یکسال بعد از اسلو بین اردن و رژیم صهیونیستی به امضا رسید را نتیجه کنفرانس مادرید دانست. چرا که تمامی مقدمات این دو قرارداد در کنفرانس مادرید زاده شد و به فرجام رسید. در حقیقت فرآیند سازش زاده کنفرانس مادرید است.

نتیجه

مادرید به لحاظ نتیجه یک کنفرانس عقیم محسوب می شود اما به لحاظ ایجاد محمل و بستر ارتباط یک کنفرانس رکورددار در روابط رژیم صهیونیستی با پیرامون خود محسوب می شود و باید گفت پس از اشغال فلسطین این کنفرانس یک نکبت جدید برای فلسطین بود.

انتهای پیام/