شهد شیرین شهادت در کام نوجوان کربلا "قاسمبن الحسن(ع)"+فیلم
"علیرضا عبدی" از مداحان شناختهشده استان مرکزی و پیشکسوتان عرصه مداحی استان مرکزی گفت: هنگامی که امام حسین(ع) پرسید "مردن پیش تو چگونه است، چه طعم و مزهای دارد؟"، قاسمبن الحسن(ع) عرض کرد: از عسل برای من شیرینتر است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اراک، بیشک انقلاب شکوهمند اسلامی ایران و درخشش جوانان مسلمان این مرز و بوم در عرصه نبرد و شهادت، یکی از برجستهترین پیامدهای نهضت خون رنگ عاشورا است.
امام خمینی(ره) با آگاهی از نقش سرنوشتساز فرهنگ عاشورا در بافت اجتماعی مردم ایران، شور حسینی را در دلها به تلاطم درآورد و معظمله توانستند انقلاب اسلامی را با تکیه بر همین زلال معرفت، به پیروزی برساند و از این رو خود میفرمودند "انقلاب اسلامی ایران پرتویی از عاشورا و انقلاب عظیم الهی آن بود".
از این رو مقام معظم رهبری با نگرشی جامعه شناختی به مسئله عاشورا فداکاری و شهادتطلبی را در این واقعه، علت تامّه این جنبش میداند و آن را در مقایسه با سایر نهضتهای اسلامی پیش و پس از آن، قیامی منحصر به فرد معرفی میکند و به نظر رهبرمعظم انقلاب اسلامی، فداکاری یاران اباعبدالله(ع) سبب شد، عاشورا نه تنها در تاریخ اسلام، بلکه در تاریخ بشریت، به الگویی جاودانه تبدیل شود.
در آستانه ماه محرم الحرام خبرگزاری تسنیم استان مرکزی با برپایی حسینیه رسانهای با حضور خطبا و مادحین اهل بیت(ع) ضمن بررسی ابعاد حادثه عاشورا، اهمیت و بایدها و نبایدهای عزاداری حسینی و مقتل خوانی را به وهله اجرا درآورد.
در هفتمین گفتوگو و برنامه رسانهای با دعوت از "علیرضا عبدی" از مداحان شناخته شده استان مرکزی و پیشکسوتان عرصه مداحی مسائل مرتبط با عزاداری حسینی به بحث و بررسی گذاشته شد.
مشروح گفتوگو و مدیحهسرایی "علیرضا عبدی" از مداحان شناخته شده استان مرکزی و پیشکسوتان عرصه مداحی استان مرکزی در خبرگزاری تسنیمدر زیر میآید:
تسنیم: با توجه به نقش مداحان در برانگیختن عواطف و احساسات دینی مخاطبان رسالت مداحی از نظر شما چگونه تعریف میشود؟
عبدی: مداحان در گسترش فرهنگ عاشورایی نقش مهمی دارند که بر دو جنبه تعریف میشود، به تصویر کشیدن چهره درست و صحیح از اهل بیت برمبنای واقعیت و عقلانیت باید هدف اصلی مداح باشد، تببین فرهنگ عاشورایی با به تصویر کشیدن چهره واقعی سیدالشهدا و یارانش و تعریف واژه ایثار، شهادت، وفاداری از نوع عاشورایی هدف دیگر مداحی است.
مقام معظم رهبری تعبیری خطاب به مداحان دارند که میفرمایند: حلقه عمل را به حلقه محبت وصل کنید، مداح باید در رفتار و اعمال و آداب اجتماعی تمامی اصول فرهنگ عاشورایی را انجام دهد تا در عمل محبت خود را به اهل بیت نشان دهیم که این اولین رسالت مداحی قلمداد میشود، وقتی چهره واقعی اهل بیت را در گفتار و کردار به تصویر کشیدیم میتوانیم همان اتصال حلقه عمل به حلقه محبت مردم با گسترش مهرو محبت به اهل بیت باشیم.
رسالت دیگر مداحان در مقابل انقلاب، دفاع مقدس و شهدا است، انقلاب ما به آسانی بدستمان نرسیده و در این راه حدود 213 نفرهزار شهید دادیم و این وظیفه ما را در مقابل انقلاب و دفاع مقدس سنگینتر میکند، دشمنان اسلام هیچوقت دست از ستیزه و خدعه برنداشتند و همواره بدنبال دوری و تفرقه بین ما از آرمانهای انقلاب و دفاع مقدس و فاصله از سیره اهل بیت هستند که از راه تبلیغات با هزینههای سنگین در این هدف تلاش میکنند.
تسنیم: فکر میکنید خط سیر فعالیت تبلیغی مداحان اهل بیت عصمت و طهارت(ع) باید چگونه باشد؟
عبدی: مداحان باید تلاش کنند تا شعله عشق و ایمان به ائمه معصوم و اهل بیت در دلها روشن بماند و نگذراند که تفکر انقلابی مردم کمرنگ و کوتاه شود افرادی که در زمان دفاع مقدس حضور نداشتند امروز میتوانند در قالب مداحی و به پا کردن شور و شعور حسینی وظیفه خود را نسبت به فرهنگ عاشورایی که دفاع مقدس ایران هم در دل آن نهفته است را زنده و پویا حفظ کنند و ارادت خود را به شهدای این خاک و بوم ادا کنند.
رهبر معظم انقلاب فرمودند مداحان باید دلهای مستمعان را به حقایق اهل بیت نزدیک کنند، نباید تنها مظلومیت اهل بیت را تعریف و تصویر کنیم باید ایستادگی و شجاعت در راه حق و مبارزه در مقابل باطل را هم برای مخاطبان روشنگری کنیم، بصیرتافزایی و بالا بردن آگاهی هدایت مردم نسبت به انقلاب و اسلام دررسالت مداحی تعریف میشود.
برخی از شهدای ما از شهدای صدر اسلام هم جلوتر رفتند برای مثال شهید حججی با اینکه امام زمان خود را مانند شهدای کربلا که در رکاب امام خویش شمشیر زدند ندید ولی حلقه محبت وصلش به حلقه امامان معصوم وصل بود و توانست بصیرت واقعی به اهداف سیدالشهدا را با دادن سرخود به تصویر بکشد.
تسنیم: از نظر شما با وجود اهمیتی که از نقش مداحان گفتید بایدها و نبایدهای این منصب چه میتواند باشد؟
عبدی: وجود شهدایی مانند شهدای مدافع حرم که همچنان فرهنگ عاشورا را با دادن خون خود زنده نگه میدارند وظیفه و مسئولیت مداحان هم سنگینتر میکند، مداحان باید در مجالس شهدا بی منت و داوطلب شرکت کنند و با نهایت خضوع ودرستی اصول شهدا را ارج نهند.
مداحی به تعبیری هنر محسوب میشود که با کسب تجربه همراه و به جامعه انتقال پیدا میکند اقبال عمومی بویژه در نسل جوان افزایش پیدا کرده پیشکسوتها موظفند که میل و علاقه جوانان را در این مسیر بدرستی و با آگاهی و آموزش و انتقال تجارب هدایت کنند و این منصب را از بدعتهای اشتباه که گاهی دیده میشود دور کنند.
به مداحی باید نگاه رسالتی داشته باشیم، مداح واقعی خود را در قبال انقلاب، شهدا و اهل بیت مسئول میداند، نگاه شغلی به منصب مداحی خارج از اصول و عرف این منصب است باید بیشترهیئتی و عاشورایی باشیم تا نگاه مالی به آن کنیم، بهرهگیری مداح در کار حداکثر غنایی و انتقالدهنده کامل باشد و از مسئولیت سنگین خود بیشترین بهره را در راستای گسترش فرهنگ شهادت ببرد.
تسنیم: مهمترین اولویت در مدیحهسراییها را در چه موضوعاتی میدانید؟
عبدی: توجه بیشتر به چرایی شهادت داشته باشیم تا چگونگی شهادت، شناختن و شناساندن هدف از شهادت اهمیت بیشتری نسبت به چگونگی شهادت و با چه ابزاری مانند شمشیر یا مسمومیت دارد، عزاداری وسیلهای برای رسیدن به هدف اصلی عاشورا است و نباید به اشتباه خود عزاداری شیوه و روش خاص تلقی شود، هدف تنها گریه نیست هدف عزت آفرینی و چهره شجاعت اهل بیت و الگوشدن آنان در زندگی ما است.
کمتر در اشعار و گفتارمان ذلت آفرینی کنیم درست است که اهل بیت مصائب و رنج بسیاری متحمل شدند ولی در کمال عزت و شجاعت در مقابل کفر و ظلم ایستادند، تحول عقلگرایی در مخاطبان و مستمعین از عاطفهگرایی مهمتر است هدف نباید تنها جریحهدار کردن احساسات و عواطف مردم باشد که کورکورانه عاشورا را ببینند باید در راستای تعقل و فهم کامل، چرایی واقعه کربلا را درک کنند و بگریند.
نگاه پیوستگی به عاشورا اهمیت زیادی دارد انقلاب اسلامی برگرفته از نهضت عاشورا است باید دو فرهنگ عاشورا و انقلاب را باهم تلفیق کنیم و همچنان این فرهنگ را در وجودمان حفظ و نگهداری کنیم که تا ابد محتاج فرهنگ عاشورایی برای پاسداری از ارزشهای دفاعی کشور هستیم.
تسنیم: آسیب و آفاتی که ممکن است مداحان دچار شوند چیست و چگونه قابل شناسایی هستند؟
عبدی: هر هنر و فرهنگی از آسیب دور نیست وقتی نهالی را میکاریم باید با دقت پیوسته از آن نگهداری و مراقبت کنیم تا از آفات و آسیب دور بماند و نتیجه آن ثمره مطلوب باشد، مداحی هم برای رسیدن به هدف و تعالی احتیاج به مراقبت فراوان دارد در این راستا یکی از آفتها دروغ گفتن است دوبال صداقت و امانت باید همواره همراه مداح باشد و عدم یکی از آنان بروز شکست و نقصان در عمل و هدف اصلی مداح میشود.
مداح باید آنقدر بصیرت، علم، اطلاعات و آگاهی داشته باشد که قدرت تشخیص گفتن یا نگفتن مطالب و انتقال مفاهیم به مخاطبان را پیدا کند کم گویی یا زیاده گویی و غلو در انتقال واقعیتها از آسیبهایی است که به ذهن و ایمان مخاطب و تفکر آن به چهره درست اهل بیت وارد میکند.
حرفی نزنیم که دور از واقعیت باشد از آلات لهو و لعب در عزاداری استفاده نکنیم، شان و جایگاه اهل بیت نیاز به ادوات و ابزار خاصی ندارد اگر ما بدرستی و سادگی انتقال روایت واقعه عاشورا را در مراسم عزاداری انجام دهیم آنقدر در سادگی روایت مصیبت کربلا احساس و درد وجود دارد که نیاز به ابزار اضافی نباشد.
تسنیم: با شمردن ویژگی و اهمیت منصب مداحی آیا نهادی ناظر بر فعالیت مداحان و تایید و تعیین آنان وجود دارد؟
عبدی: برای جامعه روحانیت دادگاه دایر شد که شان روحانیت در صورت بروز مشکل و اشتباه حفظ شود و رسیدگی و بررسی به خوبی در این راستا انجام شود ولی در زمینه فعالیت مداحان تاکنون چنین سازماندهی و ساماندهی نداشتیم کماکان هم معضلات و قصورهایی از این سو صورت گرفته که هیچ نهاد نظارتی به شکل قانونمند و مطالبهگر عهده دار این موضوع نبوده است که خلع آن بسیار زیاد خصوصا در ایام محرم و صفر که فعالیت و ظهور مداحان است دیده میشود.
اگر مداح خلاف اصول مداحی و شان و جایگاه عمل کند هیچ نهادی برای اعتراض نسبت به آن نیست و تا بحال تنها تذکرات و تاکید مقام معظم رهبری سر لوحه و روشنگر موازین این منصب بوده که سفارش فراوان بر محتوای اشعار و مضامین و همچنین آوا و آهنگ نوحهها داشتند که هر مداح بسته به تعهد خود به این سفارشها عمل میکند.
البته با برگزاری جلسات به دو نهاد کانون مداحان و شورای هیئات مذهبی در سازمان تبلیغات اسلامی بررسی و تاکید شده است که ثبت و پشتیبانی هیئات و ساماندهی آنان در دستور کار قرار دارد و امیدواریم با تعامل و همکاری و تعهد، سازماندهی مداحان در مسئولیت صحیح آنان تعریف و تودیع شود و در نهایت به توصیههای مقام معظم رهبری جامه عمل بپوشانیم.
به گزارش تسنیم، در شب عاشورا، بعد از اتمام حجت ها وقتی که همه یکجا و صریحا اعلام وفاداری با امام حسین(ع) کردند، امام علیه السلام فرمود "حالا که این طور است، بدانید که ما کشته خواهیم شد" و همه گفتند "الحمد لله، خدا را شکر می کنیم برای چنین توفیقی که به ما عنایت کرد، این برای ما مژده است، شادمانی است".
قاسم بن الحسن(ع) در گوشه ای از مجلس نشسته بود که سیزده سال بیشتر نداشت، قاسم(ع) پیش خودش شک کرد که آیا این کشته شدن شامل من هم می شود یا نه؟ از طرفی حضرت فرمود "تمام شما که در اینجا هستید، ولی ممکن است من چون کودک و نا بالغ هستم مقصود نباشم".
رو کرد به ابا عبد الله(ع) و گفت "آیا من جزء کشته شدگان فردا خواهم بود؟"، نوشته اند ابا عبد الله در اینجا رقت کرد و به قاسم بن الحسن (ع) جوابی نداد و از او سؤالی کرد، فرمود "پسر برادر! تو اول به سؤال من جواب بده تا بعد من به سؤال تو جواب بدهم و اول بگو مردن پیش تو چگونه است، چه طعم و مزه ای دارد؟"
قاسم بن الحسن(ع) عرض کرد "از عسل برای من شیرین تر است، تو اگر بگویید که من فردا شهید می شوم، مژدهای به من دادهاید"، امام(ع) فرمود "بله فرزند برادر، اما بعد از آنکه به درد سختی مبتلا خواهی شد، بعد از یک ابتلای بسیاربسیار سخت" و قاسم بن الحسن(ع) گفت "خدا را شکر، الحمد لله که چنین حادثهای رخ میدهد".
پس از شهادت حضرت على اکبر علیهالسلام حضرت قاسم بن حسن آماده پیکار شد. او نوجوانى بود که هنوز به سنّ بلوغ نرسیده بود. هنگامى که نزد امام علیهالسلام آمد و نگاه آن حضرت به او افتاد وى را در آغوش گرفت، با هم چنان گریستند که از حال رفتند.
طبق سند مقتل، قاسم(ع) اجازه میدان رفتن خواست، ولى امام حسین(ع) نپذیرفت، آنقدر دست و پاى امام را بوسه زد تا رضایت امام را جلب کرد و در حالى که اشک مىریخت به میدان آمد و رجز خواند.
چهره مبارکش همانند پاره ماه مىدرخشید، پیکار سختى کرد تا آنجا که با سنّ کمش سى و پنج نفر را بر زمین افکند.
راوی نقل میکند من در لشکر ابن سعد بودم به این نوجوان مىنگریستم که پیراهن و لباسى بلند به تن و نعلینى به پا داشت که بند یکى پاره بود. فراموش نمىکنم که بند نعلین چپش بود، عمرو بن سعد أزْدى گفت "به خدا سوگند! من به او حمله مىکنم تا وى را از پاى درآورم".
گفتم "سبحان اللَّه، این چه تصمیمى است؟ به خدا سوگند! اگر این نوجوان بر من حمله کند من به سوى وى دست تعدّى دراز نخواهم کرد"، همان گروهى که وى را احاطه کردهاند، او را بس است.
گفت "نه، هرگز! به خدا سوگند! من بر او یورش خواهم برد"، پس حمله کرد و برنگشت تا آن که با شمشیرش فرق او را شکافت، قاسم(ع) با صورت به زمین افتاد و فریاد زد " عموجان! مرا دریاب".
امام(ع) چون باز شکارى صفها را شکافت و مانند شیر حمله کرد و با شمشیر بر عمرو "قاتل قاسم" ضربتى زد که دستش را از بدن جدا کرد، عمرو در حالى که فریاد مىکشید گریخت، کوفیان خواستند وى را از دست امام(ع) نجات دهند، ولى بدنش زیر سم اسبان قرار گرفت و کشته شد.
هنگامى که گرد و غبار فرو نشست، دیدند حضرت سیدالشهدا(ع) بر بالین قاسم(ع) نشسته است و قاسم پاهایش را بر زمین مىساید.