دانشگاه‌های نسل سوم، یعنی تربیت کنندگان حوزه کارآفرینی

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، کارآفرینی و توجه به توانمندی‌های فردی در ایجاد اشتغال این روزها به موضوع داغ محافل مختلف اقتصادی، اجتماعی و حتی سیاسی مبدل شده است.

اعطای وام‌های حمایتی به مشاغل خانگی، صنایع دستی، برگزاری نمایشگاه‌ها و همایش‌های استارت آپی، حمایت از تولیدات ملی، جلوگیری از واردات بی‌رویه، توجه بیشتر به مقوله صادرات غیر نفتی و آموزش‌های خود اشتغالی در قالب برنامه‌های تلویزیونی تنها بخشی از اقداماتی است که در آن تلاش می شود اقتصاد کشور به جای برون نگری، متکی به ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های داخلی شود.

اگرچه توسعه کارآفرینی و اشتغال و ایجاد یک میلیون شغل در سال به  دغدغه بزرگ دولت و جامعه تبدیل شده است اما به راستی مسیر خود اشتغالی در مسیر صحیح خود قرار دارد؟ برای پاسخ به این سوال با امیر راکبی - کارشناس اقتصادی و مشاور کارآفرینی به گفت‌وگو نشستیم، او حرف‌های جالبی برای گفتن دارد.

 س: مدل و الگوی کارآفرینی ایران چگونه است؟

راکبی: تحقیقات میدانی نشان می‌دهد که کارآفرینان ایرانی علاوه بر قدرت تولید و فروش، به دنبال برندسازی و شخصیت دادن به محصول خود نیز هستند، به این معنی که  صاحبان مشاغل در بازار فروش به دنبال مشتریان ثابت و همیشگی هستند، براساس شاخص‌های بین‌المللی، تمایل به کارآفرینی متاثر از 3 عامل «کارآفرینی اجباری»، «کارآفرینی فرصت‌گرا» و «کارآفرینی فرصت‌گرای بهبودمحور» است و با توجه به بهبود وضعیت اقتصادی و ثبات بازار می‌توان اذعان داشت که الگوی کلی کارآفرینی ایران بر پایه خوداشتغالی «فرصت‌گرا» استوار است.

بنابراین این بدان معناست که اغلب کارآفرینان جزو اقشار تحصیلکرده و آشنا به فضای بازار هستند که با بررسی بازار و نیازهای جامعه اقدام به ایجاد شغل می‌کنند، شواهد الگوهای کارآفرینی و تحقیقات میدانی نشان می‌دهد که فضای استارت‌آپ‌ها و کسب‌‌وکارهای نوظهور در مسیر صحیحی قرار دارد که مسؤلان و متولیان امر باید با حمایت‌های لازم و رفع موانع قانونی مسیر توسعه‌یافتگی کارآفرینان را هموار کنند.

س: پس چرا با وجود ایده‌های خلاقانه همچنان سرعت خود اشتغالی در ایران کند و آهسته است؟

راکبی: در حال حاضر یک تصور اشتباه برخی از جوانان را دچار توهم کرده است، توجه داشته باشید که ایده خلاقانه فقط عامل کارآفرینی و ثروتمند شدن نیست، بلکه توانمندی اجرای آن نیز مهم است، برخی تصور می‌کنند سرمایه گذاران منتظر یک ایده و طرح خلاقانه هستند تا برای اجرای یک پروژه هزینه کنند به همین دلیل وقتی ایده ای به ذهنشان می‌رسد به سرعت درصدد جذب سرمایه‌گذار برمی‌آیند، که البته در بیشتر موارد موفقیتی به دست نمی‌آورند.

 س: به هرحال بیشتر صاحبان ایده نمی‌توانند تمامی مخارج و هزینه های طرح خود را پرداخت کنند.

راکبی: این حرف تاجایی درست است که منجر به توهم ایده نشود! دست کم گرفتن سرمایه گذار و تصور اینکه آنها با کوچک ترین ایده، هیجان زده شده و روی هر پروژه جدیدی هزینه می‌کنند نگرش اشتباهی است، چراکه اگر قرار بود این افراد ثروت خود را برای طرح های خام صرف کنند امروز چنین جایگاهی نداشتند.

س: پس کارآفرینان هزینه‌های خود را چگونه تامین کنند؟

راکبی: ببینید، مهمترین عامل در کارآفرینی، پول نیست بلکه تبدیل شدن به کسی است که می‌تواند چنین ثروتی را به دست آورد و سپس آن را نگهداری کند.

کارآفرینی یعنی از هیچ، کسب و کار ارزشمندی را ایجاد کرد و آن را به یک سبک زندگی مبدل ساخت، وقتی صاحب ایده جرأت پیگیری رویاهای خود را ندارد، برای طرح خود هزینه نمی‌کند و ریسک شکست را نمی‌پذیرد چرا باید توقع داشته باشیم که سرمایه گذاران مایل به هزینه کردن برای تحقق رویاهای افراد نوظهور باشند؟

مصداق این امر همان ناهمخوانی ایده تا اجرا است همانگونه که آمار نشان می‌دهد تعداد ایده‌ها و اختراعات در کشور رقم قابل قبولی است ولی تعداد اندکی از آنها به مرحله اجرا و تولید می‌رسد.

س: واقعیت این است که فضای رقابتی بازار اجازه رشد کارآفرینان نوظهور را نمی‌دهد و همین امر باعث می‌شود تا آنها اقدام به جذب سرمایه گذار کنند.

راکبی: شروع یک کسب و کار همیشه ریسک‌پذیر است، با توجه به گزارش اداره کسب و کارهای کوچک (SBA)، بیش از پنجاه درصد کسب و کارهای کوچک در سالهای اول با شکست مواجه شده و 90 درصد آنها در پنج  سال اول از بین می‌روند و این بدان معناست که افراد باهوش و توانمند در عرصه کارآفرینی باقی می‌مانند.

توجه داشته باشید که هنر یک کارآفرین در جذب سرمایه نیست بلکه برخلاف بسیاری که جذب سرمایه را مهمترین اقدام یک کارآفرین می‌دانند؛ معتقدم افرادی در این حوزه موفق هستند که خودشان را به خوبی در بازاری که در حال انتقال و تغییر است تثبیت می‌کنند، چراکه آنها به دقت جهت بازار و فضای تغییر را پیش‌بینی می‌کنند و بر اساس آن کسب و کاری را که قبلاً کسی انجام نداده است را راه می‌اندازند.

س: یکی از مشکلات کارآفرینان، ناشناخته بودن آنها در میان رقبا است، چه راهکار کم هزینه ای برای معرفی اشتغال آفرینان پیشنهاد می‌کنید.

راکبی: در عصر اطلاعات کارآفرینانی موفق هستند که بتوانند با تولید محتوا و اطلاعات مختلف خدمات و محصولات خود را معرفی کنند، درحالیکه امروز بسیاری از کارآفرینان و تولید کنندگان کشورمان به دلیل در دسترس نبودن اطلاعاتشان در فضای رقابتی دیده نمی‌شوند و اساساً مشتریان بالقوه این گروه را نمی‌بینند.

بازاریابی محتوا حلقه متصل کننده مشتری با کارآفرین است، کسانی که به تازگی وارد عرصه کسب و کار شده اند و در حوزه فروش با مشکل روبرو هستند باید از هر فرصتی برای بازاریابی محتوا استفاده کنند تا این اطلاعات نقش فروشنده مکتوب را برای آنها بازی کند.  

س: به نظر شما، برای رسیدن به جامعه کارآفرین و توسعه خود اشتغالی چه اقدام مهمی انجام نشده است؟

راکبی: فرآیند توسعه کسب و کار و ایجاد مشاغل جدید باید به روش علمی انجام شود؛ در سال‌های گذشته بحث توسعه کمی در آموزش عالی بیشتر مورد توجه قرار می ‌گرفت، اما اکنون باید توجهات به کیفیت آموزش‌ها و حرکت دانشگاه‌ها به سمت دانشگاه‌‌های کارآفرین و نسل سوم باشد، چرا که دانشگاه‌های پیشتاز در حال گذار از نسل سوم و ورود به دانشگاه‌های نسل چهارم هستند و ما همچنان نسل اول و دوم دانشگاه‌ها را در کشور تجربه می‌کنیم.

در گذشته هر 100 سال دانش بشری دو برابر می‌شد و با مرور زمان این تغییرات هر 25 سال یکبار رخ ‌داد؛ اما در عصر کنونی هر 12 ساعت یکبار دانش بشر دو برابر می‌ شود و همین امر نقش دانشگاه‌ها به عنوان بازیگران اصلی کسب و کار را نشان می‌دهد، در واقع باید گفت؛ در صورت تسریع حرکت دانشگاه‌ها به سمت دانشگاه‌های نسل سوم، انقلابی در حوزه کارآفرینی کشور رخ می‌دهد.

س: ...و حرف آخر

راکبی: با توجه به ضرورت افزایش افراد کارآفرین در جامعه، بویژه بعد از انقلاب و دوران سازندگی که با رشد صنعت مواجه هستیم، تمام ارگان‌ها باید با همکاری هم در این زمینه قدم بردارند و هر کدام نقشی را بر عهده گیرند البته نباید فراموش کرد که نقش دولت در این میان از همه مهم‌تر است.

انتهای پیام/